«Για να ηττηθεί ο λαϊκισμός χρειάζεται να προσφέρει η Ευρώπη ένα νέο θετικό αφήγημα. Και όπως αποδεικνύεται από τις ολλανδικές εκλογές, μπορεί να το κάνει». Είναι πεπεισμένος ο Μαρκ Λαζάρ, καθηγητής στη φημισμένη Σχολή Πολιτικών Επιστημών του Παρισιού αλλά και στο Πανεπιστήμιο Λουίς της Ρώμης. «Η νίκη του Μαρκ Ρούτε δείχνει ότι τα φιλευρωπαϊκά κόμματα μπορούν να τα καταφέρουν» λέει σε συνέντευξή του στη «Ρεπούμπλικα» και συνεχίζει: «Δεν πρέπει ξεχνάμε ότι τα λαϊκιστικά κόμματα –ο Βίλντερς, το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία, το Κίνημα Πέντε Αστέρων στην Ιταλία –είναι μειοψηφικά. Οι ολλανδικές εκλογές είναι πολύ πιθανό να έχουν θετικές επιδράσεις στις εκλογές στη Γαλλία και στη Γερμανία. Παρά πάντως την αποτυχία του Βίλντερς, τα κινήματα αυτά διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της πολιτικής ατζέντας καθώς τα επιχειρήματά τους, η επικοινωνιακή τους στρατηγική και η ηγεσία τους υποχρεώνουν σε άμυνα. Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, ο Ρούτε πήρε πολύ σκληρή θέση έναντι της Τουρκίας εξαιτίας της πίεσης του Βίλντερς. Και όπως φαίνεται, του βγήκε σε καλό».
Ο Μαρκ Λαζάρ κάνει σε αυτό το σημείο μια επισήμανση: η δυναμική και η επιτυχία των λαϊκιστών δεν συνδέονται απαραίτητα με την οικονομική και την κοινωνική κατάσταση. Για παράδειγμα στην Ολλανδία, στη Γερμανία, στην Ελβετία και στη Δανία υπάρχουν δυνατά λαϊκιστικά κινήματα, παρά το γεγονός ότι οι οικονομίες τους είναι ισχυρές. Επομένως η ισχύς τους θα πρέπει να εξηγηθεί σε σχέση με την πολιτική κατάσταση, τους μετανάστες, την ενσωμάτωση. Στον ευρωπαϊκό Νότο, αντίθετα, η άνοδος του λαϊκισμού εξηγείται από το τρίπτυχο πολιτική – οικονομία – κοινωνία. Ο Λαζάρ περιλαμβάνει στις χώρες του Νότου και τη Γαλλία. Υπάρχει περίπτωση λοιπόν να νικήσει εκεί η Μαρίν Λεπέν; «Η νίκη της Λεπέν σε αυτή τη φάση φαίνεται ακόμα αδύνατη, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι απίθανη. Στην προεκλογική περίοδο υπήρξε ένα σημείο καμπής, κατά το οποίο αυτό που είχε σημασία δεν ήταν ποιος θα ήταν ο καλύτερος πρόεδρος αλλά ποιος θα ήταν ο καλύτερος αντίπαλος για τη Λεπέν στον δεύτερο γύρο. Αυτό από μόνο του συνιστά ιστορική αλλαγή και νίκη και την ηγέτιδα του Εθνικού Μετώπου».
Κινδυνεύει άραγε η δημοκρατία στην Ευρώπη; Σύμφωνα με τον Μαρκ Λαζάρ, υπάρχουν κάποιες ομοιότητες με την Ευρώπη της δεκαετίας του 1930, οι οποίες μας υπενθυμίζουν πόσο εύθραυστη είναι η δημοκρατία, ότι δεν πρέπει να τη θεωρούμε δεδομένη και ότι οφείλουμε να την ανανεώνουμε. Υπάρχουν ωστόσο και πολλές διαφορές. «Δεν υπάρχουν πια κινήματα που επιτίθενται στη δημοκρατία και είναι υπέρ της δικτατορίας. Η κριτική σήμερα είναι εναντίον της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Ζητούν μια δημοκρατία άμεση, χωρίς την κατάργηση του κοινοβουλίου αλλά με συνεχείς συνελεύσεις και δημοψηφίσματα. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες, το σύστημα της κοινωνικής πρόνοιας σήμερα δεν έχει καμία σχέση με εκείνο προ 80 ετών, ενώ και η ίδια η Ευρώπη αποφεύγει τον επιθετικό λαϊκισμό εκείνης της εποχής».
Η λύση για τον Μαρκ Λαζάρ είναι μία –και δεν είναι πρωτότυπη: «Χρειάζεται περισσότερη οικονομική, πολιτική και κοινωνική ολοκλήρωση. Χρειάζεται μια πολιτική μάχη παιδαγωγική, για να εξηγηθεί στους πολίτες ότι η μοναδική λύση απέναντι στα προβλήματα είναι η Ευρώπη».
