Μια βόλτα έξω από το κτίριο του ΚΚΕ στον Περισσό ή στη Λεωφόρο Ηρακλείου σε μυεί αμέσως στο κλίμα του κορυφαίου πολιτικού σταθμού του κόμματος: το 20ό Συνέδριο είναι προ των πυλών και ο Δημήτρης Κουτσούμπας θα ανοίξει τις εργασίες την προσεχή Πέμπτη 30 Μαρτίου, ενώ στην έναρξη –ανάμεσα σε άλλους –έχουν προσκληθεί το προεδρείο της Βουλής καθώς και οι δήμαρχοι Αθήνας, Πειραιά και οι επικεφαλής της Ενωσης Περιφερειών και της ΚΕΔΕ. Ορισμένα στοιχεία έχουν ενδιαφέρον.
Η προσυνεδριακή περίοδος άνοιξε πριν από τρεις μήνες με τη δημοσίευση των Θέσεων της ΚΕ στον «Ριζοσπάστη» στις 18 Δεκέμβριου 2016. Η διακίνηση από τις οργανώσεις του κόμματος, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ξεπέρασε τα 80.000 φύλλα. Στον «Ριζοσπάστη» και στην «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» (ΚΟΜΕΠ) δημοσιεύτηκαν στο πλαίσιο του ανοιχτού προσυνεδριακού διαλόγου 262 άρθρα. Παράλληλα πραγματοποιήθηκαν σε όλη τη χώρα περισσότερες από 400 εκδηλώσεις αλλά και περιοδείες σε χώρους. Οι παροικούντες την Αριστερά ξέρουν πως το ιστορικό κόμμα που το 2018 κλείνει εκατό χρόνια ζωής και δράσης, κάνει πολύ προσεκτικές κινήσεις και αποτελεί την πιο σοβαρή «θεσμική» φωνή του εργατικού και λαϊκού κινήματος, έτοιμη πάντα να κινητοποιήσει κόσμο και να προκαλέσει πονοκέφαλο στους κυβερνώντες.
Γύρω από το 20ό Συνέδριο αναπτύχθηκε μια δράση που κορυφώθηκε με ένα πλατύ άνοιγμα στον κόσμο. Ανοιγμα που οριοθετήθηκε σε δύο επίπεδα: το άμεσο και τακτικό –δηλαδή επιμέρους δράσεις του κόμματος με άξονα τις Θέσεις –και το πιο μακροπρόθεσμο αλλά με τη δική του σημασία, το ιδεολογικό –δηλαδή η υπεράσπιση των κατακτήσεων των σοσιαλιστικών κρατών, η αντιμετώπιση του «αντικομμουνισμού» όπως εκδηλώνεται και θεσμικά στην Ευρώπη από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Τα ζητήματα. Η συζήτηση που προηγήθηκε επικεντρώθηκε στα εξής ζητήματα: η όξυνση των ανταγωνισμών και των αντιθέσεων διεθνώς, σε συνδυασμό με την πορεία της οικονομικής κρίσης· ο ρόλος του διεθνούς κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος σε συνθήκες αρνητικού συσχετισμού· η αβεβαιότητα στη συνοχή και στην πορεία της διακρατικής καπιταλιστικής ένωσης στην οποία συμμετέχει η χώρα μας, της ΕΕ και ειδικότερα της ευρωζώνης, το ενδεχόμενο εξόδου από αυτήν· η πορεία αναμόρφωσης του αστικού πολιτικού συστήματος σε συνθήκες παρατεταμένης οικονομικής κρίσης, η πολιτική στάση του ΚΚΕ σε αυτές τις εξελίξεις· η αναγκαιότητα ανασύνταξης του εργατικού κινήματος· η προώθηση της κομματικής οικοδόμησης. Κάποια από αυτά μπήκαν στο μικροσκόπιο και άλλων κομμάτων που είδαν με ενδιαφέρον την αναλυτική εκτίμηση του Περισσού για ενδεχόμενη πολεμική εμπλοκή με την Τουρκία. «Οι περιοχές του Αιγαίου και της Θράκης αποτελούν τα πιθανά πεδία πολεμικής σύγκρουσης ανάμεσα στις αστικές τάξεις των γειτονικών κρατών Ελλάδας και Τουρκίας, με ενδεχόμενη εμπλοκή και εμβόλιμων σχεδιασμών της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ, που τα τελευταία χρόνια αναπτύσσουν στενή πολιτική – στρατιωτική συνεργασία με την Τουρκία» αναφέρουν οι Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ (θέση 12) του Συνεδρίου και αυτό αποκτά ειδικό νόημα στη σημερινή εύθραυστή συγκυρία στην περιοχή.
