Οι υποστηρικτές του τού πιστώνουν μια ψύχραιμη σκέψη και ένα στιβαρό χέρι, αμφότερα απαραίτητα σε μια βαλκανική χώρα όπως η Σερβία. Οι πολέμιοί του του χρεώνουν απολυταρχική στάση και πρόθεση και εκφράζουν φόβους πως με αυτόν στο τιμόνι η Σερβία κινδυνεύει να βρεθεί με ένα καθεστώς τύπου Ερντογάν. Δύο πράγματα είναι βέβαια: το πρώτο, πως ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούσιτς θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της χώρας εκλεγμένος μάλιστα από τον πρώτο γύρο με ποσοστό που πλησίασε το 60%, παρότι είχε απέναντί του συνολικά δέκα αντιπάλους. Και το δεύτερο, πως η προεκλογική εκστρατεία δεν ήταν, ακριβώς, ισορροπημένη.

Σύμφωνα με το Γραφείο Κοινωνικής Ερευνας (Birodi), το οποίο υπολόγισε τον χρόνο ομιλίας που είχαν στη διάθεσή τους οι σέρβοι υποψήφιοι στα δελτία ειδήσεων των δημόσιων και ιδιωτικών τηλεοπτικών καναλιών, ο Βούσιτς είχε στη διάθεσή του συνολικά 632 λεπτά, 250 περισσότερα από ό,τι όλοι οι αντίπαλοί του μαζί –οι φιλευρωπαίοι και φιλελεύθεροι Βουκ Γέρεμιτς και Σάσα Γιάνκοβιτς, για παράδειγμα, είχαν στη διάθεσή τους μόλις 67 και 60 λεπτά αντίστοιχα. Κάπου εκεί κυμάνθηκε και ο διαθέσιμος χρόνος ομιλίας του Λούκα Μακσίμοβιτς, ενός 25χρονου φοιτητή Πολιτικών Επιστημών, που κατάφερε με το alter ego του, τον Λιούμπισα Πρελετάσεβιτς «Μπέλι», και την ανελέητη σάτιρα της διαφθοράς της σερβικής πολιτικής σκηνής να αγγίξει, χάρη κυρίως στα σόσιαλ μίντια, μια ευαίσθητη χορδή των ψηφοφόρων –η «Libération» τον παρουσίαζε πρόσφατα ως ένα είδος σέρβου Μπέπε Γκρίλο! Την Πέμπτη πάντως, τρεις ημέρες πριν κληθούν στις κάλπες, οι 6,7 εκατομμύρια σέρβοι ψηφοφόροι βρέθηκαν στα περίπτερα μπροστά σε ένα ιδιαίτερο θέαμα: οι επτά από τις εννέα εφημερίδες εθνικής κυκλοφορίας είχαν το ίδιο πρωτοσέλιδο, την ίδια διαφημιστική καταχώριση, πληρωμένη από το πανίσχυρο Προοδευτικό Κόμμα της Σερβίας (SNS): «Στις 2 Απριλίου, δώστε μια αποφασιστική ψήφο στον Αλεξάνταρ Βούσιτς».

Το SNS έχει τα ηνία στη Σερβία από το 2012, ο Αλεξάνταρ Βούσιτς ανέλαβε πρωθυπουργός δύο χρόνια αργότερα. Στα νιάτα του, ο 47χρονος σήμερα Βούσιτς ήταν υπερεθνικιστής: διατέλεσε υπουργός Πληροφόρησης του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς την πιο σκοτεινή περίοδο του καθεστώτος του, μεταξύ 1998 και 2000. Αντίθετα ωστόσο από τον αμετανόητο υπερεθνικιστή Βόισλαβ Σέσελι, έναν από τους αντιπάλους του στις προεδρικές εκλογές, εκείνος μετατοπίστηκε με τα χρόνια προς το Κέντρο και την Ευρωπαϊκή Ενωση, με την οποία η Σερβία ξεκίνησε ενταξιακές διαπραγματεύσεις το 2014. Τόσο η χώρα όσο και ο ίδιος ο Βούσιτς, βέβαια, ισορροπούν μεταξύ ΕΕ και Ρωσίας: στις 27 Μαρτίου, ο Βούσιτς ταξίδεψε στη Μόσχα προκειμένου να λάβει τις ευλογίες του Βλαντίμιρ Πούτιν. Δύο εβδομάδες νωρίτερα, είχε συναντήσει στο Βερολίνο την Ανγκελα Μέρκελ, η οποία τον ενθάρρυνε να συνεχίσει τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις και να ενισχύσει το κράτος δικαίου. Αλλά αυτό το τελευταίο είναι που προβληματίζει τους αντιπάλους του Βούσιτς.

«Η κυριαρχία του είναι απόλυτη. Από την αρχή της εκστρατείας κινεί όλα τα νήματα των θεσμών, δεν διστάζει να σύρει τους αντιπάλους του στη λάσπη και τους υποβάλλει στο βασανιστήριο των μίντια, των ταμπλόιντ» καταγγέλλει ο Νεντίμ Σεϊντίνοβιτς, πρόεδρος της Ενωσης Ανεξάρτητων Δημοσιογράφων της Βοϊβοδίνας, ένας άνθρωπος που δέχεται τακτικά απειλές κατά της ζωής του λόγω των όσων λέει. «Αν η ΕΕ συνεχίσει να κλείνει τα μάτια, θα δει την κατάσταση να της γυρίζει μπούμερανγκ» προειδοποιεί ο Σεϊντίνοβιτς. «Ως πρόεδρος, ο Αλεξάνταρ Βούσιτς θα μπει στον πειρασμό να αλλάξει το Σύνταγμα προκειμένου να ενισχύσει τις προεδρικές εξουσίες, που ήταν μέχρι τώρα κυρίως τελετουργικές». «Θα σεβαστώ το Σύνταγμα της Σερβίας» δήλωσε ο ίδιος ο Βούσιτς χθες, χαρακτηρίζοντας «γελοίες» τις καταγγελίες. Αναμένεται πάντως να διορίσει κάποιον πιστό του σύμμαχο στη θέση του πρωθυπουργού ώστε να συνεχίσει να ελέγχει την πολιτική πορεία της Σερβίας –όπως έκανε ο πρώην πρόεδρος Μπόρις Τάντιτς μεταξύ 2004 και 2012.

Απόπειρες εκφοβισμού

Σε έκθεση που δημοσιοποίησε στις 7 Μαρτίου, ο ΟΑΣΕ στηλίτευσε την υπερεκπροσώπηση των υποψηφίων του κυβερνώντος SΝS στα σερβικά ΜΜΕ και τη χρήση των δημόσιων αξιωμάτων τους για κομματικούς λόγους. Εξέφρασε επίσης αμφιβολίες όσον αφορά την ακρίβεια των εκλογικών καταλόγων, μίλησε για απόπειρες εκφοβισμού των ψηφοφόρων και ενδεχόμενη κατάχρηση δημόσιων αγαθών.