Ολοι οι δρόμοι οδηγούν στην κάλπη

Ολοι οι δρόμοι οδηγούν στη Ρώμη; Στην πραγματικότητα, όλοι οι δρόμοι για την κυβέρνηση και την αξιολόγηση ξεκινούν από τη Ρώμη, όπου ήδη βρίσκεται ο Πρωθυπουργός για την επετειακή Σύνοδο Κορυφής των 60 ετών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η πολιτική διαπραγμάτευση διαδέχεται τις εκ του σύνεγγυς συνομιλίες των Βρυξελλών, σε μια ύστατη προσπάθεια να γεφυρωθούν οι διαφωνίες κυβέρνησης – θεσμών και να επιταχυνθούν τα βήματα για μια συμφωνία.

Αν στην ιταλική πρωτεύουσα η κυβέρνηση βρεθεί εκ νέου μπροστά σε τοίχο, οι πολιτικές εξελίξεις μπορεί να είναι ραγδαίες, όπως αναγνωρίζουν και στο κυβερνητικό στρατόπεδο. Με αντίστοιχη ερμηνεία, η αξιωματική αντιπολίτευση διατηρεί σε υψηλά επίπεδα τον δικό της εκλογικό συναγερμό, ενώ ο Κυριάκος Μητσοτάκης κορυφώνει ένα πρόγραμμα εξορμήσεων με προεκλογικό άρωμα.

Ο κύκλος των χαμένων Eurogroup και ο χρόνος που μετράει πλέον αντίστροφα φαίνεται ότι έχουν θορυβήσει το Μαξίμου, σε συνδυασμό με την επιδεινούμενη εικόνα της πραγματικής οικονομίας. Η διάψευση των παραδοχών για την ανάπτυξη, η αύξηση της ανεργίας και η συρρίκνωση της κατανάλωσης, σε συνδυασμό με την απουσία επενδύσεων, απειλούν να φέρουν προ τετελεσμένων την κυβέρνηση και να μεγαλώσουν τον δυσβάστακτο λογαριασμό των μέτρων.

Δεδομένου μάλιστα ότι η Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται ήδη σε σημείο βρασμού αναζητώντας άλλοθι για τα μέτρα που καλείται να εγκρίνει, ενώ τα σενάρια ψήφισής τους από 180 βουλευτές καίγονται από κυβέρνηση και αντιπολίτευση, ο δρόμος της κάλπης είναι προφανές ότι ξεπροβάλλει ως διέξοδος. Ετσι, παράλληλα με τη συζήτηση για μέτρα και αντίμετρα, στο Μαξίμου μελετούν και εφαρμόζουν πολιτικά αντίμετρα. Στόχος τους είναι να πετάξουν τον μουντζούρη των ευθυνών στη ΝΔ μέσα από την όξυνση της πολιτικής αντιπαράθεσης και να συσπειρώσουν μέσω αυτής το κυβερνητικό στρατόπεδο, αφού αδυνατούν να δώσουν «αντίδωρο» στους βουλευτές.

Ηδη, έχουν ανεβάσει τους τόνους απέναντι στο επιτελείο της οδού Πειραιώς, κατηγορώντας την αξιωματική αντιπολίτευση ότι είναι «πρόθυμη για όλα απέναντι στους δανειστές» και προσωπικά τον Κυριάκο Μητσοτάκη για «τζάμπα μαγκιές». Παράλληλα, επαναφέρουν στο προσκήνιο τη σκανδαλολογία μέσα από τις εξεταστικές και προανακριτικές επιτροπές. Την προσεχή Τρίτη θα συζητηθεί και θα εγκριθεί από την Ολομέλεια της Βουλής η σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής για τα Εξοπλιστικά και ακολουθεί η Εξεταστική για την Υγεία, ενώ στο Μαξίμου αφήνουν να εννοηθεί ότι υπάρχουν και άλλοι «σκελετοί στην ντουλάπα».

