Το 2018 αναμένεται να μπουν τα γεωτρύπανα στον Πατραϊκό προκειμένου να αρχίσουν οι εργασίες αναζήτησης υδρογονανθράκων, ενώ παράλληλα ετοιμάζονται να πάρουν θέση διεθνείς και εγχώριοι κολοσσοί. Η πίτα είναι μεγάλη για όλους. Ετσι διάφορες πετρελαϊκές εταιρείες, πέρα από τη Δυτική Ελλάδα, έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους και για τις λοιπές περιοχές της χώρας όπου σήμερα είναι σε εξέλιξη οι διαδικασίες δύο διεθνών διαγωνισμών για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων (μία για χερσαίες και μία για θαλάσσιες περιοχές) και τρεις παραχωρήσεις (Ιωάννινα, Πατραϊκός Κόλπος και Κατάκολο).

Ενδεικτικό του ενδιαφέροντος που υπάρχει από τις μεγάλες εταιρείες του χώρου είναι το γεγονός ότι στο κλαμπ των ξένων παικτών μπήκε από την Παρασκευή και μια τρίτη εταιρεία από την Ισπανία, η Repsol. Οπως εγινε γνωστό, η Repsol προχώρησε ήδη σε συμφωνία με την Energian Oil & Gas, αποκτώντας το 60% των δικαιωμάτων των παραχωρήσεων και αναλαμβάνει τον ρόλο του διαχειριστή – για τα Ιωάννινα και την Αιτωλοακαρνανία.

Η Ελλάδα παραμένει μια από τις λιγότερο εξερευνημένες – αλλά ελπιδοφόρες χώρες – σε ό,τι αφορά τα κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου. Και όπως επισημαίνουν πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, η αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τα ζητήματα της ενεργειακής ασφάλειας και της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας μας στο μεσοπρόθεσμο μέλλον.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΟΦΕΛΗ. Επιπλέον, όπως λένε από το υπουργείο Περιβάλλοντος, η αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων συνεπάγεται σημαντικότατα οικονομικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες αφού πάνω απ’ όλα απαιτούνται απαραίτητες εξορυκτικές υποδομές, όπως είναι για παράδειγμα τα λιμάνια, αλλά και χώροι εγκαταστάσεων διαφόρων υλικών (π.χ. σωληνώσεις κ.λπ.).

Ακόμη το 20% των εσόδων από την εξορυκτική δραστηριότητα δίνεται φόρος στο κράτος, ενώ το 5% των εσόδων δίνεται στην Περιφέρεια στην οποία ανήκει η περιοχή της εκμετάλλευσης.

Ολοι κάνουν λόγο για θησαυρό που κρύβεται στα έγκατα της ελληνικής γης. Ετσι, αν τα πράγματα πάνε καλά στον Πατραϊκό τα έσοδα του Δημοσίου θα είναι γύρω στα 150 εκατ. δολάρια τον χρόνο για τα επόμενα 25 έως 30 χρόνια.

«Η Ελλάδα έχει τουλάχιστον 10 Πατραϊκούς» επισήμανε χαρακτηριστικά, κατά την τελευταία του ομιλία στη Βουλή, ο βουλευτής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και πρώην υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης.

ΝΕΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ. Σήμερα, σύμφωνα με πηγές του ΥΠΕΚΑ, ο πρόσφατος διαγωνισμός για άδειες εκμετάλλευσης αφορούσε 20 θαλάσσιες περιοχές. Οι 11 βρίσκονται στην περιοχή του Ιονίου και οι λοιπές στη Νότια Κρήτη.

Για τρεις από αυτές κατατέθηκαν πρόσφορες (1, 2 και 10). Ο προηγούμενος διαγωνισμός Open Door που αφορούσε τρεις περιοχές της Δυτικής Ελλάδας (Ιωάννινα, Πατραϊκός και Κατάκολο) ύστερα από αρκετές περιπέτειες ολοκληρώθηκε το 2014, αφού πρώτα οι συμβάσεις υπογράφτηκαν και επικυρώθηκαν από το Κοινοβούλιο.

Σημειώνεται ότι το ελληνικό Δημόσιο δεν έχει συμμετάσχει στο κόστος για την έρευνα των κοιτασμάτων, το οποίο έχουν επωμιστεί εξ ολοκλήρου οι εταιρείες που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον, αναλαμβάνοντας φυσικά και το ανάλογο ρίσκο, μια και επενδύσεις αυτού του είδους χαρακτηρίζονται ως «υψηλού ρίσκου».

