Οι πάσχοντες από εαρινές αλλεργίες ξέρουν καλά ότι κάθε άνοιξη πρέπει να προστατεύονται από τη γύρη που θα πλημμυρίσει την ατμόσφαιρα. Οταν όμως το θέμα είναι οι ανοιξιάτικες δερματοπάθειες, η γύρη δεν είναι διόλου απαραίτητη για να εκδηλωθούν.

Στην πραγματικότητα, αλλεργική δερματοπάθεια μπορεί να προκληθεί επειδή κάποιος κάθησε στον ήλιο και ήπιε ένα κοκτέιλ margarita ή έφαγε ένα πορτοκάλι, όταν το δέρμα έρθει σε επαφή με την αλστρομέρια (κρίνος του Περού), τις τουλίπες ή τους βολβούς του ασφόδελου ή όταν ένα άτομο που υποβάλλεται σε φαρμακευτική αγωγή αποφασίσει να απολαύσει μερικές ώρες στον ήλιο.

«Το δέρμα μπορεί να εκδηλώσει αντιδράσεις υπερευαισθησίας σε πολλούς παράγοντες εντός και εκτός σπιτιού, και τα φυτά και ο ήλιος είναι μερικοί από τους πιο χαρακτηριστικούς» λέει ο καθηγητής Δημήτρης Ρηγόπουλος, διευθυντής της Β’ Πανεπιστημιακής Κλινικής Δερματικών και Αφροδίσιων Νόσων του νοσοκομείου Αττικόν και πρόεδρος της Ελληνικής Δερματολογικής Εταιρείας.

Κλασικά παραδείγματα φυτών που μπορεί να προκαλέσουν αντίδραση του δέρματος αν έρθουν σε άμεση επαφή μαζί του είναι η πικροδάφνη (είναι δηλητηριώδης και πολύ επικίνδυνη σε περίπτωση κατάποσης), η τσουκνίδα, όσα φυτά διαθέτουν ψιλά αγκάθια (π.χ. κάκτοι) αλλά και τα βρώσιμα φυτά με καυτερή γεύση, όπως οι καυτερές πιπεριές και το χρένο (αρμοράκια η αγροτική).

Οι δερματικές αντιδράσεις, όμως, δεν προϋποθέτουν πάντοτε άμεση επαφή του δέρματος με μια ερεθιστική ουσία. «Αν πιει κάποιος ένα κοκτέιλ margarita ή μια μπίρα με λάιμ στον ήλιο, μπορεί στο τέλος της ημέρας να έχει καλυφθεί με ένα ερυθρό, κνησμώδες εξάνθημα. Αυτό οφείλεται στην αλληλεπίδραση της υπεριώδους ακτινοβολίας του ήλιου με ορισμένα συστατικά των εσπεριδοειδών που λέγονται φουροκουμαρίνες» εξηγεί ο δρ Ρηγόπουλος.

«Η αλληλεπίδραση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε φυτοφωτοτοξική δερματίτιδα». Αλλα φυτά που περιέχουν φουροκουμαρίνες και μπορεί να έχουν την ίδια συνέπεια είναι ο μάραθος, το γλυκάνισο, το σέλινο και το περγαμόντο.

Δερματικές αντιδράσεις μπορεί να προκαλέσει και η έκθεση στον ήλιο την εποχή της λήψης ορισμένων φαρμάκων. Οι αντιδράσεις αυτές μπορεί να είναι φωτοτοξικές (παρατηρούνται από την πρώτη έκθεση) ή φωτοαλλεργικές (συνήθως εμφανίζονται έπειτα από πολλές εκθέσεις στον ήλιο).

Θεωρητικά κάθε φάρμακο μπορεί να προκαλέσει φωτοδερματικές αντιδράσεις, αλλά έχουν αναφερθεί συχνότερα με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (λ.χ. για αρθρίτιδα ή μυοσκελετικά προβλήματα), αντιβιοτικά (π.χ. τετρακυκλίνες για ακμή), διουρητικά, αντιυπερτασικά, καθαρτικά, ηρεμιστικά – αγχολυτικά (λ.χ. βενζοδιαζεπίνες), αντιψυχωσικά κ.ά.

Τα συμπτώματα όλων αυτών των δερματοπαθειών παρουσιάζουν διαφοροποιήσεις από άτομο σε άτομο και μπορεί να είναι ερύθημα (κοκκίνισμα) με ή χωρίς οίδημα ή εξάνθημα, κνησμός, μελάγχρωση του δέρματος (σκουραίνει), φυσαλίδες διάφορων μεγεθών, ορορροή (ροή υγρού) ή «σκάσιμο» του δέρματος.

Υπάρχει επίσης μια σπάνια αλλεργική δερματίτιδα που οφείλεται στον ήλιο αυτόν καθαυτόν (δεν συνυπάρχει παράγοντας που να έχει προκαλέσει φωτοευαισθησία) και λέγεται ηλιακή κνίδωση.

Η αλλεργία αυτή εκδηλώνεται με πομφούς (βλάβες σαν μικρά πρηξίματα) στα τμήματα του σώματος που βλέπει ο ήλιος, συνήθως στα χέρια αλλά και σε άλλα σημεία. Οι πομφοί προκαλούν έντονο κνησμό και εμφανίζονται μέσα σε μία ώρα από την έκθεση στον ήλιο.

Τί να κάνετε

Για να προστατευθείτε, ο δρ Ρηγόπουλος συνιστά τα εξής:

* Μάθετε σε ποιο ακριβώς φυτό ή άλλο ερεθιστικό παράγοντα έχετε δερματική αλλεργία, ώστε να τον αποφεύγετε. Συμβουλευθείτε έναν δερματολόγο ιατρό.

* Να αποφεύγετε την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο, ιδίως το μεσημέρι

* Να φοράτε προστατευτικά ρούχα (παντελόνι, μακρυμάνικη μπλούζα, καπέλο, γυαλιά ηλίου) όταν φροντίζετε τον κήπο ή πηγαίνετε στην εξοχή, καθώς και όταν πηγαίνετε βόλτα σε υπαίθριους χώρους.

* Καλύτερα είναι να κάθεστε πάντοτε στη σκιά (η ηλιακή ακτινοβολία ούτως ή άλλως αντανακλάται στις λείες επιφάνειες).

* Μην ξεχνάτε το αντηλιακό (χειμώνα-καλοκαίρι, ακόμα κι αν έχει συννεφιά, ακόμα και μέσα στο αυτοκίνητο)

* Αν παίρνετε φάρμακα, ρωτήστε τον γιατρό σας αν μπορεί να προκαλέσουν δερματική αντίδραση στον ήλιο.