Παράλληλα, επιχειρώντας να προβάλουν μια θετική ατζέντα, ο Πρωθυπουργός αναμένεται τις ημέρες μέχρι το Πάσχα να κόβει διαρκώς κορδέλες εγκαινιάζοντας κάθε εβδομάδα και από έναν νέο αυτοκινητόδρομο. Τη Δευτέρα, εξάλλου, ανοίγει η προθεσμία για την υποβολή αιτήσεων στο πρόγραμμα κατάρτισης 10.000 ανέργων μέσω ΟΑΕΔ με 12μηνες συμβάσεις πλήρους απασχόλησης, ενώ ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός προανήγγειλε την άμεση στελέχωση και έναρξη λειτουργίας των Τοπικών Μονάδων Υγείας.

Οσον αφορά τα σενάρια δέσμευσης της αντιπολίτευσης απέναντι στα μέτρα, τα οποία φούντωσαν μετά τις δηλώσεις Σαπέν – Σόιμπλε, στο κυβερνητικό στρατόπεδο κλείνουν το μάτι στο ενδεχόμενο να ζητήσουν οι δανειστές γραπτή συναίνεση της ΝΔ. Κάτι τέτοιο θα εξυπηρετούσε απολύτως τους σχεδιασμούς του Μαξίμου να μεταθέσει το πολιτικό πρόβλημα στην αξιωματική αντιπολίτευση –εξού και το επιτελείο της οδού Πειραιώς βλέπει «υποβολείς από την Αθήνα».

Οι έγγραφες δεσμεύσεις απεγκλωβίζουν το κυβερνητικό στρατόπεδο από καταστάσεις ανάλογες εκείνων του καλοκαιριού του 2015, όταν σε ένα απόλυτο πολιτικό παράδοξο δεκάδες βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ καταψήφισαν και οι συνάδελφοί τους από την αντιπολίτευση έδωσαν θετική ψήφο στο τρίτο Μνημόνιο, με αποτέλεσμα να ακολουθήσουν εκλογές. Παράλληλα, δίνουν την ευκαιρία στην κυβέρνηση να μπετονάρει την Κοινοβουλευτική της Ομάδα και να καρφώσει τη ΝΔ, αφού πρακτικά θα είναι αδύνατον ο Μητσοτάκης να μην υπογράψει. Ο ίδιος άλλωστε έχει πει ότι, ακόμη και αν διαφωνεί με τα μέτρα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, «το κράτος έχει συνέχεια».

Στο πεδίο της διαπραγμάτευσης, η κυβέρνηση επιδιώκει μια συνολική συμφωνία εντός του Απριλίου προκειμένου να φέρει προ τετελεσμένων το ΔΝΤ. Τι σημαίνει «συνολική συμφωνία»; Να συνομολογήσει με τους εταίρους τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για τη διευθέτηση του χρέους και να οριοθετήσει τους στόχους για τα πρωτογενή πλεονάσματα από το 2019 και έπειτα, προτού το Ταμείο κληθεί να αποφασίσει στην εαρινή του Σύνοδο (21 – 23 Απριλίου) τι μέλλει γενέσθαι με τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα.

Αυτό προϋποθέτει ασφαλώς μια τεχνική συμφωνία-εξπρές έως το άτυπο Eurogroup της 7ης Απριλίου στη Μάλτα. Σύμφωνα όμως με ασφαλείς πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», το ΔΝΤ διαμηνύει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να αποδεχθεί κάτι τέτοιο. Αυτό υπονοεί ότι το επόμενο ορόσημο για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης μεταφέρεται αυτομάτως στο Eurogroup της 22ας Μαΐου και φέρνει πάλι στο προσκήνιο σενάρια πολιτικών εξελίξεων στην Ελλάδα.

Η Αθήνα εξακολουθεί έτσι να ελπίζει στον παράγοντα Ευρώπη. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ο Πρωθυπουργός θα επιδοθεί τις επόμενες ώρες σε μπαράζ επαφών στη Ρώμη, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής. Το σενάριο να τινάξει η Ελλάδα τη Σύνοδο στον αέρα αν δεν συμπεριληφθεί στο κείμενο της διακήρυξης η φράση για το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τα εργασιακά απομακρύνεται, δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν θα δοθεί μάχη –όπως διαβεβαιώνουν κυβερνητικές πηγές –για να υπάρξει consensus επί του κειμένου.