Η κυβέρνηση προβάλλει σήμερα τα πλεονεκτήματα από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων. Ωστόσο το 2014, όταν ήταν στην αντιπολίτευση ο ΣΥΡΙΖΑ είχε καταψηφίσει στη Βουλή τις τρεις συμβάσεις που είχε φέρει προς ψήφιση ο τότε υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Μανιάτης, κάνοντας λόγο για ξεπούλημα του εθνικού πλούτου.

Η επιτυχία του εγχειρήματος έχει πολύ μεγάλη σημασία για την οικονομία αλλά και για τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν σε πρόσφατη ενεργειακή ημερίδα στο ΕΒΕΑ, η Ελλάδα παρουσιάζει μεγάλο έλλειμμα στο ενεργειακό της ισοζύγιο και κατέχει την υψηλότερη θέση μεταξύ των χωρών της ΕΕ.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ. Ειδικότερα, η Ελλάδα εισάγει το 70% του πετρελαίου και το 60% έως 65% του φυσικού αερίου από τη Ρωσία. Συνολικά εισάγει πάνω από το 60% των ενεργειακών της αναγκών (ο μέσος όρος των χωρών της ΕΕ είναι 53,2%), ποσοστό το οποίο βαίνει αυξανόμενο.

Βέβαια, πάντα σε μια εξορυκτική διαδικασία μπαίνουν και θέματα προστασίας του περιβάλλοντος. Ετσι, από το ΥΠΕΚΑ ξεκαθαρίζουν πως η αξιοποίηση των υδρογονανθράκων πρέπει πάντα να συμβαδίζει με την ανάπτυξη άλλων παραγωγικών δραστηριοτήτων όπως είναι για παράδειγμα ο τουρισμός.

Μάλιστα, υπογραμμίζουν την περίπτωση του Πρίνου. Οπως υποστηρίζουν, εκεί η εξορυκτική δραστηριότητα μπορεί και λειτουργεί παράλληλα με την ανάπτυξη του τουριστικού τομέα (π.χ. στη γειτονική Θάσο), με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον.

Επιπλέον, σε ό,τι αφορά το Κατάκολο, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, η εξόρυξη θα γίνει από το χερσαίο τμήμα (και όχι από τη θάλασσα), σε μια προσπάθεια καλύτερης προστασίας του περιβάλλοντος.

Οπως υποστηρίζουν από το ΥΠΕΚΑ, σε ό,τι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, η Ελλάδα είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η οποία είναι από πιο αυστηρές όσον αφορά την προστασία του περιβάλλοντος σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ψάχνουμε για πετρέλαιο από τη δεκαετία του ’30!

Η διαδικασία της εξεύρεσης υδρογονανθράκων στην Ελλάδα ξεκινά από τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Το διάστημα που μεσολάβησε από τότε έως σήμερα χωρίζεται ιστορικά – με βάση τις έρευνες που έγιναν – σε τρεις περιόδους.

Η πρώτη περίοδος τελειώνει στα μέσα της δεκαετίας του ‘70. Το διάστημα αυτό έγιναν έρευνες σε πολλές περιοχές της χερσαίας Ελλάδας τόσο από το Δημόσιο όσο και από ιδιώτες (Ελληνες και ξένους) ερευνητές, οι οποίες ωστόσο υπήρξαν ανεπιτυχείς. Στον θαλάσσιο χώρο, οι έρευνες οδήγησαν στην ανακάλυψη του κοιτάσματος του Πρίνου στη θαλάσσια περιοχή της Θάσου και εκείνου του φυσικού αερίου Νότιας Καβάλας.

Η δεύτερη περίοδος αφορά το διάστημα 1975 – αρχές δεκαετίας του 2000. Από τις έρευνες που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα αυτό – σε όλη την επικράτεια – δημιουργήθηκε μια βάση δεδομένων.

Αποτέλεσμα των ερευνών ήταν – μεταξύ άλλων – η ανακάλυψη (το 1981) του κοιτάσματος πετρελαίου στην περιοχή του Κατάκολου (Δυτική Πελοπόννησος) και του κοιτάσματος φυσικού αερίου (το 1989) στην Επανομή Θεσσαλονίκης. Οι εταιρείες που συμμετείχαν στις παραχωρήσεις της Δυτικής Ελλάδας αποχώρησαν το 2000-2001 λόγω εξαγοράς τους από άλλες μεγαλύτερες με διαφορετικά επιχειρηματικά σχέδια. Ετσι, οι έρευνες δεν απέδωσαν θετικά αποτελέσματα και οι γεωτρήσεις δεν έφτασαν στο προβλεπόμενο βάθος των αρχικών συμφωνιών, αφήνοντας τα σημερινά περιθώρια των ερευνών στους σημερινούς αναδόχους.

