Ωτοβλεψίες

Εχουν όλοι τον Γερμανό τους;

Εκλάβετε τον τίτλο και ως βοηθητικό ερώτημα για το κουίζ της εβδομάδας: Τι ακριβώς σχεδιάζει, ως σύμβουλος δημόσιου πολιτιστικού οργανισμού, μυστηριώδης γερμανός ατζέντης που εμφανίζεται ως ειδικός περί τα μουσικά; Και θα φτάσει η χάρη του μέχρι και σε εκδηλώσεις σε ιστορικό στέκι – καφενείο του κέντρου της Αθήνας; Οι ευρόντες θα κερδίσουν έναν καφέ στο παραπάνω στέκι.

Οιδιπόδεια συμπλέγματα. Καμία σχέση με την ψυχιατρική / ψυχολογία. Μάλλον, με τη θεατρική πράξη. Στην οποία «το κορυφαίο δραματουργικά κείμενο, με την πιο στέρεα δραματουργία, με πλοκή σχεδόν αστυνομική και αγωνία», κατά τον Αργύρη Ξάφη, ο «Οιδίπους τύραννος» του Σοφοκλή βρίσκει αυτή την περίοδο τριπλή έκφραση. Ή μάλλον διάθεση να φωτιστεί –διαφορετικά; –ο μύθος της οικογένειας των Λαβδακιδών και τα πάθη του οίκου τους. Οπως στο αναγεννημένο, στα χέρια νέων θεατρανθρώπων, για πέντε χρόνια Θέατρο Αλφα – Ιδέα. Οπου ανθίζει –και χειροκροτείται κάθε Δευτέρα –«Το δέντρο του Οιδίποδα» κατά τον σκηνοθέτη συνθέτη Κώστα Γάκη, παράλληλα με το ιδιαίτερα επιτυχημένο μετα-σαιξπηρικό «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο» (που έχει στο ενεργητικό του και παρουσίες σε ξένες σκηνές), με τους Κωνσταντίνο Μπιμπή και Αθηνά Μουστάκα. «Θέλαμε να δούμε το σύνολο της γενιάς του Οιδίποδα. Τον Λάιο, τον Χρύσιππο και πώς μεταφέρεται η κατάρα των προγόνων. Οπως θέλαμε να δούμε μια πόλη, τη Θήβα, από τα πρώτα σπίτια που χτίζονται μέχρι να φτάσει να γίνει χαλάσματα και θρύψαλα» μου εξηγεί ο Κώστας Γάκης για το ανιχνευτικό της τραγωδίας «θεατρικό παιχνίδι». Κοιτώντας τα αρχέτυπα και τον μύθο «σαν τσιρκολάνοι που βρήκαν αυτά τα κείμενα. Βάζοντας φωνή, σώμα και ακροβασίες σε αυτό τον μύθο και τις προεκτάσεις του προσπαθούμε να καταλάβουμε. Αυτό δεν είναι σίγουρο πως συμβαίνει, σίγουρα όμως ζούμε μια περιπέτεια, με μια παράσταση που θέλαμε να είναι σαφής και απτή, με γέφυρες προς το κοινό και όχι σαν διαστροφή της διανόησης όπως συχνά παρουσιάζεται. Αυτό που είδαμε είναι ότι ο τραγικός ήρωας είναι σαν μαριονέτα στα χέρια των θεών και λόγω αυτού του στοιχείου έχουμε εντάξει τα εναέρια ακροβατικά που λειτουργούν σε αυτή τη συνθήκη».

Τα παιδιά, τα παιδιά. Ναι, κι αυτά είναι εκεί. Η Αντιγόνη, η Ισμήνη, ο Ορέστης. «Η δική μας ματιά πάνω στον μύθο ρίχνει φως και στην παιδική ηλικία των γόνων του Οιδίποδα» μου λέει ο Κώστας Γάκης. «Θέλαμε άλλωστε να δούμε το έργο πιο τρυφερά, μακριά από το βαρύ και το πομπώδες. Οπως μας ενδιαφέρει και η παρουσία του χιούμορ –ο φρουρός της Αντιγόνης, ας πούμε, είναι σαν γελωτοποιός του Κρέοντα. Μέσα από το χιούμορ προσπαθούμε να τραβήξουμε το χαλί». Το «Δέντρο του Οιδίποδα» της Ομάδας Ιδέα φαίνεται ότι έχει προκαλέσει ενδιαφέρον και εκτός συνόρων, εξού και θα κληθεί –μαζί με το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο» –στην Πορτογαλία, ενώ γέφυρα έχει ανοίξει και μέχρι τη Νότια Κορέα! Και κάτι ακόμη: στο Αλφα – Ιδέα, η 26η Μαρτίου θα είναι μια βραδιά για «Λαλιές του κόσμου θαυμαστές», στην οποία θα συμμετέχουν άτομα από τα σεμινάρια της ομάδας ή συνεργάτες στο ευρύ θεατρικό και μουσικό τοπίο, μετανάστες ή δεύτερη γενιά μεταναστών που θα αφηγηθούν σε δεκάδες γλώσσες, ακόμη και μέσα από βίντεο, μουσικές, κλακέτες, χορό.

