Ο τσάρος δεν βασιλεύει πια. Η εξέγερση που ξεκίνησε στις 23 Φεβρουαρίου μετασχηματίστηκε σε επανάσταση και στις 15 Μαρτίου (2 του μήνα με το ιουλιανό ημερολόγιο που ίσχυε τότε στη Ρωσία), υπό την πίεση του ίδιου του τού επιτελείου, ο τσάρος Νικόλαος Β’ εγκαταλείπει την εξουσία. Αρνούμενος την επομένη τις ευθύνες του θρόνου, ο διάδοχός του δούκας Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς Ρομανόφ βάζει τέλος σε μία δυναστεία τριών αιώνων. Πρωθυπουργός αναλαμβάνει προσωρινά ο πρίγκιπας Λβοφ. Εναν αιώνα αργότερα, ο εορτασμός των ιστορικών αυτών γεγονότων που συγκλόνισαν τη Ρωσία και άλλαξαν το πρόσωπο του κόσμου, πρώτα με τη Φεβρουαριανή κι έπειτα με την Οκτωβριανή Επανάσταση και την άνοδο των μπολσεβίκων στην εξουσία δεν λαμβάνει χώρα. Ή τουλάχιστον, γίνεται με έναν ιδιαίτερα αμήχανο τρόπο. Ισως γιατί η λέξη που μισεί ο Βλαντίμιρ Πούτιν περισσότερο από κάθε άλλη είναι αυτή: επανάσταση.
Στην πραγματικότητα, ο ρώσος πρόεδρος διέταξε τον Δεκέμβριο να προετοιμαστεί ένα «ιωβηλαίο». Συγκροτήθηκε μάλιστα και μια ειδική επιτροπή –η σύνθεσή της αντανακλά την ιδιαίτερη προσοχή με την οποία αντιμετωπίζει το θέμα το Κρεμλίνο. Συμμετέχουν ανεξάρτητες προσωπικότητες, υπουργοί και εκπρόσωποι της Ορθόδοξης Ρωσικής Εκκλησίας, αλλά κανένα μέλος του σημερινού Κομμουνιστικού Κόμματος και κανένας φιλοτσαρικός. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της επιτροπής, τον ιστορικό Ανατόλι Τορκούνοφ, περισσότερες από 500 εκδηλώσεις, συνέδρια, συζητήσεις στρογγυλής τράπεζας, εκθέσεις και φεστιβάλ κινηματογράφου θα ρίξουν φως στα «αντιφατικά» γεγονότα του 1917. Οπως επισημαίνει ωστόσο η «Monde», προς το παρόν, μόνο μια σειρά από συνέδρια και κλειστές συζητήσεις έχουν προγραμματιστεί. Ακόμα και η Ρωσική Εκκλησία, που αγιοποίησε το 2000 την αυτοκρατορική οικογένεια, δεν οργάνωσε χθες τίποτε άλλο παρά μία διάλεξη σε ένα μοναστήρι μακριά από τη Μόσχα.
Επί ΕΣΣΔ, προφανώς, η μοναδική που εορταζόταν ήταν η Επανάσταση του Οκτωβρίου: κάθε 7η Νοεμβρίου (25 Οκτωβρίου με το ιουλιανό ημερολόγιο) η Κόκκινη Πλατεία γινόταν θέατρο μιας τεράστιας στρατιωτικής παρέλασης μπροστά στους απαράτσικ που συγκεντρώνονταν στο μαυσωλείο του Λένιν. Η Φεβρουαριανή Επανάσταση εξακολουθεί να αγνοείται σε μεγάλο βαθμό. Η σχέση με την Οκτωβριανή Επανάσταση όμως άλλαξε από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, με την περεστρόικα και το άνοιγμα των αρχείων που έριξαν νέο φως στον εμφύλιο πόλεμο και στην άνοδο των μπολσεβίκων στην εξουσία. Στα ιστορικά εγχειρίδια, η επανάσταση δεν είναι πλέον «η ατμομηχανή της Ιστορίας». Και για κάποιους, δεν είναι πλέον παρά «ένα πραξικόπημα», μία «εθνική τραγωδία».
Ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν εμπνέεται τόσο από την τσαρική όσο και από τη σοβιετική περίοδο, της οποίας είναι γόνος. Επισκέπτεται συχνά μοναστήρια αλλά δεν έχει σχίσει την παλιά του κάρτα μέλους του Κομμουνιστικού Κόμματος –το έχει διευκρινίσει ο ίδιος. Εγκαινίασε την περασμένη χρονιά μια σειρά μεγάλων εκθέσεων γύρω από την ιστορία της Ρωσίας, από την πρώτη αυτοκρατορική δυναστεία των Ρουρικίδων αλλά αρνείται να κηδεύσει τον Λένιν. Επικρίνει αυτόν τον τελευταίο ότι κατέστρεψε την αυτοκρατορία αλλά δίνει άφεση στον Στάλιν. Εδώ και 17 χρόνια, ο ισχυρός άνδρας της Ρωσίας οικοδομεί τη δύναμή του όχι πάνω στη συμφιλίωση των λευκών και των κόκκινων αλλά πάνω στην παλινόρθωση μιας αυτοκρατορίας. Εχει εκφραστεί επανειλημμένως όσον αφορά τη σοβιετική κληρονομιά, έχει δηλώσει πως «όποιος δεν θρηνεί την πτώση της ΕΣΣΔ δεν έχει καρδιά και όποιος επιθυμεί την παλινόρθωσή της δεν έχει μυαλό» –για τα γεγονότα του 1917 ωστόσο βρίσκει λιγότερα να πει.
«Ο Πούτιν και το περιβάλλον του σπούδασαν στην KGB όπου μαθαίνανε πως την εξουσία την κατακτάς με την επανάσταση∙ σύμφωνα με τη μαρξιστική θεωρία, ωστόσο, μετασχηματιζόμενοι οι ίδιοι σε καπιταλιστές και ολιγάρχες, γίνονται ο στόχος μιας κοινωνικής επανάστασης την οποία φοβούνται», εξηγεί ο Αντρέι Ζουμπόφ, πρώην καθηγητής Ιστορίας στο Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας –αποπέμφθηκε το 2014 για την κριτική που άσκησε στην προσάρτηση της Κριμαίας.
