Ηταν γύρω στις 10 το βράδυ του Σαββάτου όταν ο ήχος ελικοπτέρων πύκνωσε πάνω από τα σπίτια στο Ρότερνταμ. Ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις είχαν αναπτυχθεί στο μεγαλύτερο μέρος της πόλης και η κυκλοφορία είχε απαγορευτεί στο κέντρο. Την ίδια ώρα στον εμπορικό και επιχειρηματικό δρόμο Γουέστ Μπλακ –απέναντι ακριβώς από το κατάστημα της ελληνικής CocoMat –άνδρες των Ειδικών Αστυνομικών Δυνάμεων Αμεσης Παρέμβασης ακινητοποιούσαν την πομπή της υπουργού Οικογενειακών Υποθέσεων της Τουρκίας Φατμά Μπετούλ Σαγιάν Καγιά έξω από το τουρκικό προξενείο. Η ένταση κλιμακωνόταν καθώς μερικές εκατοντάδες τουρκοολλανδοί πολίτες κρατώντας τουρκικές σημαίες και φωνάζοντας συνθήματα όπως «Δημοκρατία», «Ερντογάν» και «Τουρκία» συγκεντρώνονταν κοντά στο προξενείο.
Ανάχωμα στον Ερντογάν
Ηταν περασμένα μεσάνυχτα όταν η τουρκάλα υπουργός απελάθηκε από τη χώρα συνοδευόμενη οδικώς από ειδικές αστυνομικές δυνάμεις μέχρι τα γερμανοολλανδικά σύνορα από όπου είχε νωρίτερα εισέλθει στη χώρα κατευθυνόμενη απευθείας στο Ρότερνταμ για να μιλήσει σε συγκέντρωση τούρκων κατοίκων της πόλης. Ενας στους δέκα κατοίκους του Ρότερνταμ είναι τουρκικής καταγωγής. Στόχος η αναζήτηση θετικών ψήφων ανάμεσα στην τουρκική μειονότητα ενόψει της συνταγματικής αναθεώρησης για ενίσχυση της εξουσίας του τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Καθ’ οδόν προς την έξοδό της από την Ολλανδία μέσω twitter η Καγιά δήλωνε ότι «η Ολλανδία παραβιάζει κάθε διεθνή νόμο, συνθήκη και τα ανθρώπινα δικαιώματα μην αφήνοντάς με να εισέλθω στο τουρκικό προξενείο στο Ρότερνταμ. Η συμπεριφορά αυτή ενάντια σε μια γυναίκα υπουργό δεν γίνεται αποδεκτή. Ολος ο κόσμος πρέπει να πάρει θέση απέναντι σε μια τέτοια φασιστική συμπεριφορά».
Δύο ώρες αργότερα, στις δύο μετά τα μεσάνυχτα, και σε απόσταση μόλις μερικών εκατοντάδων μέτρων βορειότερα από το τουρκικό προξενείο ο μουσουλμάνος δήμαρχος του Ρότερνταμ Αχμέτ Αμπουτάλεμπ αποκαλούσε «ανεπιθύμητη» την τουρκάλα υπουργό. Σε οξείς τόνους δήλωνε ότι είχε παραπλανηθεί από τον τούρκο πρόξενο. «Μας είπε ψέματα, ενώ είχε προσκαλέσει ανθρώπους στο προξενείο οι οποίοι μάλιστα έφτασαν με διαφορετικές πομπές για να μας παραπλανήσουν». Η κατάσταση ήταν πλέον υπό έλεγχο καθώς η αστυνομία είχε χρησιμοποιήσει αντλίες νερού και ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους, αλλά και κλομπ για να διαλύσει το πλήθος που έριχνε πέτρες και μπουκάλια νερού.
Την ίδια ώρα στη Χάγη στο υπουργείο Εξωτερικών η μία συνάντηση διαδεχόταν την άλλη, θυμίζοντας τον Ιούλιο του 2015, όταν η Ελλάδα ήταν στο χείλος του Grexit. Σε δήλωση που εκδόθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της Κυριακής και μετά τη συνέντευξη Τύπου του δημάρχου του Ρότερνταμ, η ολλανδική κυβέρνηση δήλωνε ότι η Ολλανδία δεν επιθυμεί να έχει σχέση με την τουρκική πολιτική εκστρατεία στο έδαφός της, προσθέτοντας πάντως ότι «εξακολουθεί να τάσσεται υπέρ της διεξαγωγής συνομιλιών με την Τουρκία» σε μια προσπάθεια αποκλιμάκωσης της διπλωματικής κρίσης.
