Η σπίθα που άναψε «πόλεμο» για το Γιβραλτάρ

Χρειάστηκε να περάσουν 24 ώρες για να ρίξει τελικά τους τόνους η βρετανική κυβέρνηση διά της Τερίζα Μέι αυτοπροσώπως. Αλλά το ερώτημα παραμένει: τι έχει πάθει το Ηνωμένο Βασίλειο; Πώς ένας πρώην ηγέτης των Τόρις, ο Μάικλ Χάουαρντ, φτάνει στο σημείο να λέει ότι η χώρα του θα έκανε ακόμη και πόλεμο για να υπερασπιστεί το Γιβραλτάρ όπως έκανε πριν από 35 χρόνια η τότε πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ κηρύσσοντας τον πόλεμο στην Αργεντινή για τα Νησιά Φόκλαντ; Είναι μια απορία που έχει και η Μαδρίτη. «Η ισπανική κυβέρνηση είναι λιγάκι έκπληκτη από τον τόνο των δηλώσεων που έρχονται από την Βρετανία, μία χώρα γνωστή για την αυτοκυριαρχία της», δήλωσε ο ισπανός υπουργός Εξωτερικών Αλφόνσο Ντάστις.

Η αφορμή για να χάσει ο Χάουαρντ την αυτοκυριαρχία του –ενδεχομένως και πολλοί ακόμη στη Βρετανία –δόθηκε από τη συμπερίληψη στον οδικό χάρτη της ΕΕ για τη διαπραγμάτευση του Brexit ενός όρου με βάση τον οποίο το Λονδίνο και η ΕΕ θα έπρεπε να καταλήξουν σε ξεχωριστή συμφωνία για το καθεστώς του Γιβραλτάρ και με τη Μαδρίτη να διατηρεί δικαίωμα βέτο. «Τέτοιες ημέρες πριν από 35 χρόνια, μια άλλη πρωθυπουργός έστειλε μια δύναμη κρούσης να διασχίσει τον μισό πλανήτη για να υπερασπιστεί την ελευθερία ενός άλλου μικρού τμήματος του βρετανικού λαού απέναντι σε μια άλλη ισπανόφωνη χώρα» δήλωσε ο πολιτικός που ηγήθηκε των Συντηρητικών από το 2003 έως το 2005. «Είμαι απολύτως βέβαιος ότι η σημερινή μας πρωθυπουργός θα επιδείξει την ίδια αποφασιστικότητα στεκόμενη στο πλευρό του λαού του Γιβραλτάρ».

Δηλαδή, να κάνει πόλεμο με την Ισπανία; Η Μέι ρωτήθηκε απευθείας από τους δημοσιογράφους που τη συνόδευαν στην επίσημη επίσκεψή της στην Ιορδανία. Σύμφωνα με τον «Γκάρντιαν», η πρωθυπουργός γέλασε με την ερώτηση. «Αυτό που κάνουμε με όλες τις ευρωπαϊκές χώρες στην Ευρωπαϊκή Ενωση –είπε στη συνέχεια –είναι να καθήσουμε και να τους μιλήσουμε. Θα τους μιλήσουμε για την καλύτερη δυνατή συμφωνία για το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και για τις ίδιες τις χώρες, μεταξύ των οποίων είναι και η Ισπανία. Αυτό που θα κάνουμε θα είναι αποκλειστικά πολλή κουβέντα». Περισσότερη σημασία ωστόσο από την αναμενόμενη διάψευση έχει το γεγονός ότι ο εκπρόσωπος της Ντάουνινγκ Στριτ απέφυγε να καταδικάσει τις δηλώσεις του Μάικλ Χάουαρντ. Πόλεμος ασφαλώς δεν θα γίνει. Αλλά σύμφωνα με τον εκπρόσωπο ο Χάουαρντ προσπάθησε απλώς να δείξει την «αποφασιστικότητα της Βρετανίας να προστατεύσει τα δικαιώματα του Γιβραλτάρ και την κυριαρχία του».

Απ’ όπου προκύπτει ότι το πρόβλημα δεν θα λυθεί καθόλου εύκολα. Το Γιβραλτάρ βρίσκεται στα βρετανικά χέρια από το 1704, ενώ η Ισπανία το παραχώρησε στο Ηνωμένο Βασίλειο και τυπικά το 1713 με τη Συμφωνία της Ουτρέχτης. Η Ισπανία, ωστόσο, δεν σταμάτησε ποτέ να αμφισβητεί τη νομική βάση της βρετανικής κυριαρχίας, ενώ ώς το 1946 ο Βράχος των 300.000 κατοίκων περιλαμβανόταν στον κατάλογο του ΟΗΕ με τα «μη αυτοδιοικούμενα εδάφη». Και στο εξής; Την περασμένη Κυριακή η Μέι επικοινώνησε με τον κυβερνήτη του Γιβραλτάρ Φάμπιαν Πικάρντο για να τον διαβεβαιώσει ότι η κυβέρνησή της «δεν θα μπει σε διακανονισμούς που θα έφερναν τον λαό του Γιβραλτάρ υπό την κυριαρχία κάποιου άλλου κράτους κατά παράβαση της ελεύθερα και δημοκρατικά εκφρασμένης βούλησής του».

Ο ίδιος ο Πικάρντο, στο μεταξύ, επέκρινε τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ για την πρόθεσή του να χορηγηθεί δικαίωμα βέτο στην Ισπανία στη διαμόρφωση της μελλοντικής σχέσης ανάμεσα στον βρετανικό θύλακο και την ΕΕ. «Ο κύριος Τουσκ, ο οποίος εννοεί να προσφεύγει στις αναγωγές με το διαζύγιο και την αγωγή διαζυγίου, συμπεριφέρεται σαν απατημένος σύζυγος που εκμεταλλεύεται τα παιδιά», δήλωσε. «Δεν θα επιτρέψουμε να μεταβληθούμε σε διαπραγματευτικό χαρτί και να γίνουμε θύμα του Brexit αφού δεν είμαστε οι υπαίτιοι του Brexit: ψηφίσαμε υπέρ της παραμονής στην Ευρωπαϊκή Ενωση, άρα το να γίνουμε στόχος ισοδυναμεί με το να επιτραπεί στην Ισπανία να συμπεριφέρεται ως νταής» πρόσθεσε αξιώνοντας να αφαιρεθεί η αναφορά στο Γιβραλτάρ από το σχέδιο των οδικού χάρτη των διαπραγματεύσεων «σε ένδειξη καλής θέλησης».