Η οικονομία βαριανασαίνει, η ζημιά ήδη έχει γίνει, κάθε επιπλέον καθυστέρηση μας επιβαρύνει. Το στίγμα αυτής της αβεβαιότητας είναι παντού στη συνέντευξη που δίνει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θεόδωρος Φέσσας, ο οποίος διαφωνεί ότι η σκληρή διαπραγμάτευση θα οδηγήσει τους εταίρους σε υποχώρηση, μιλάει για παιχνίδι εντυπώσεων εκ μέρους της κυβέρνησης και φοβάται ότι δεν έχουμε μάθει από τα λάθη μας. Υπογραμμίζει το λάθος μείγμα μέτρων που βασίζεται στην υπερφορολόγηση, τις αποκρατικοποιήσεις που θίγουν συντεχνιακά συμφέροντα και δεν προχωρούν λόγω πολιτικού κόστους, ενώ θεωρεί ότι οι περισσότερες ΔΕΚΟ στην Ελλάδα πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν.
Οι θεσμοί έφυγαν, τα αγκάθια όμως έμειναν και το ορόσημο της 20ής Μαρτίου θεωρείται από δύσκολο έως απίθανο για να κλείσει η αξιολόγηση. Αντέχει άλλο η οικονομία;
Η οικονομία βαριανασαίνει. Πιθανόν να αντέχει λίγο καιρό ακόμη, αλλά η ζημιά ήδη έχει γίνει. Προφανώς κάθε επιπλέον καθυστέρηση στο κλείσιμο της αξιολόγησης επιβαρύνει όλα τα μεγέθη της οικονομίας: επενδύσεις ελληνικές και κυρίως ξένες, κατανάλωση, καταθέσεις, τραπεζική κεφαλαιοποίηση. Οπότε όσο το ταχύτερο επιτευχθεί η συμφωνία τόσο το καλύτερο. Εκτιμώ ότι το 2017 θα είναι χρονιά ανάπτυξης, ίσως όμως όχι στα μεγέθη που έχουν προϋπολογιστεί.
Στην κυβέρνηση επιμένουν ότι «η σκληρή διαπραγμάτευση θα οδηγήσει τους εταίρους μας σε υποχώρηση». Αποδίδει;
Δεν ξέρω τι εννοείτε με τον όρο «σκληρή διαπραγμάτευση». Δεν βλέπω αντιπαράθεση πειστικών θέσεων και έμπρακτη στήριξή τους από την ελληνική πλευρά. Υπερισχύει η δημιουργία εντυπώσεων. Την ίδια στιγμή κανένας ευρωπαίος πολιτικός δεν ρισκάρει προεκλογικά μιαυποχώρηση στο ελληνικό ζήτημα, αφού φοβάται ότι θα προκαλέσει αρνητικά το εκλογικό του σώμα. Οι «ευρωπαϊστές» πιέζονται από τα ακροδεξιά κόμματα των χωρών τους να σταματήσουν τη στήριξη της Ελλάδας. Αν μπούμε στα παπούτσια των εταίρων μας και αναλογιστούμε ότι στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, μας δανείζουν και χώρες με συντάξεις, αμοιβές και προϋπολογισμούς πολύ χαμηλότερους από τους δικούς μας, θα κατανοήσουμε καλύτερα τον προβληματισμό τους.
Εχουμε συνειδητοποιήσει ότι κάθε ημέρα που περνά ο λογαριασμός της αξιολόγησηςγίνεται βαρύτερος;
Εχουμε συνειδητοποιήσει το βάρος του λογαριασμού αλλά όχι τα αίτια. Δυστυχώς δεν έχουμε μάθει από τα λάθη μας. Δώσαμε πατήματα με την έως τώραστάση μας και πιθανόν οι δανειστές, βασιζόμενοι σε αυτά, ζητούν όλο και περισσότερα. Η αποκατάσταση της αξιοπιστίας μας παραμένει ζητούμενο.
Πώς επηρεάζει το ελληνικό πρόγραμμα η κατάρρευση του ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο του 2016;
Η μείωση του ΑΕΠ το τέταρτο τρίμηνο του 2016 συνοδεύτηκε από ισχυρή αύξηση του δημοσιονομικού πλεονάσματος, που επιτρέπει στην κυβέρνηση να ισχυριστεί ότι οι ζητούμενοι δημοσιονομικοί στόχοι είναι επιτεύξιμοι και στο μέλλον. Κινδυνεύει προφανώς η διατηρήσιμη ανάκαμψη της οικονομίας και του ΑΕΠ όσο θα στοχεύουμε στα δημοσιονομικά πλεονάσματα με λάθος μείγμα μέτρων, που θα βασίζονται στην υπερφορολόγηση. Τρία χρόνια τώρα το ΑΕΠ της χώρας είναι στάσιμο. Αυτό ισοδυναμεί με αργό θάνατο.
