Βγήκαν (και) τα μαχαίρια

Ανοιξιάτικο κουίζ για δυνατούς λύτες και… μεγάλες καρδιές: Ποιος πρόεδρος δημόσιου οργανισμού έχει στείλει οργίλο εξώδικο σε διευθυντή δημόσιου πολιτιστικού οργανισμού και απειλεί και με –νομική –συνέχεια, που θα αποκαλύψει τα μεγάλα μαχαίρια; Οι ευρόντες ας ευχηθούν… χριστιανική «ειρήνη υμίν», εν χορώ, ενόψει Πάσχα.

«Το κακό και το καλό τα χωρίζει ένα γράμμα». Διαβάζεται και σαν μότο του σκηνοθέτη, παιδαγωγού και διευθυντή στο ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου Νίκου Καραγέωργου για μια από τις παραστάσεις που έχει στήσει, εντυπωσιακά, σε τρεις ορόφους των εγκαταλειμμένων μέχρι σήμερα καπναποθηκών Παπαστράτου. Και δη στο πλαίσιο του φετινού κύκλου για το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου που συνδυάζει και την επέτειο 400 ετών από το θάνατο του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, υπό τον τίτλο «Ολος ο κόσμος μια σκηνή». Η παράσταση, την οποία ακολουθούν (ναι, ακολουθούν από πλατό σε πλατό μέσα στο εξαιρετικό Bauhaus κτίριο, σε τρεις ορόφους 1.500 τ.μ.) κάπου 30 θεατές, από την πρεμιέρα της ακόμη είναι soldout για 25 βραδιές, τάση που ξεκίνησε και με τον «Αμλετ» κατά Νίκο Καραγέωργο. Μιλάμε για τους «Κακούς του Σαίξπηρ», που συνέθεσε ο σκηνοθέτης σε μια παράσταση, με αρκετούς –και ντόπιους –ηθοποιούς, στα πρότυπα των μονολόγων από τους κακούς του Σαίξπηρ «Shakespeare’s Villains», που έχει πλάσει και περιοδεύει με επιτυχία ο Στίβεν Μπέρκοφ (τον είδαμε τον Φεβρουάριο στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών). Ο σκηνοθέτης μού περιγράφει τη θεατρική εμπειρία στον 2ο, 3ο και 4ο όροφο του μεγάλου κτιρίου από μπετόν –που τώρα αξιοποιήθηκε –«σαν σε γύρισμα στην Τσινετσιτά». Και σαν συνέχεια, θεματική, ύστερα από τον περσινό θεατρικό κύκλο για τη «Δύναμη του Μικρού» και την επερχόμενη, στη νέα σεζόν από Οκτώβριο, «Ο Αλλος σαν απειλή», με άξονα πολιτικό, για τον μετανάστη, τον ανταγωνιστή, τον εραστή… Ο σκηνοθέτης, από το 1995 που διδάσκει, πάντα έδινε τους μονολόγους του Σαίξπηρ στους «μαθητές» και τους μιλούσε για τους κακούς, από τον Μάκβεθ που σκοτώνει και τη Λαίδη που έχει τύψεις μέχρι τον Κλαύδιο που φτάνει να προσεύχεται. Βλέποντας και την παράσταση του Μπέρκοφ, σκέφτηκε να τους συνδυάσει στις αποθήκες Παπαστράτου. Μάλιστα, στις πρόβες έφερε και ψυχίατρο για να αναλυθούν, σαν σε σεμινάριο, η κακία και η μοχθηρία, οι ρίζες τους, οι αιτίες, τα τραύματα που μπορεί να τις προκαλούν και ταυτόχρονα να ταξινομηθούν οι δέκα ήρωες του Σαίξπηρ που «παίζουν» στην παράστασή τους.

