Ολοι γνωρίζουμε ότι φέτος είναι η χρονιά της κρίσης, των εκλογών και των μεγάλων επιλογών για την Ευρώπη. Η Λευκή Βίβλος διαφημίζεται ως το αντίδοτο σε κάθε νόσο που απειλεί με διάλυση το οικοδόμημα στο οποίο αγκομαχώντας πλέον συμμετέχουμε. Ευρώ, τρομοκρατία, Τουρκία, μετανάστευση είναι αρκετοί λόγοι, ακόμη και μόνος του ο καθένας, για να προκαλέσουν αστάθεια ακόμη και ανατροπή του συστήματός μας. Ομως, από το χρονοδιάγραμμα των εργασιών που θα πραγματοποιήσει η Επιτροπή, είναι φανερό ότι το «αντίδοτο» θα αρχίσει να παρασκευάζεται μετά τα αποτελέσματα και της τελευταίας εκλογικής αναμέτρησης. Αν προλάβει!
Ταυτόχρονα ο λαϊκισμός, ο αντιευρωπαϊσμός και ο αυταρχισμός έχουν ήδη πετύχει με τις νίκες στη Μ. Βρετανία, στις ΗΠΑ και στην Τουρκία να βαφτίσουν το 2016 έτος οπισθοχώρησης. Θα συνεχιστεί αυτή η πορεία ή όχι; Τον Νοέμβριο θα ξέρουμε.
Κάποιες πρώτες εκλογές δείχνουν πως μπορεί να έχουμε αντιστροφή του κλίματος. Η αντιστροφή σηματοδοτήθηκε στην Αυστρία, λίγο πριν κλείσει το 2016. Ο κοινός υποψήφιος των κομμάτων της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς μαζί με τους Πράσινους κατόρθωσε να νικήσει καθαρά τον αντιευρωπαίο ακροδεξιό.
Οι εκλογές της Ολλανδίας απέδειξαν ότι ο φόβος που προκαλεί το κύμα μεταναστών ήταν μικρότερος από τον φόβο που προκάλεσαν σε πολλούς Ολλανδούς το Brexit και ο Τραμπ. Οπως και η μαχητική αντιπαράθεση των δημοκρατικών κομμάτων, μέχρι πρότινος απολογούμενα για την οικονομική δυσανεξία και το κύμα μεταναστών, έφεραν απρόσμενα καλά αποτελέσματα. Κι εδώ αποδείχθηκε σωστή η θεωρία κάποιου αναλυτή, σύμφωνα με την οποία οι λαϊκιστικές δυνάμεις επικρατούν μόνο αν μέρος των συστημικών κομμάτων στηρίζει τις ακραίες απόψεις των λαϊκιστών. Αυτό δηλαδή που συνέβη στη Μ. Βρετανία, όπου τον υιοθέτησε και τμήμα του Εργατικού Κόμματος –ο Κόρμπιν ειδικά -, και μια ισχυρή πτέρυγα των συντηρητικών και της κυβέρνησής τους.
Πριν από λίγες ημέρες είχαμε τα αποτελέσματα σε ένα μικρό κρατίδιο της Γερμανίας. Εκεί που κάποτε ο Οσκαρ Λαφοντέν κυριαρχούσε, οι χριστιανοδημοκράτες θριάμβευσαν με ποσοστό 41%. Ο Σουλτς και οι λαϊκιστές του Afd έχασαν παρά τις δημοσκοπικές προβλέψεις. Και για τους λαϊκιστές ήταν αναμενόμενο. Αλλά ο Σουλτς; Πώς συνέβη και ηττήθηκε; Η απάντηση είναι κατά τη γνώμη μου απλή. Ο Λαφοντέν του Die Linke δήλωσε προς το εκλογικό του ακροατήριο ότι είναι έτοιμος να συγκυβερνήσει με μια συμμαχία με τους Σοσιαλιστές και τους Πράσινους. Ο Σουλτς δεν είχε τα αντανακλαστικά να αντιδράσει κι έτσι πολλοί ψηφοφόροι του μετακινήθηκαν δεξιά.
Στη Βουλγαρία ο συντηρητικός υποψήφιος νίκησε τη σοσιαλίστρια, η οποία, όπως και ο Φρανσουά Φιγιόν(!)… και η Λεπέν, έσπευσε να «πάρει» το χρίσμα από τον Πούτιν.
Ο δημοσκοπικός καλπασμός του Μακρόν στη Γαλλία, οι επικείμενες εσωκομματικές εκλογές των σοσιαλιστών στην Ισπανία και οι εκλογές στη Γερμανία και τη Γαλλία θα ξεκαθαρίσουν το πολιτικό τοπίο και την κατεύθυνση της Ευρώπης τα επόμενα κρίσιμα χρόνια. Πάντως τα συμπεράσματα για την ώρα είναι τα εξής.
Για να αντιμετωπιστεί ο λαϊκισμός χρειάζονται δύο προϋποθέσεις. Η μία είναι ότι οι δημοκρατικές δυνάμεις πρέπει δυναμικά να αντιπαρατίθενται με τον λαϊκισμό. Και οφείλουν να μην υιοθετούν βασικές αξίες των ακραίων μέσα από τη λογική «ψηφουλάκια».
Και δεύτερον, διμέτωπος δεν πιάνει. Οποιο κόμμα τον υιοθετεί χάνει ψήφους.
Αυτές τις δύο παρατηρήσεις τις βλέπουμε και στην Ελλάδα, όπου ο αριστεροδεξιός συνασπισμός σε κατάρρευση ψάχνει για δεκανίκια. Οποια δύναμη τους τα δώσει, θα βυθιστεί μαζί τους, όποτε γίνουν εκλογές.
