Πορτοκαλί συναγερμός στην ΕΕ

Με αγωνία παρακολουθούν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, την σημερινή προσέλευση 12,9 εκατομμυρίων Ολλανδών ψηφοφόρων στις κάλπες. Η χώρα των Οράνιε είναι η πρώτη που ψηφίζει σε αυτή την κρίσιμη εκλογική χρονιά για την Ευρώπη όπου ο λαϊκισμός και η Ακροδεξιά δείχνουν να ενισχύονται. Σήμερα η Γηραιά Ηπειρος βρίσκεται σε «πορτοκαλί συναγερμό». Ας ξεκαθαρίσουμε μερικά πράγματα.

Το κύριο θέμα των ολλανδικών εκλογών και όλων των αναμετρήσεων μετά τις νίκες Brexit και Τραμπ το 2016 είναι η σύγκρουση μεταξύ του ξεδιάντροπου λαϊκισμού και του προβληματικού status quo. Αφήνοντας στην άκρη το γεγονός ότι ούτε το Brexit ούτε ο Τραμπ αφορούσαν μια αποκλειστικά λαϊκιστική ψήφο, και οι δύο αναμετρήσεις είχαν έναν νικητή και έναν ηττημένο. Ομως το ολλανδικό εκλογικό σύστημα είναι το πιο αντιπροσωπευτικό στον κόσμο, γεγονός που σημαίνει ότι θα υπάρξουν πολλοί νικητές και πολλοί χαμένοι. Ο νικητής δεν τα παίρνει όλα. Το πολύ πολύ να πάρει το 20% των ψήφων.

Το Σαββατοκύριακο πραγματοποιήθηκαν διαδηλώσεις σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις υπέρ της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στη Γερμανία, πολλοί διαδηλωτές κρατούσαν πλακάτ με τα οποία παρακαλούσαν τους Ολλανδούς να παραμείνουν στην ΕΕ. Ισως παραπλανήθηκαν από κάποια διεθνή μέσα που έκαναν λόγο για πιθανό Nexit, αποχώρηση της Ολλανδίας από την Ενωση, αν θριαμβεύσει το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας του Βίλντερς. Ομως τα ολλανδικά κόμματα δεν επιθυμούν κάτι τέτοιο. Και ακόμα περισσότερο οι πολίτες που δηλώνουν σε κάθε ευκαιρία ότι θέλουν την παραμονή και στην ΕΕ και στην ευρωζώνη.

Ξένα Μέσα έχουν παρουσιάσει τις εκλογές ως αγώνα στήθος με στήθος μεταξύ του συντηρητικού πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε και του ακροδεξιού ηγέτη Χερτ Βίλντερς. Μάλιστα ο Ρούτε παρουσιάζει τον εαυτό του ως τη μοναδική δημοκρατική ελπίδα απέναντι σε μια πιθανή λαϊκιστική νίκη. Ομως οι Ολλανδοί, στην πραγματικότητα, εκλέγουν τα μέλη του Κοινοβουλίου και όχι πρόεδρο ή πρωθυπουργό –άλλωστε δεν είναι καν βέβαιο ότι ο ηγέτης του πρώτου κόμματος θα ηγηθεί κυβέρνησης συνεργασίας. Τα κόμματα των Ρούτε και Βίλντερς, συνολικά, φαίνεται ότι συγκεντρώνουν 30% και 25%. Με άλλα λόγια, η ουσία των εκλογών βρίσκεται κάπου αλλού.

Το πιο εντυπωσιακό ποσοστό στις ολλανδικές εκλογές είναι ότι, πριν τέσσερις ημέρες, 54% των Ολλανδών που ψηφίζουν σήμερα ήταν αναποφάσιστοι. Οι περισσότεροι είχαν στο μυαλό τους δύο-τρία κόμματα, όμως το 15% δεν είχε ιδέα τι θα ψηφίσει. Κι αυτό παρότι στις εκλογές παίρνουν μέρος 28 κόμματα. Οι Ολλανδοί μπορεί να μην είναι τόσο ικανοποιημένοι από τις πολλές πολιτικές τους επιλογές, δεν είναι όμως ούτε και τόσο απογοητευμένοι ώστε να αναδείξουν ένα κόμμα που να καταφέρεται εναντίον του κατεστημένου ή να μην πάνε στις κάλπες.

Οι Ολλανδοί διαπιστώνουν ότι άλλα ζητήματα αφορούν τους ίδιους και άλλα συζητούν τα κόμματα. Από τις αρχές του 21ου αιώνα, οι εκλογικές αναμετρήσεις στη χώρα κυριαρχούνται από τρία θέματα: μετανάστευση, ενσωμάτωση, Ισλάμ. Το ίδιο και φέτος. Ομως η πλειοψηφία των Ολλανδών ενδιαφέρεται περισσότερο για τον Ζorg, δηλαδή για την υγειονομική περίθαλψη και πώς θα παραμείνει προσιτή. Αυτή είναι η Νο 1 ανησυχία για τους ψηφοφόρους των τεσσάρων μεγαλύτερων κομμάτων. Το δεύτερο σημαντικότερο ζήτημα είναι η κοινωνική ασφάλιση, τρίτο η τρομοκρατία και τέταρτο η επιθυμία των πολιτών να δοθούν περισσότερα κονδύλια στην παιδεία. Ισως αυτή η αναντιστοιχία μεταξύ κομμάτων και πολιτών επηρεάσει το τελικό αποτέλεσμα των σημερινών εκλογών.