«Η πορεία της κακίας», μου λέει, «μελετήθηκε παρουσία και του ψυχιάτρου και εξετάστηκε πώς μπορεί κάποιος –όπως και οι ήρωες –να μπολιαστεί από το κακό που το χωρίζει μόλις ένα γράμμα από το καλό». Στους μονολόγους, που διανθίζονται με στοιχεία της ιστορίας κάθε ήρωα, «προσπαθήσαμε να πιάσουμε το εσωτερικό γκρο πλαν καθενός». Η παράσταση συζητιέται μετά το Αγρίνιο να παρουσιαστεί, επίσης σε κάποιον ιδιαίτερο χώρο, στον Βόλο και μέσα στο υποβλητικό Σπήλαιο Περάματος των Ιωαννίνων. Στο μεταξύ, το Πάσχα ο Νίκος Καραγέωργος ετοιμάζει στην πόλη τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου, με αφορμή την επέτειο από τις 120 εκτελέσεις από τους Γερμανούς, ενώ σκοπεύει να κλείσει τον κύκλο «Ολος ο κόσμος μια σκηνή» με τον «Ρωμαίο και Ιουλιέτα» του Μποστ (με τον Αμλετ του Γιώργο Γεροντιδάκη και τη Ρένα Ντζούρβα –μητέρα και νηπιαγωγό, πέρα από ηθοποιό) και μάλιστα για πρώτη φορά σε καλοκαιρινό λυόμενο θεατράκι, κοντά στο Πάρκο, για τρεις τουλάχιστον εβδομάδες.
Ο… κλονισμός του γκαζιού. «Είναι απίστευτο, αλλά “Το φως του γκαζιού” (“The Gaslight”) είναι η περίτρανη απόδειξη πως ένα θεατρικό έργο μπορεί ν’ ασκήσει τέτοια επιρροή, ώστε τελικά να δημιουργηθεί όρος στην ψυχολογία που να περιγράφει ακριβώς τη συνθήκη του έργου. Με τον όρο gaslighting οι Αγγλοι εννοούν μια μορφή εκφοβισμού και ψυχολογικής κακοποίησης εξαιρετικά βλαβερή επειδή αυξάνει το άγχος, την κατάθλιψη και, όταν υπάρχει σε μεγάλη συχνότητα, μπορεί να προκαλέσει ακόμη και νευρικό κλονισμό» μου εξηγεί ο νεαρός σκηνοθέτης Αλέξανδρος Κοέν (είχα ξεχωρίσει τη δουλειά του στην «Επίσκεψη της γηραιάς κυρίας» του Ντίρενματ, με τη «δασκάλα» του Μίρκα Παπακωνσταντίνου και τον Δημήτρη Πιατά στο Βρετάνια, το 2015) για την παράσταση / θρίλερ «Το φως του γκαζιού» του Πάτρικ Χάμιλτον που ετοιμάζει για το Βεάκη (από το Σάββατο 8 Απριλίου). «Ξαναδιαβάζοντας ένα κείμενο του Τζορτζ Οργουελ το καλοκαίρι έπεσα πάνω σε μια φράση που με εντυπωσίασε –σχεδόν με φόβισε: «Αληθινή δύναμη δεν είναι η δύναμη πάνω στα πράγματα αλλά πάνω στους ανθρώπους. Δύναμη είναι να κομματιάζεις το ανθρώπινο μυαλό και να το ξανασυναρμολογείς δίνοντάς του το σχήμα που επιθυμείς». Η ανατριχιαστική αυτή φράση μου θύμισε το θρίλερ του Χάμιλτον και βιάστηκα να το προτείνω στην παραγωγό Νινέττα Λεμπέση». Στις πρόβες, μου λέει ο Αλέξανδρος Κοέν, ασχολούνται με τις έννοιες «ψευδαίσθηση» και «παραπλάνηση». Πόσο, δηλαδή, οι παραισθήσεις του εγκεφάλου μας μπορούν να αντικαταστήσουν την πραγματικότητα. Προσπαθούν, προσθέτει, να στήσουν «ένα παιχνίδι διαρκούς αμφισβήτησης, όπου ο θεατής θα εξαπατάται διαρκώς χωρίς να μπορεί να διακρίνει τα όρια αλήθειας και ψευδαίσθησης». Με πρωταγωνιστές τους Στέφανο Κυριακίδη, Τάνια Τρύπη, Παναγιώτη Πετράκη, Αλίκη Μπομποτά, Μελίνα Βαμβακά και με άξονα μια ιστορία στο σκοτεινό Λονδίνο του 1890, όπου κάθε βράδυ, όταν ο Τζακ πηγαίνει στην πόλη, η γυναίκα του, η Μπέλα, μένει μόνη στο σπίτι και προσπαθεί να εξηγήσει τη μυστηριώδη εξαφάνιση αντικειμένων, τα βήματα που ακούγονται στον άδειο πάνω όροφο και τις αυξομειώσεις που έχει το φως του γκαζιού».

Οσα φέρνει η απώλεια

Βρίσκονται ύστερα από δέκα χρόνια, με αφορμή μια απώλεια και προσπαθούν να βρουν άκρη στα αισθήματά τους και στο παραπέρα τους. Ομως το «Δηλητήριο» είναι εκεί, κυλάει στις φλέβες τους και τους θυμίζει και πόσα τους χωρίζουν. ΟΓιάννης Μόσχοςσκηνοθετεί δύο κομβικά πρόσωπα στο ΚΘΒΕ (του δραστήριουΓιάννη Αναστασάκη), τηΜαρία Τσιμάκαι τονΤαξιάρχη Χάνο, στο «Δηλητήριο» της ΟλλανδήςΛοτ Φέικεμανς, από 9 Απριλίου. Εστιάζοντας στο πώς μπορεί κάποιος να διαχειριστεί το πένθος, όπως μου λέει, και πώς μπορεί να προχωρήσει και να ζήσει στο παρόν με τραύματα από το παρελθόν. Ο σκηνοθέτης, που μιλάει για ένα έργο που δεν έχει ταυτότητες αλλά το «Αυτός» και «Αυτή» και δεν είναι «αμιγώς ρεαλιστικό, αλλά έχει μια έντονη ποιητικότητα», παρουσιάζει σήμερα, στις 18.00, στο Θέατρο Τέχνης (Φρυνίχου) τη θεατρική του μελέτη «Ο Ερρίκος Ιψεν στην ελληνική σκηνή. Από τους “Βρικόλακες” του 1894 στις αναζητήσεις της εποχής μας» από τις εκδόσεις Αμολγός. Με ομιλητές τουςΝικηφόρο Παπανδρέου, Λάκη Παπαστάθη, Γιώργο Σαρηγιάννηκαι ανάγνωση από τουςΔημήτρη ΚαταλειφόκαιΑλεξάνδρα Σακελλαροπούλου, που πρωταγωνιστούν στην παράσταση «Ηταν όλοι τους παιδιά μου» τουΑρθουρ Μίλερ, την οποία οΓιάννης Μόσχοςέχει σκηνοθετήσει στο Εμπορικόν.