Για τον Γιάννη Στουρνάρα χθες ήταν άλλη μια μέρα στη δουλειά, έστω κι αν γύρω του έπεφταν οβίδες. Ή άσφαιρα πυρά. Οι ακροβολιστές που πυροβολούσαν από το Μαξίμου στην οδό Αμερικής πιθανόν επεδίωκαν να αποσπάσουν την προσοχή του και να τον εγκλωβίσουν σε μια σύγκρουση που στο τέλος θα οδηγούσε σε κάποιας μορφής παράδοση. Ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος δεν παίρνει μέρος στις εχθροπραξίες και δεν σκοπεύει να αλλάξει τακτική. Η ανεξαρτησία του και η διασφαλισμένη αυτονομία τού επιτρέπουν να συνεχίσει στην κατεύθυνση που ακολουθεί από την πρώτη στιγμή, όταν αποδέχθηκε την ευθύνη που αναλογεί για την πορεία της ελληνικής οικονομίας στον κεντρικό τραπεζίτη της χώρας.
Το μήνυμα είναι ότι ο Στουρνάρας θα παραμείνει προσηλωμένος στη μεγάλη εικόνα, που είναι η ενδυνάμωση του τραπεζικού συστήματος και η επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα. Η έξοδος από την κρίση κυρίως από αυτό θα επισφραγιστεί και όχι μόνο από μια τυπική ολοκλήρωση του μνημονιακού κύκλου. Είναι ο δρόμος που υποδεικνύει ο Στουρνάρας από τον Ιούνιο του 2014, όταν μετακόμισε από τη Νίκης στην Αμερικής –και θα επιμείνει ακόμη κι αν αποτελεί σταθερό και βολικό στόχο για τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ. Τον ίδιο δρόμο, άλλωστε, υποδείκνυε και πριν από το 2014, ως υπουργός Οικονομικών, όταν τότε αποτελούσε τον βολικό εχθρό για τους καραμανλικούς της ΝΔ που δεν έβρισκαν άλλο τρόπο για να δοκιμάσουν τις αντοχές και τη συνοχή της κυβέρνησης Σαμαρά. Οσα ακούει την τελευταία διετία ο Στουρνάρας από τον άξονα ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δεν διαφέρουν και πολύ από τις προηγούμενες επιθέσεις του Νικήτα Κακλαμάνη και του Γιώργου Βλάχου. Στις συντεταγμένες του ΔΝΤ έψαχναν κι εκείνοι τα ίχνη του Στουρνάρα αναζητώντας άλλοθι για τα πυρά, όπως κάνουν με ακρότητες και οι σημερινοί κυβερνώντες.
ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΞΙΜΟΥ. Μια ειδοποιός διαφορά, βέβαια, που έχει την αξία της, είναι ότι πριν από τον Ιανουάριο του 2015 ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος είχε συμμάχους στο Μαξίμου, ενώ σήμερα από το πρωθυπουργικό γραφείο φαίνεται να εξυφαίνεται ένα σχέδιο «απενεργοποίησής» του. Οι ευθείες βολές και οι αυστηρές υποδείξεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Δημήτρη Τζανακόπουλου αντιμετωπίζονται ως συνέχεια μιας στοχοποίησης, η οποία επαναλαμβάνεται κάθε φορά που τα κυβερνητικά ζόρια είναι πασιφανή και οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές μετεωρίζονται. Αν κάτι, πάντως, εξέπληξε χθες την Αμερικής ήταν η σφοδρότητα της νέας επίθεσης, που μάλλον επιβεβαιώνει ότι το κυβερνητικό στρίμωγμα είναι μεγαλύτερο από ποτέ.