Η αλήθεια είναι όμως πως η συσπείρωση του κομματικού δυναμικού γύρω από τις Θέσεις είναι εξαιρετικά μεγάλη. Κρίνονται μάλιστα ως οι επαρκέστερες για μια συγκυρία καπιταλιστικής κρίσης και «αριστερής διακυβέρνησης». Βήμα βήμα το ΚΚΕ εκτιμά την κατάσταση, κινείται με προσοχή στην ανάγνωση και του εσωτερικού πολιτικού σκηνικού ή των νέων ισορροπιών διεθνώς. Και επιχειρεί μια δύσκολη κομματική οικοδόμηση.
Ανανέωση. Το Συνέδριο και η εκλογή των μελών που θα παρακολουθήσουν τη διαδικασία ήταν πάντως μια ευκαιρία και για συνολική ανανέωση στο κομμάτι των στελεχών. Διαδικασία που είχε βέβαια ξεκινήσει στο 18ο Συνέδριο, αλλά τώρα λαμβάνει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα, δύο νέες γυναίκες κρατούν τα κλειδιά των μεγαλύτερων κομματικών οργανώσεων: η Λουίζα Ράζου, γραμματέας της ΚΟ Αττικής και μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, και η Θεανώ Καπέτη, γραμματέας της ΕΠ της ΚΟ Κεντρικής Μακεδονίας και μέλος της ΚΕ. Και στην ΚΟ Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης ο επίσης νέος Δημήτρης Παπατολίδης. Παράλληλα, στην Κοινοβουλευτική Ομάδα κεντρικό ρόλο έχει ο Γιάννης Γκιόκας, ενώ στα της επικοινωνίας του κόμματος –με ιδιαίτερη επιτυχία –η Χριστίνα Παναγιωτακοπούλου (και οι δύο μέλη και της ΚΕ του ΚΚΕ). Μια γεωγραφία ηλικιακή που αποτυπώνει πως πλέον τα ηνία του Περισσού έχουν τα «παιδιά» της πρώτης και εξόχως δύσκολης εποχής της ανασυγκρότησης του ΚΚΕ (δηλαδή μετά τον σεισμό του 89-91). Ας σημειωθεί πως έχουν απέναντί τους επίσης δύο «παιδιά» εκείνης της γενιάς: τον τότε γραμματέα της ΚΝΕ Τάκη Θεοδωρικάκο –σήμερα δεξί χέρι του Κυριάκου Μητσοτάκη –και τον τότε μέλος της ΚΝΕ και σημερινό Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες, και στο προσεχές Συνέδριο όταν θα εκλεγεί η νέα Κεντρική Επιτροπή θα δούμε νέα πρόσωπα. Μάλιστα, μετά την ολοκλήρωση των Συνδιασκέψεων των Οργανώσεων Περιοχής, εκτός των Ράζου, Καπέτη και Παπατολίδη, εκλέχτηκαν οι εξής γραμματείς: στην ΚΟ Θεσσαλίας ο Κώστας Αβραμόπουλος, στην ΚΟ Δυτικής Ελλάδας ο Δημήτρης Τζαβάρας, στην ΚΟ Ανατολικής Στερεάς – Εύβοιας ο Κώστας Μπάτσικας, στην ΚΟ Πελοποννήσου ο Νίκος Κουτουμάνος, στην ΚΟ Ηπείρου – Λευκάδας – Κέρκυρας ο Νεκτάριος Τριάντης, στην ΚΟ Δυτικής Μακεδονίας ο Θανάσης Χαστάς, στην ΚΟ Κρήτης ο Σάββας Βασιλειάδης.