Χωρίς καμιά αμφιβολία τα κείμενα του Φώτη Βλαστού, ο οποίος εργάζεται χρόνια στο Νοσοκομείο Νοσημάτων Θώρακος Αθηνών, απευθύνονται σε ασκημένους αναγνώστες. Διαφέρουν σημαντικά ως προς την πρόσληψη και τον δομικό τους εξοπλισμό με το σύνολο σχεδόν των συλλογών διηγημάτων που έχουν κυκλοφορήσει φέτος και πέρυσι για παράδειγμα, για να μην πάμε και παλιότερα. Οπωσδήποτε ένα μικρό επίτευγμα αν σκεφτεί κάποιος ότι τα διηγήματα του Βλαστού μπορεί να μη διαθέτουν σε όλο τους το εύρος τις επιδεξιότητες των μεγάλων μαστόρων του είδους, αλλά ξεχειλίζουν από πρωτοτυπία, τα απασχολεί η πνευματική πορεία του κόσμου, ενώ παράλληλα σμιλεύουν την τέχνη του υπαινιγμού.
Σε μια περίοδο υπερπροσφοράς εκδόσεων, με την ποιότητα δυστυχώς να ακολουθεί εντελώς αντίστροφη πορεία, εδώ έχουμε να κάνουμε με μια μικρή όαση. Ο συγγραφέας, γνωρίζοντας πολύ καλά την ιστορία της ιατρικής, επικεντρώνει τη λιτή του περιγραφή σε «αόρατα» γεγονότα της ανθρώπινης περιπέτειας. Γεγονότα με «άφαντους» πρωταγωνιστές που επηρεάζουν την αντοχή των ιμάντων της εξελικτικής διαδικασίας, δίχως να φαίνονται στον μεγάλο καθρέφτη της ιστορικής παραζάλης. Οι ανθρώπινες οντότητες του Βλαστού κινούνται στη σκιά. Σ’ έναν άυλο χωροχρόνο μεταξύ ηθικών μετεωρισμών, εικονικής πραγματικότητας και ιστορικής καταγραφής, έχοντας μια απόκοσμη κρυπτική διάθεση. Χορδίζουν άρπες μυστικές και πλέουν στα γριφώδη νερά του ονείρου. Οποιοι και όποιες θέλουν να βρουν αντανακλάσεις στο σήμερα θα πρέπει να ερευνήσουν αρκετά.
Βιολογική διαταραχή
Ο συγγραφέας δεν δίνει έτοιμο το φαΐ στο πιάτο. Μετατρέπεται σ’ ένα αλχημιστικό κιούπι όπου μέσα του ανακατεύονται 22 αφηγήσεις και μας ταξιδεύουν από το μακρινό χθες έως το μέλλον του πολιτισμικού μας ορίζοντα. Λόγω της επαγγελματικής του ιδιότητας, ο Βλαστός χρησιμοποίησε αυτή την κρίσιμη εμπειρία τού να μελετάς και να υφίστασαι βιολογική διαταραχή με σκοπό να ανοίξει το καλειδοσκόπιο του στοχασμού πάνω στα φυσικά φαινόμενα. Σχεδόν όλοι οι χαρακτήρες περνούν από το στάδιο της αρχικής έκπληξης. Μια έκπληξη που καθ’ όλη τη διάρκεια του βιβλίου αποτελεί ένα σημαντικό κίνητρο. Ενεργοποιεί ώς έναν μεγάλο βαθμό την ξεχασμένη δύναμη που κρύβουν μέσα τους οι άνθρωποι. Κατά τον συγγραφέα, μόνο αν θαυμάσεις κάτι αρχίζεις την προσπάθεια να το καταλάβεις και ίσως να το κατακτήσεις. Οι ήρωες εκκινούν από μια στοχαστική θέση απέναντι στη φύση. Βιώνουν, λύνουν ενδεχομένως απλησίαστα προβλήματα και κυρίως ηττώνται, δίχως να έχουν αντιληφθεί το γιατί.