Την πρόθεση επανέλαβε χθες το πρωί ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, ο οποίος μάχεται εναντίον του ακροδεξιού αντιισλαμιστή Χερτ Βίνλντερς για την πρώτη θέση στις εκλογές της Τετάρτης. «Θα κάνουμε τα πάντα για να αποκλιματωθεί η διπλωματική αντιπαράθεση με την Τουρκία» είπε ο Ρούτε, την οποία χαρακτήρισε ως τη «χειρότερη» που έχει βιώσει η χώρα τα τελευταία χρόνια.
Τα τουρκικά αντίποινα και οι «Ναζί»
Αφορμή για την ένταση μεταξύ Ολλανδίας και Τουρκίας υπήρξε η απόφαση των ολλανδικών Αρχών –υποστηρίχτηκε από όλα τα κόμματα –να απαγορεύσουν την προσγείωση του αεροσκάφους του τούρκου υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου σε μια επίσκεψη που είχε προγραμματιστεί για το Σάββατο με στόχο να ενισχυθεί ανάμεσα στους 500.000 τούρκους μετανάστες στην Ολλανδία, οι περισσότεροι των οποίων κατέχουν διπλή υπηκοότητα με δικαίωμα ψήφου και στις δύο χώρες, το «ναι» υπέρ της συνταγματικής αναθεώρησης του Ερντογάν.
Η απαγόρευση άφιξης του Τσαβούσογλου τροφοδότησε νέες εντάσεις στη σχέσεις των δύο χωρών, οι οποίες κινούνται σε τεντωμένο σχοινί τελευταία εξαιτίας της πρόθεσης της Αγκυρας να διεξαγάγει στην Ολλανδία, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, εκστρατεία υπέρ της θετικής έκβασης στο δημοψήφισμα του Απριλίου.
Και από τις δύο πλευρές οι αντιδράσεις διαδέχονται η μία την άλλη. Ο τούρκος πρωθυπουργός Γιλντιρίμ δήλωσε ότι η Τουρκία ετοιμάζεται να απαντήσει με αντίποινα στις προκλήσεις, ενώ ο Ερντογάν έκανε λόγο για μαθήματα διπλωματίας προς τη Χάγη, προειδοποιώντας ότι η Ολλανδία θα πληρώσει για τον τρόπο που συμπεριφέρθηκε στους υπουργούς του. Νωρίτερα ο τούρκος πρόεδρος είχε καταγγείλει τους ολλανδούς ως «απομεινάρια των Ναζί και φασίστες». Δηλώσεις τις οποίες ο ολλανδός πρωθυπουργός χαρακτήρισε «απαράδεκτες» και «τρελές».
Από τον Γκιουλέν ώς το Προσφυγικό
Οι σχέσεις μεταξύ Χάγης και Αγκυρας είχαν αγγίξει κόκκινο και στις αρχές του περασμένου φθινοπώρου εξαιτίας των κλιμακούμενων συγκρούσεων στο εσωτερικό της τουρκικής κοινότητας στην Ολλανδία μεταξύ υποστηρικτών του Ερντογάν και των οπαδών του τούρκου κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου στην Τουρκία. Η Χάγη είχε κατηγορήσει την Αγκυρα για μεταφορά της αντιπαρέθεσης εντός της Ολλανδίας. Είχε, όμως, προσπαθήσει να κρατήσει ανοιχτή τη γραμμή συνεργασίας με την Αγκυρα εξαιτίας της μεταναστευτικής κρίσης.
Το μεταναστευτικό ζήτημα, άλλωστε, αποτελεί σημαντικό πεδίο αντιπαράθεσης της τωρινής προεκλογικής εκστρατείας, ενώ η στάση της Τουρκίας προκαλεί ανησυχία ότι θα ενισχύσει την άνοδο του εθνικιστή Βίλντερς, ο οποίος ζητά το κλείσιμο ισλαμικών σχολείων και τζαμιών, λίγες μόλις μέρες πριν τις εκλογές.