Ο Στουρνάρας δεν θα μπει στον καβγά ούτε αυτή τη φορά. Οπως δεν θα αλλάξει και ρότα. Συνομιλητές του που ερμήνευσαν τις διαθέσεις του διοικητή ως ένα «κανείς δεν θα μου κλείσει το στόμα», δεν χρειάστηκε να περιμένουν ούτε μισή μέρα για να επιβεβαιωθούν: τον ίδιο συναγερμό που έχει σημάνει ο Στουρνάρας τις τελευταίες ημέρες, κράτησε ενεργοποιημένο και χθες το βράδυ σε εκδήλωση της Τράπεζας Πειραιώς, ενώ ανάλογα μηνύματα θα εκπέμψει τόσο σήμερα όσο και αύριο με τις ομιλίες του στον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Τροφίμων (στην Αίγλη Ζαππείου) και στο συνέδριο του «Economist», αντίστοιχα. Η κινητικότητα του διοικητή μπορεί να ενοχλεί τους κυβερνώντες, αλλά επιβεβαιώνει και την κανονικότητα ενός ημερήσιου προγράμματος που ακολουθεί χωρίς παρεκτροπές τον σχεδιασμό της Τραπέζης της Ελλάδος. Ακόμη και η χθεσινή συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και η ενημερωτική σύσκεψη με το οικονομικό επιτελείο της ΝΔ ήταν ενταγμένες σε ένα θεσμικό καθημερινό πρόγραμμα. Είναι προφανές ότι οι κυβερνητικές βολές κατά Στουρνάρα δεν αποσυνδέονται από την επίσκεψη του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην ΤτΕ, αλλά αυτό δεν είναι πρόβλημα του διοικητή.
ΝΕΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ. Στην εκδήλωση της Τράπεζας Πειραιώς, ο συναγερμός Στουρνάρα για τη ζωτική ανάγκη να κλείσει άμεσα η αξιολόγηση δεν σταμάτησε να ηχεί δυνατά. «Προς το παρόν, η καθυστέρηση αυτή έχει εξασθενίσει τη θετική δυναμική της οικονομικής δραστηριότητας, χωρίς εντούτοις να την αναστρέψει. Ομως, ενδεχόμενη άλλη καθυστέρηση μπορεί να εκτροχιάσει την ανάκαμψη της οικονομίας και να θέσει έτσι σε κίνδυνο όλους τους στόχους, αναπτυξιακούς, δημοσιονομικούς, χρηματοπιστωτικούς» ήταν η νέα προειδοποίηση. Με το ίδιο μήνυμα έκλεισε χθες το βράδυ την ομιλία του, αναδεικνύοντας και τους άξονες στους οποίους μπορεί να στηριχθεί με επιτυχία μια προσπάθεια εξόδου από την κρίση: «Η οικονομική προσαρμογή και οι διαρθρωτικές βελτιώσεις που έχουν επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια έχουν διανοίξει σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες. Για να αποκομιστούν όμως τα οφέλη από αυτές τις ευκαιρίες, υπάρχουν ορισμένες προϋποθέσεις. Πρώτον, η ολοκλήρωση χωρίς άλλη καθυστέρηση της δεύτερης αξιολόγησης. Δεύτερον, η συνεπής και αποφασιστική εφαρμογή του προγράμματος. Και τρίτον, μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση από όλες τις πλευρές όσον αφορά το μείγμα δημοσιονομικής πολιτικής και το βάρος του δημόσιου χρέους. Οι εξελίξεις αυτές, σε συνδυασμό με την εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών, θα θέσουν σε κίνηση έναν ενάρετο κύκλο, ανοίγοντας τον δρόμο για την οριστική επάνοδο της ελληνικής οικονομίας στην κανονικότητα» διαμήνυσε.
Τα σήματα κινδύνου που εκπέμπει ο Γιάννης Στουρνάρας είναι πρόδηλο ότι ενοχλούν και κλείνουν τους διαύλους που θα έπρεπε να υπάρχουν ανάμεσα στην Τράπεζα της Ελλάδας και στο Μέγαρο Μαξίμου, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που ο ρόλος του κεντρικού τραπεζίτη είναι κομβικός και αποτελεί τον πλέον αξιόπιστο συνομιλητή στην Αθήνα για τον Μάριο Ντράγκι της ΕΚΤ. Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος καλύπτει θεσμικά το έλλειμμα, διατηρώντας σταθερή επαφή με τον Στουρνάρα (θεσμικά και προσωπικά), αλλά σε μια περίοδο τριβών ανάμεσα στο Μαξίμου και στο οικονομικό επιτελείο είναι αμφίβολο αν αυτή η γραμμή επικοινωνίας καλύπτει τους σχεδιασμούς του Μαξίμου.