Ο Αντάντ Νιράρι Γ’, βασιλιάς της Ασσυρίας, αδυνατεί να «δει» το μέγεθος του βασιλείου του. Ενας ινδός σιδεράς προσπαθεί να πλάσει τα όνειρά του. Η πρώτη μαία της Ιστορίας παίρνει μάθημα ανατομίας. Το ανατρεπτικό πνεύμα του Σενέκα και οι άμεσες επιδράσεις του. Ο Αλ Χαϊτάμ από τη Βασόρα, ο πρώτος φιλοσοφικός αναλυτής του Κορανίου. Ο Ρόμπερτ Χουκ πασχίζει μελετώντας τα πρώτα συμπτώματα της βαρύτητας. Μια σπάνια γενετική διαταραχή σε μοβ και μπλε ανταύγειες. Η Κάνωπος, το λαμπρότερο αστέρι του Διαστήματος, εκρήγνυται συμπαρασύροντας ένα ολόκληρο πλήρωμα. Ενας από τους πρώτους κινέζους πειραματικούς θεραπευτές και ο ρόλος της ψηλάφησης του σφυγμού. Ενας φραγκισκανός ιερωμένος νομίζει πως μπορεί να ξεφύγει από τα νύχια της φονικής επιδημίας. Δυο αδέρφια, το ένα με σύνδρομο Τουρέτ και το άλλο μια υποτακτική φύση, ξεκινούν να κατακτήσουν τον κόσμο. Τους περιμένει ένα ναυάγιο. Οι τελευταίες παραληρηματικές ώρες του Κίρκεγκορ με τη νοσοκόμα του. Ενας «μαραθωνοδρόμος» των γονιδιακών επιδιορθώσεων ετοιμάζεται να δωρίσει τον εγκέφαλό του μετά θάνατον σε μια ρηξικεύλθη επιστημονική σύζευξη. Οι εξομολογήσεις μιας αρσενικής πόρνης και οι μεγάλες ιατρικές διαμάχες περί αφροδίσιων νοσημάτων. Ενας οπαδός του Νετσάγεφ και o στόχος του, ένας συνταγματάρχης του ρωσικού στρατού, προσβάλλονται ταυτόχρονα από θανάσιμα οργανικά προβλήματα. Ενα θηλυκό ανθρωποειδές θα ρισκάρει τη λειτουργία των ζωτικών του οργάνων για μια αμφίβολη αποστολή στο Διάστημα.
Μια ελάχιστη γεύση από τη μορφολογία των ιστοριών που πραγματεύεται ο Φώτης Βλαστός. Πέρα από την έρευνα που περιέχει η κάθε σελίδα, εκείνο που διακρίνεται διά γυμνού οφθαλμού είναι η λιτή αφηγηματική στρωμάτωση του βιβλίου. Η κάθε ιστορία αναπτύσσει εσωτερικά τη δική της αυτόνομη διαδρομή. Τα αληθινά γεγονότα μεταμορφώνονται σε μια πολυσημία συνειδησιακών κρίσεων. Που ενίοτε περνούν μέσα από τον πειραματικό σωλήνα των δυνατοτήτων του μυαλού. Παραλλαγές πάνω σ’ ένα θέμα που ενδεχομένως έχει εξεταστεί μερικώς από την Ιστορία, αλλά όχι και από τα υποκείμενά της. Τα οποία παραμένουν λάτρεις της αμφιβολίας στον χώρο των ιδεών. Παρά τις όποιες περί του αντιθέτου φιλότιμες προσπάθειες της καθεστηκυίας φυσικής τάξης των πραγμάτων. Οι πρωταγωνιστές του τόμου δεν σταματούν να ψάχνουν την καινοτομία και την απόδραση από την εξάρτηση των ανθρώπινων ελαττωμάτων. Η πένα του Βλαστού δεν πέφτει σε σχηματικές επιπολαιότητες. Κλωθογυρίζει τον πόνο με περιέργεια. Ξεγυμνώνει τη φιλαυτία που μας περιβάλλει ανά τους αιώνες μ’ ένα αφαιρετικό διαλεκτικό σχήμα που γειτνιάζει με το σουρεαλιστικό μοτίβο της ύπαρξης – ανυπαρξίας.
Κομμάτια παπύρων ανοίγονται μπροστά στα μάτια μας που έως τώρα δυσκολευόμασταν να εκτιμήσουμε την αξία και το βαθύτερο πνεύμα τους. Εκεί, σ’ αυτές τις μικρές γωνιές των ιδεών και των πρωτοπόρων αναζητήσεων, ο συγγραφέας αναζητά τη συγκίνηση που θα διαπεράσει τους πόρους. Αρχιτεκτονικές κατόψεις κλεφτών, οραματιστών, φυγάδων, βαρβάρων, επιστημόνων, βασιλιάδων, αστροναυτών, αρρώστων με τον άγνωστο κόσμο που τους περιμένει έξω από την περίφραξη του εαυτού τους αποτελούν την πρώτη ύλη ενός ιδιαίτερου

βιβλίου.

Φώτης Βλαστός

Η ανατομία του κύματος

Εκδ. Μικρή Αρκτος, 2016, σελ. 272

Τιμή: 15 ευρώ