Καλείτε συνεχώς την κυβέρνηση, όπως κάνατε και από το φόρουμ των Δελφών, να βάλει επιτέλους μπροστά κομβικές επενδύσεις και ιδιωτικοποιήσεις. Είναι δύσκολο να πάρουν μπροστά;
Δεν είναι καθόλου εύκολο. Θίγονται συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων, συντεχνιακά συμφέροντα, συνδικαλιστές, αντίπαλα επιχειρηματικά συμφέροντα ή απλώς οι κάτοικοι μιας περιοχής όπου θα γίνει η επένδυση. Μπορεί να το παρομοιάσει κανείς με κάποιον που θέλει να οδηγήσει αυτοκίνητο και κάποιοι προσπαθούν νατου τρυπήσουν τα λάστιχα για να τον εμποδίσουν.
Πώς σχολιάζετε ότι ακόμη και σε κλεισμένες ιδιωτικοποιήσεις, παντού νέες μικρές «πονηρές» τρικλοποδιές εμφανίζονταιαπό το πουθενά;
Υπάρχουν διάφορες ιδεοληψίες καθώς και αρρυθμίες της Δημόσιας Διοίκησης όπως στο Ελληνικό, σχετικά με τα δασικά και αρχαιολογικά ζητήματα. Πιθανότατα δεν υπάρχει ηισχυρή πολιτική βούληση για να διαχειριστεί με ιδιαίτερο τρόπο ορισμένες εμβληματικές επενδύσεις, που θα φέρουν δουλειές και θα κινήσουν την οικονομία. Οχι βέβαια με παραβίαση των νόμων και του Συντάγματος. Επειδή όμως συχνά η νομοθεσία μας είναι αντιφατική, θα μπορούσε να διευκολυνθούν οι μεγάλες επενδύσειςμε κάποιες ειδικές ρυθμίσεις, όπως ακριβώς έγινε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.
Και μια και μιλάμε για μεταρρυθμίσεις, γιατί εδώ και μια εικοσαετία δεν λέει να ανοίξει η αγορά ηλεκτρισμού;
Γιατί οι επαγγελματίες συνδικαλιστές επηρεάζουν τις πολιτικές αποφάσεις. Οι συνδικαλιστές θεωρούν ότι η εταιρεία είναι δική τους. Αυτό συμβαίνει στις περισσότερες ΔΕΚΟ. Βέβαια, η αγορά ενέργειας παρουσιάζει αρκετές ιδιομορφίες και πρέπει να προηγηθεί η ρύθμισή της με βάση την ευρωπαϊκή νομοθεσία και τα ελληνικά δίκτυα να ενταχθούν στα ευρωπαϊκά, με στόχο τη φθηνότερη ηλεκτρική ενέργεια στη βιομηχανία.
Δηλαδή, εννοείτε ότι πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν το ταχύτερο οι ΔΕΚΟ;
Κατ’ αρχάς πρέπει να υλοποιηθεί το εγκεκριμένο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Θεωρώ ότι οι περισσότερες ΔΕΚΟ στην Ελλάδα πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν. Οι αποκρατικοποιήσεις είναι ο μοναδικός τρόπος να αναπτυχθεί υγιής ανταγωνισμός, να προσελκύσουμε μεγάλες ξένες επενδύσεις ώστε να δημιουργηθούν δουλειές και να μειωθεί η ανεργία.
Μπορεί όμωςμε το ισχύον μείγμα υπερφορολόγησης να έρθει η ανάκαμψη;
Οχι φυσικά. Αυτός είναι ο λόγος που έχω τονίσει επανειλημμένως ότι δεν είναι βιώσιμο το σχήμα, το 42% των εσόδων από τον φόρο εισοδήματος να πληρώνεται από το 3% των φορολογουμένων. Η φοροδιαφυγή παραμένει τεράστια και χρόνια τώρα την ανεχόμαστε από συμπολίτες μας, που καταφεύγουν σε αυτή από άμυνα, συνήθεια ή κακή συμπεριφορά. Κι όλα αυτά όταν 1,5 εκατ. μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα καλούνται με την υπερφορολόγησή τους να καλύψουν 2,5 εκατ. συνταξιούχους και 600.000 δημοσίους υπαλλήλους. Δυστυχώς δεν έχουμε μια πολιτεία που να δικαιούται πλέον να ζητά οτιδήποτε περισσότερο, είτε από τους ιδιώτες είτε από τους ευρωπαίους εταίρους. Αρα, μόνο η προσέλκυση σημαντικών επενδύσεων θα φέρει ανάταξη της ελληνικής οικονομίας.