Η τρίτη περίοδος ξεκινά από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 έως το 2015. Με τον νόμο 4001/2011 (γνωστός και ως νόμος Μανιάτη) διαμορφώθηκε – μεταξύ άλλων – το πλαίσιο για όλες τις επιχειρηματικές παραμέτρους και δημιουργήθηκε ο Εθνικός Φορέας Ερευνας και Υδρογονανθράκων.

Το διάστημα αυτό ολοκληρώθηκε και προκηρύχθηκε διεθνής διαγωνισμός για την παραχώρηση 20 θαλάσσιων οικοπέδων στη Δυτική Ελλάδα (Ιόνιο) και νοτίως της Κρήτης.

Επίσης, από το υπουργείο Περιβάλλοντος προχώρησαν στην άμεση παραχώρηση εκ μέρους του Δημοσίου των δικαιωμάτων του για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων με τη διαδικασία της «ανοιχτής πρόσκλησης» (open door) στις τρεις προαναφερόμενες περιοχές: Πατραϊκός Κόλπος, Ιωάννινα και Δυτικό Κατάκολο.

ΓΝΩΜΗ

Η Ελλάδα ενεργειακός κόμβος

Του Γιάννη Μανιάτη

Τα εθνικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων αποτελούν μια σημαντική νέα πηγή δημοσίων εσόδων και θέσεων εργασίας. Η αξιοποίησή τους εντάσσεται σε μια συνολικότερη εθνική στρατηγική που εφαρμόσαμε από το 2011, με κεντρικό στόχο η Ελλάδα να μετασχηματιστεί σε ευρωπαϊκό ενεργειακό κόμβο. Μια Ελλάδα που μπορεί μεν να τη δανείζουν οι εταίροι, όμως η ίδια σε αυτούς είναι απολύτως απαραίτητη ως μια νέα ενεργειακή πηγή τροφοδοσίας.

Τα βάθρα της στρατηγικής μας είναι τρία:

1. Οι περιφερειακές συνεργασίες με γειτονικές χώρες (Κύπρος, Ισραήλ, Αίγυπτος).

2. Η διέλευση διεθνών αγωγών φυσικού αερίου (ΤΑΡ, EastMed, IGB, κ.ά.).

3. Η αξιοποίηση των εθνικών κοιτασμάτων.

Ετσι, δημιουργήσαμε:

Νέο, σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο για διεθνείς, διαφανείς διαγωνισμούς υδρογονανθράκων.

Εθνικό φορέα αξιοποίησης.

Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης, «κουμπαρά» για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας.

Περιφερειακή κατανομή των οικονομικών και αναπτυξιακών ωφελειών στις περιοχές των κοιτασμάτων.

Σήμερα χρειάζονται νέα βήματα:

Α. Η Ελλάδα με την ισχυρή ναυπηγοεπισκευαστική υποδομή της, τη σημαντική μεταλλευτική βιομηχανία της, το εξαιρετικό τεχνικό κι επιστημονικό προσωπικό της, σε συνδυασμό με τους αγωγούς και τις έρευνες υδρογονανθράκων, να μετασχηματιστεί στην κορυφαία τεχνική βάση υποδομής εξεδρών/ γεωτρήσεων/ αγωγών για όλα τα κράτη της λεκάνης της Μεσογείου.

Β. Ενα νέο εθνικό επενδυτικό «αφήγημα» προσέλκυσης νέων επενδυτών με επικαιροποιημένα, νέα, τεκμηριωμένα, γεωφυσικά και οικονομοτεχνικά δεδομένα.

Μπορούμε να τα καταφέρουμε! Με σύγχρονες προοδευτικές μεταρρυθμίσεις στο κράτος και μ’ έναν σύγχρονο προοδευτικό πατριωτισμό εθνικής αυτοπεποίθησης, καινοτομίας κι εξωστρέφειας.

Ο Γιάννης Μανιάτης είναι βουλευτής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και πρώην υπουργός Περιβάλλοντος