Μολονότι ο Πρωθυπουργός έχει δεχθεί εισηγήσεις ακόμη και για ρήξη, το μήνυμα που ήρθε από τη Γερμανία να μη συνδέσει η Αθήνα την αξιολόγηση με το κείμενο της Συνόδου φαίνεται πως έχει γίνει κατανοητό. Το ίδιο μήνυμα μετέφερε, σύμφωνα με πληροφορίες, στον Τσίπρα ο Ζίγκμαρ Γκάμπριελ κατά τη συνάντησή τους το βράδυ της Τετάρτης. «Πρέπει να τελειώνουμε γρήγορα, δεν υπάρχει άλλος χρόνος για καθυστέρηση» φέρεται να είπε στον Πρωθυπουργό ο γερμανός αντικαγκελάριος, κάτι που υπαινίχθηκε και στις επίσημες δηλώσεις του. «Δεν θέλουμε να έχουμε ένα neverending story, μια ιστορία που ποτέ δεν θα φτάσει σε τέλος» είπε. Παράλληλα, παρά τις περί του αντιθέτου προσδοκίες της Αθήνας, ο Γκάμπριελ φέρεται να σημείωσε πως έχει περιορισμένο πεδίο προσωπικής παρέμβασης.

Ανάλογα με τις εξελίξεις από την έκβαση των συνομιλιών στις Βρυξέλλες, τα σενάρια είναι δύο: είτε επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα και ξεκλείδωμα της τεχνικής συμφωνίας (staff level agreement) είτε περαιτέρω παράταση των διαπραγματεύσεων. Σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί το αισιόδοξο για την κυβέρνηση σενάριο, στόχος είναι να επιταχυνθούν οι εξελίξεις έως το άτυπο Eurogroup της 7ης Απριλίου –ενδεχομένως αυτό να σημαίνει ότι οι βουλευτές θα κληθούν να ψηφίσουν μέτρα μεγαλοβδομαδιάτικα.

Πολιτικοί παρατηρητές σχολιάζουν ότι η Μεγάλη Εβδομάδα είναι καλός χρόνος για την ψήφιση επώδυνων μέτρων, αφού θα περάσουν σε δεύτερο πλάνο λόγω των διακοπών του Πάσχα. Την εκτίμηση αυτή, ωστόσο, επ’ ουδενί συμμερίζονται οι βουλευτές που θα πρέπει να επιστρέψουν στις περιφέρειές τους. Μάλιστα, με βάση τις τελευταίες εξελίξεις από τις διαπραγματεύσεις, το Ενεργειακό και συγκεκριμένα η πώληση μονάδων της ΔΕΗ στρεσάρει εξαιρετικά τους βουλευτές από τη Δυτική Μακεδονία.

Στο Μαξίμου δεν φοβούνται για διαρροές τους βουλευτές των ΑΝΕΛ, παρά τις δηλώσεις του Δημήτρη Καμμένου ότι «θα το σκεφτεί», αλλά δικούς τους βουλευτές και ιδίως τους σιωπηλούς –παρότι ήδη έχουν εκφραστεί δημοσίως μεμονωμένες αντιρρήσεις (Νίκος Μανιός, Γιώργος Δημαράς). Το μήνυμα της κυβέρνησης, ωστόσο, παραμένει ισχυρό: «Οποιος δεν συμφωνεί, παραδίδει την έδρα του». Διαφορετικά, αναλαμβάνει την ευθύνη να ρίξει την κυβέρνηση.

Τις τελευταίες ώρες πάντως αυξάνονται οι φωνές ότι δεν μπορεί να συνομολογηθεί μια οποιαδήποτε, πόσω μάλλον κακή συμφωνία. Εκτίμηση που έρχεται σε αντίθεση με αυτό που έχει δηλώσει στο παρελθόν ο Γιώργος Χουλιαράκης («καλύτερα μια κακή συμφωνία τώρα, παρά μια καλύτερη αργότερα»). Ενδεικτική είναι η χθεσινή δήλωση της υπουργού Διοικητικής Ανασυγκρότησης Ολγας Γεροβασίλη (Star) ότι «οι εκλογές θα γίνουν όποτε είναι αναγκαίο. Εμείς δεν μετρήσαμε ποτέ το πολιτικό κόστος», προσθέτοντας πάντως ότι «αυτή τη στιγμή οι εκλογές είναι καταστροφικές».