Το κακό δεν τρίτωσε. Μετά την επικράτηση του Brexit στο βρετανικό δημοψήφισμα και τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές, η επέλαση του λαϊκισμού σκόνταψε στο φράγμα που ύψωσαν οι ολλανδοί πολίτες στον Χερτ Βίλντερς.
Ακόμη όμως και αν η ολλανδική Aκροδεξιά δεν πέρασε το ψυχολογικό φράγμα της νίκης, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι η ηττημένη των χθεσινών εκλογών. Η καμπάνα χτύπησε για ακόμη μια φορά. Κι αυτό επειδή και από τις ολλανδικές κάλπες αποδείχθηκε πως μια κρίσιμη μάζα ψηφοφόρων εκφράζεται μέσα από πολιτικές δυνάμεις που διακονούν τον αντιευρωπαϊσμό και την ξενοφοβία.
Το φαινόμενο δεν είναι τοπικό. Εχει παρελθόν και θα έχει και συνέχεια. Μια εξίσου κρίσιμη μάζα ψηφοφόρων πρόκειται να εκφραστεί με τον ίδιο τρόπο στη Γαλλία στις προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Μαΐου, ενώ η αντιευρωπαϊκή, ξενοφοβική Ακρα Δεξιά επιχειρεί να γίνει υπολογίσιμη δύναμη και στη Γερμανία στις κάλπες που θα στηθούν το προσεχές φθινόπωρο.
Ο λαϊκισμός, και μάλιστα στις πιο αποκρουστικές εκδοχές του, είναι εδώ. Ελάχιστη σημασία έχει εάν ο στόχος του είναι πότε το κοινό νόμισμα, άλλοτε οι πρόσφυγες και οι μετανάστες και καμιά φορά ο ευρωπαϊκός Νότος. Σημασία έχει ότι η Ευρώπη πρέπει να απαντήσει. Και μπορεί. Πώς; Μα αλλάζοντας. Αλλος τρόπος δεν υπάρχει για να αναχαιτιστεί αυτό το κύμα που απειλεί να βυθίσει και πάλι στο σκοτάδι τη Γηραιά Ηπειρο.