«Πεθαίνουν τα ζώα, οι γυναίκες γεννούν νεκρά παιδιά, ερημώνεται η πόλη του Κάδμου» ακούστηκε και βροχή από παπούτσια γεμίζει τη σκηνή. Μια διαφορετική προσέγγιση του «Οιδίποδα τυράννου» από τον –σκηνοθέτη και παιδαγωγό τους, εν προκειμένω –Αργύρη Ξάφη μέσα από την παράσταση «Η πράξη μου τότε υπάρχει πάντα;», που ανέβηκε για δύο βραδιές (8 και 9 Μαρτίου) στην Αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Και μάλιστα σε συνεργασία με το ΓΚΙΤΙΣ, την καλύτερη δραματική σχολή και σχολή σκηνοθεσίας της Μόσχας. «Ο Οιδίποδας», κατά τον Αργύρη Ξάφη που πρότεινε αυτή τη διαφορετική προσέγγιση στην τραγωδία και τον μύθο των Λαβδακιδών, «δεν ήταν ένας ειδικός ήρωας, δεν ήταν ένας σπουδαίος άνθρωπος, παρά ένα παιδί που νόμιζε ότι ξέφευγε από τη μοίρα του και τα έφερε η ζωή να γίνει βασιλιάς». Αντίστοιχα αστυνομική εκδοχή, «ως ένα συναρπαστικό, ερωτικό σύγχρονο αστυνομικό θρίλερ» κατά τον σκηνοθέτη και Οιδίποδα Κώστα Μεσάρη, είναι και εκείνη της τραγωδίας που προτείνει η Ομάδα Κήπος – Λαϊκό Απλό Θέατρο Ενέργειας στον Πολυχώρο Αλεξάνδρεια της Πλατείας Αμερικής (έκανε πρεμιέρα το Σάββατο). Η ομάδα βλέπει τον «Οιδίποδα» (με Ιοκάστη την Κάτια Σπερελάκη και Εξάγγελο τον Τάκη Βαμβακίδη) σαν μια σύγχρονη «παραλογιά», ένα «λαϊκό ορατόριο με βυζαντινά, δημοτικά, αλλά και μοντέρνα ακούσματα», στημένο σαν Θέατρο Σκιών, με τον Χορό σαν «οιδιποδίσκους» που «αναγορεύουν τον Οιδίποδα ως σωτήρα τους, για να αποδειχθεί στο τέλος ολετήρας τους». Ως υπότιτλο προτείνουν τη φράση «Ω, φως, που στα μάτια μου δεν φτάνεις».

Η αγάπη, ο τρελός και το δράμα

Το «Κι όμως αγαπιόμαστε», με τη διαδρομή ενός ζευγαριού στα χρόνια, ώς την κρίση, έμεινε ανεπίδοτο. Η παράσταση σε σκηνοθεσίαΣωτήρη Χατζάκη, με τονΛάκη Λαζόπουλο, αναβλήθηκε λόγω ασθένειας τηςΧρύσας Ρώπα. Το ίδιο και η δραματοποίηση του μυθιστορήματος «Νούμερο 31328» τουΗλία Βενέζηστο Ιδρυμα Κακογιάννης. Ομως εκεί σκέφτεται να σκηνοθετήσει και να παίξει ένα αγαπημένο και πολυπαιγμένο στην Ελλάδα έργο: το «Ημερολόγιο ενός τρελού». Επειδή θεωρεί «τη δομή των έργων τουΝικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολτόσο μέσα στον σπασμένο παραλογισμό της εποχής». ΟΣωτήρης Χατζάκης(φωτογραφία), πάντως, θεωρεί ότι με το «Ημερολόγιο» επιστρέφει στις ρίζες του, όπως μου λέει, καθώς από την υποκριτική ξεκίνησε και ύστερα από έναν κύκλο στα δημόσια θέατρα επιστρέφει σε αυτήν. Το «Ημερολόγιο» δεν θα το ανεβάσει δραματικά. «Εχει ένα εξαιρετικά φίνο χιούμορ το έργο. Και μια λεπτή υφέρπουσα ειρωνεία. Ετσι που, αν εξαιρέσουμε κάποιες στιγμές, είναι… τραγικά ευχάριστο». Και αυτό ενώ μέσα στο καλοκαίρι ο σκηνοθέτης θα ξεκινήσει το στήσιμο και τις πρόβες για το μεγάλο πρότζεκτ του επόμενου χειμώνα στο Παλλάς, με πρόσκληση των Θεατρικών Σκηνών: το «Καμπαρέ», με τηνΤάμταως Σάλι Μπόουλς, τηνΕβελίνα Παπούλιακαι τονΕυθύμη Ζησάκη. Μέχρι τότε, ετοιμάζει σεμινάριο στο Κέντρο Δελφών για τα «θρησκευτικά λαϊκά δρώμενα στο (μεσαιωνικό) λειτουργικό δράμα και τη δημοτική παράδοση», ένα ακόμη στον Ιανό για τη σχέση του αρχαίου δράματος με το λαϊκό τραγούδι και με αφετηρία το «Μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο» τουΔιονύση Σαββόπουλουσε αντιπαραβολή με τον «Οιδίποδα» και ένα στο Ιδρυμα Θεοχαράκη. Επέστρεψε όμως και στη διδασκαλία, στη Σχολή τουΓιώργου Αρμένη, παρέα με τονΘέμη Πάνουκαι τηΣτεφανία Γουλιώτη.