Ενα κοπάδι με 54 πρόβατα βαμμένα με λουλάκι –ένα για κάθε χώρα της αφρικανικής ηπείρου θα βόσκει στη Γεωπονική Σχολή. Ενα εργοστάσιο παραγωγής σαπουνιού που θα στηθεί σε ένα παλιό τυπογραφείο στην οδό Αρχιμήδους. Ενα ηχητικό γκραφίτι με βατράχους που κοάζουν στον κήπο του Βυζαντινού Μουσείου. Το ημερολόγιο μιας κούρδισσας μαχήτριας αποτυπωμένο σε ασβεστόλιθο θα εκτίθεται στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Σκουπίδια από τους δρόμους της Αθήνας στριμωγμένα ανάμεσα σε βιβλία θα βρουν τη θέση τους στις αίθουσες του μεγαλύτερου ελληνικού μουσείου, του Εθνικού Αρχαιολογικού. Κόκκινο χειροποίητο μαλλί θα σκορπιστεί στη θάλασσα –κάπου στην παραλιακή –ως άλλη θυσία στους θεούς του Ολύμπου. Και σ’ ένα παραδοσιακό αντίσκηνο γάμου από το Πακιστάν θα σερβίρονται συνταγές από τη Μεσόγειο στην Πλατεία Κοτζιά. Ολα αυτά είναι μια ελάχιστη μόνο γεύση από όσα πρόκειται να συμβούν στην Αθήνα από τις 8 Απριλίου, όταν θα εγκαινιαστεί το πρώτο μέρος της πολυαναμενόμενης διεθνούς εικαστικής έκθεσης documenta14.
Τι ακριβώς θα συμβεί στους 48 χώρους όπου θα φιλοξενηθεί η με πολιτικό στίγμα διοργάνωση, η οποία για πρώτη φορά σε τόσο μεγάλη κλίμακα βγαίνει εκτός της έδρας της, το Κάσελ της Γερμανίας; «Αν και βρισκόμαστε λίγο πριν την αρχή, είμαστε σε πειραματική φάση ακόμη. Ολα είναι υπό σχεδιασμό» έλεγε χθες ο καλλιτεχνικός διευθυντής της, Ανταμ Σίμτσικ. Κι αν το τοπίο μοιάζει ακόμη θολό για το περιεχόμενο της έκθεσης, στην οποία συμμετέχουν συνολικά περισσότεροι από 200 καλλιτέχνες –160 είναι οι ζώντες δημιουργοί που θα δείξουν τη δουλειά τους τόσο στην Αθήνα, όσο και στο δεύτερο μέρος της έκθεσης που θα υλοποιηθεί από τις 10 Ιουνίου στο Κάσελ -, οι προσδοκίες για τα οφέλη που μπορεί να έχει σε οικονομικό επίπεδο η πόλη μοιάζουν υψηλές, αν κρίνει κάποιος από τα λεγόμενα του δημάρχου Αθηναίων, Γιώργου Καμίνη. «Οι πληροφορίες μιλούν για περισσότερους από 6.500 χιλιάδες ξένους δημοσιογράφους και επαγγελματίες που θα φτάσουν τις ημέρες των εγκαινίων στην Αθήνα, καθώς και για χιλιάδες επισκέπτες που αναμένονται στην πόλη μέχρι τα μέσα Ιουλίου» είπε χθες ο δήμαρχος κατά την επίσημη παρουσίαση των συνεργαζόμενων φορέων. Ωστόσο δεν διευκρινίστηκε τι ποσό θα διατεθεί για την Αθήνα από τα 34 εκατ. του προϋπολογισμού πενταετίας της έκθεσης, που προέρχονται από γερμανικούς δημόσιους πόρους και έσοδα της documenta, ενώ αναζητούνται και χορηγοί. Οι διοργανωτές παρ’ όλα αυτά κατέστησαν σαφές ότι υπερβαίνει κατά πολύ τα 3,5 εκατ. ευρώ που είχαν αρχικά ανακοινωθεί πριν από δύο χρόνια, ενώ η ελληνική πλευρά προσφέρει σε είδος –π.χ. παραχώρηση χώρων –και όχι χρήματα.
Κι αν τελικά ουδείς γνωρίζει ούτε το αναμενόμενο ποσοστό αύξησης της τουριστικής κίνησης, ούτε το ακριβές περιεχόμενο της κεντρικής έκθεσης που θα αναπτυχθεί στους χώρους του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και του κτιρίου της Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη, ούτε το τι θα μάθει η documenta14 από την Αθήνα –ο τίτλος της είναι «Μαθαίνοντας από την Αθήνα» -, γνωρίζει μήπως αν θα μείνει κάτι στην πόλη μετά το πέρας της; Η απάντηση είναι θετική. Δωρήθηκε ήδη το γλυπτό μονοπάτι που σχεδίασε ο Ντέιβιντ Χάρντιγκ για το Πάρκο Ριζάρη υπό τον τίτλο Desire Line και στο οποίο έχει αποτυπώσει τους στίχους του Σάμιουελ Μπέκετ «Εάν εσύ δεν μ’ αγαπήσεις δεν θ’ αγαπηθώ ποτέ / Εάν εγώ δεν σ’ αγαπήσω δε θ’ αγαπήσω ποτέ». Ανοιχτό μένει το ενδεχόμενο να μείνουν και άλλα έργα σε δημόσιους χώρους, αν και ο Ανταμ Σίμτσικ άφησε να εννοηθεί ότι υπάρχει προβληματισμός σχετικά με «την υπευθυνότητα που πρέπει να δείξει κάποιος που επιθυμεί να φιλοξενεί έργα τέχνης σε δημόσιο χώρο».
ΣΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΣΑΡΟΥΧΗ. Η πιο πολύτιμη μόνιμη προσφορά της documenta14 στην Αθήνα –βάσει των όσων έχουν ώς τώρα ανακοινωθεί –είναι εκείνη προς το Ιδρυμα Γιάννη Τσαρούχη. Περί τις 100.000 ευρώ έχουν ήδη προσφερθεί ώστε να γίνουν οι πρώτες σωστικές επεμβάσεις στο διατηρητέο σπίτι του ζωγράφου, που αποτελεί και έδρα του ιδρύματος, το οποίο μένει κλειστό από το 2012 καθώς έμπαιναν νερά από την οροφή. Οι εργασίες δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει και θα συνεχίζονται κι όταν θα έχει αρχίσει η documenta. Στο εσωτερικό του κτιρίου, εκτός από έργα του Τσαρούχη, θα εκτίθεται και εκτενής μελέτη αποκατάστασής του –χορηγία της CFCompany –ώστε να βρεθεί χορηγός για την υλοποίησή της.
