Και εγένετο η Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων. Οι 27 ηγέτες της ΕΕ γιόρτασαν τα 60 χρόνια από την ίδρυση της Ενωσης υπογράφοντας μια διακήρυξη στην οποία αναφέρουν ότι «θα δρούμε από κοινού, με διαφορετικούς ρυθμούς και ένταση όπου χρειάζεται, αλλά πάντα προς την ίδια κατεύθυνση». Η Σύνοδος Κορυφής φιλοξενήθηκε στην ίδια αίθουσα του Καπιτωλίου όπου το 1957 υπογράφηκε η συμφωνία πάνω στην οποία θεμελιώθηκε η ΕΕ. Από αυτήν την ιστορική αίθουσα οι 27 δεν θα μπορούσαν ασφαλώς να μην τονίσουν ότι η «Ενωση είναι ενιαία και αδιαίρετη». Οι «διαφορετικοί ρυθμοί», ωστόσο, σηματοδοτούν μια κεφαλαιώδους σημασίας αλλαγή στην ιστορία της ενωμένης Ευρώπης.
Η Διακήρυξη της Ρώμης, πάντως, παρέμεινε πιστή στο πνεύμα της ΕΕ όχι επειδή υπογράφηκε με την ίδια πένα που είχε χρησιμοποιηθεί και το 1957 αλλά και για έναν επιπλέον λόγο: είναι ένα κείμενο συμβιβασμών και προϊόν διαπραγματεύσεων, στόχος των οποίων ήταν να ξεπεραστούν κυρίως οι επιφυλάξεις της Βαρσοβίας και της Αθήνας –η πρώτη ήθελε να δοθεί περισσότερο βάρος στην εθνική κυριαρχία, η δεύτερη να συμπεριληφθούν οι συλλογικές συμβάσεις ως ευρωπαϊκό κεκτημένο. Οι «διαφορετικοί ρυθμοί – εντάσεις», δηλαδή οι πολλές ταχύτητες αλλά με άλλη διατύπωση, προωθήθηκαν ως πρόταση του Βελγίου, της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου έχοντας τυπικά τη στήριξη της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Είναι προφανές, όμως, ότι η πατρότητα ανήκει στους τέσσερις μεγάλους της ΕΕ.
«Μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι δεν υπάρχει μια Ευρώπη κοινή για όλους» διαβεβαίωσε η Ανγκελα Μέρκελ. Ο δρόμος, εξάλλου, έχει ήδη υποδειχθεί από τη ζώνη του ευρώ και τη ζώνη της Συνθήκης του Σένγκεν. Σε ποια άλλα πεδία θα μπορούσε να προχωρήσει με διαφορετικές ταχύτητες η Ευρώπη; Η Κομισιόν δουλεύει πυρετωδώς ώστε να παρουσιάσει έως τον Ιούνιο πέντε προτάσεις που θα τεθούν προς συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο μετά τις γερμανικές εκλογές. Οι προτάσεις θα φτάσουν στους 27 ηγέτες έπειτα από μια περίοδο διαβούλευσης, στην οποία θα συμμετάσχουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι κοινωνικοί εταίροι και άλλοι θεσμικοί παράγοντες. Και θα αφορούν τα εξής πεδία: την κοινή άμυνα, το κράτος πρόνοιας (σύγκλιση των εθνικών νομοθεσιών), τον κοινοτικό προϋπολογισμό του 2020 (όπου θα πρέπει να καλυφθεί το κενό της Βρετανίας), την ολοκλήρωση της νομισματικής ένωσης και τη θέση της ΕΕ ως κοινή αγορά απέναντι στον νεοπροστατευτισμό του Ντόναλντ Τραμπ.
«Η Ευρώπη είναι το κοινό μας μέλλον» διακηρύσσουν οι 27 ηγέτες, τους οποίους νωρίτερα είχαν υποδεχθεί στην είσοδο του Καπιτωλίου ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Πάολο Τζεντιλόνι και η δήμαρχος της Ρώμης Βιρτζίνια Ράτζι. Ανάμεσα στα χάι λάιτ της γιορτής ήταν το λάθος του Τζεντιλόνι να αναφερθεί στα 50 αντί για τα 60 χρόνια της Ενωσης και η εμφάνιση του πρωθυπουργού του Λουξεμβούργου Ξαβιέ Μπετέλ μαζί με τον μέλλοντα σύζυγό του. Οι δυο πρόεδροι της ΕΕ, ο μόνιμος Ντόναλντ Τουσκ και αυτός του τρέχοντος εξαμήνου Τζόζεφ Μούσκατ, αναφέρθηκαν στα πλεονεκτήματα της κοινής πορείας, ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ επιτέθηκε στα κόμματα που αντιτίθενται στην ιδέα της ενωμένης Ευρώπης σημειώνοντας ότι «η επιστροφή στα εθνικά νομίσματα θα συνοδευόταν από υποτίμηση και επομένως από μείωση της αγοραστικής δύναμης», ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι δήλωσε «ανήσυχος από την όλο και μεγαλύτερη αποξένωση» των ευρωπαίων πολιτών. Μένει να φανεί εάν το ρεπερτόριο θα έχει αλλάξει στα 70 χρόνια.