«ΚΑΘΑΡΟ ΒΛΕΜΜΑ». Η επίθεση που εξαπέλυσε χθες ο Τζανακόπουλος προκάλεσε περισσότερα ερωτηματικά για το κυβερνητικό πλάνο, αντί να προωθήσει ένα συγκροτημένο σχέδιο, στην τελική ευθεία των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές. Οι υποδείξεις του κυβερνητικού εκπροσώπου καταγράφηκαν περισσότερο ως αναίτια επίθεση. «Οι θεσμικοί παράγοντες θα πρέπει να αποφεύγουν την πολιτικολογία. Θα πρέπει να έχουν ένα καθαρό βλέμμα και να βλέπουν ότι η ευθύνη για την καθυστέρηση δεν βρίσκεται κυρίως στην μεριά της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά αντιθέτως έχει να κάνει με παράλογες απαιτήσεις τις οποίες έχει προβάλει το ΔΝΤ» είπε.
Αμέσως μετά, ωστόσο, άφησε να διαφανεί ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη ακόμη και για μετωπική σύγκρουση με την ΤτΕ. «Προκαλεί αλγεινή εντύπωση η στάση ορισμένων παραγόντων, οι οποίοι καθ’ υπέρβασιν του θεσμικού τους ρόλου επιλέγουν να αναταράξουν διάφορα κινδυνολογικά σενάρια για την πορεία της οικονομίας τη στιγμή που υποδεικνύουν την κυβέρνηση ως υπεύθυνη για τις καθυστερήσεις. Θα ήταν καλό, όσοι επιλέγουν αυτή τη στάση επικαλούμενοι μάλιστα τη θεσμική τους ανεξαρτησία –ενώ είναι σε όλους γνωστό ότι υπήρξαν πρόσφατα πολιτικά στελέχη της σημερινής αξιωματικής αντιπολίτευσης –να αναρωτηθούν ποιες θα ήταν οι επιπτώσεις στους δημοσιονομικούς στόχους του 2016 αν επιλέγαμε να συμφωνήσουμε σε μέτρα λιτότητας 3,6 δισ. ευρώ τον Δεκέμβριο του 2015, όπως ζητούσε το ΔΝΤ» συμπλήρωσε ο εκπρόσωπος. Με στόχο τον Στουρνάρα, εξάλλου, στον χορό ξαναμπήκε και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, με την υπόδειξη «να πάψουν μερικοί να κινδυνολογούν ως Πόντιοι Πιλάτοι και ουδέτεροι σχολιαστές».
ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΣΤΟΧΟΣ. Η νευρικότητα που υποκρύπτουν τα διπλά πυρά θα μπορούσε να συνδέεται με την κυβερνητική ανησυχία για επαναφορά στον Νοέμβριο του 2011, λόγω μιας παρατεταμένης διελκυστίνδας με τους δανειστές. Πολιτικοί παράγοντες διαβλέπουν ότι το Μαξίμου εκλαμβάνει τις συστάσεις των εταίρων για υιοθέτηση των νέων μέτρων από τη ΝΔ ως προκαταρκτικό βήμα που θα οδηγήσει σε κλιμακούμενες πιέσεις για μια κυβέρνηση διακομματικής στήριξης, όπως η κυβέρνηση Παπαδήμου. Συνεπώς, ο Στουρνάρας αποτελεί έναν προληπτικό στόχο, έστω κι αν ίδιος αδιαφορεί πλήρως για αυτά τα σενάρια. Ο δικός του ορίζοντας στην ΤτΕ, άλλωστε, ξεπερνά τον συνταγματικό κύκλο της παρούσας Βουλής και αυτό υπαγορεύει το δικό του πλάνο. Η δεύτερη εξήγηση για την επίθεση δείχνει πιο απλή και δεν αποκλίνει από άλλες κυβερνητικές κινήσεις των τελευταίων ημερών: η επιχείρηση πόλωσης και ενίσχυσης της κομματικής συνοχής, ενόψει μιας επώδυνης συμφωνίας, δεν μπορεί να παρακάμψει τον αυτόνομο κεντρικό τραπεζίτη.
