ΗΚλάουντια Ροτ μιλάει με πάθος. Ο λόγος της μοιάζει με ριπή πολυβόλου όταν μιλάει για πράγματα που τα γνωρίζει καλά όπως τις εξελίξεις στην Τουρκία που παρακολουθεί για χρόνια. Είναι η Πράσινη αντιπρόεδρος της Μπούντεσταγκ, εκεί επέστρεψε μετά τη συνέντευξη στα «ΝΕΑ» για να προεδρεύσει στη συνεδρίαση της Ομοσπονδιακής Βουλής. Λίγες ημέρες πριν από το δημοψήφισμα του Ερντογάν, η Ροτ ζητά από τη Μέρκελ «καθαρές κουβέντες» έναντι της Αγκυρας και ενεργότερη στήριξη των δημοκρατών αντιπάλων του. Διότι, όπως λέει, «Τουρκία δεν είναι μόνον ο Ερντογάν».

Κυρία Ροτ, οι επιθέσεις από την Αγκυρα και τον τούρκο πρόεδρο είναι καθημερινές. Για πόσο μπορεί αυτό να συνεχιστεί;

Εχουμε έναν αποχαλινωμένο Ερντογάν ο οποίος χρησιμοποιεί κάθε μέσο για να υποδαυλίσει την ένταση στην Τουρκία. Χρειάζεται έναν εξωτερικό εχθρό, την Ευρώπη, τώρα τη Γερμανία, προηγουμένως την Ολλανδία. Βάζει σε κίνδυνο μία πραγματικά στενή σχέση των χωρών και διαταράσσει βαριά οικογενειακούς, πολιτισμικούς και ιστορικούς δεσμούς πολλών ανθρώπων που ζουν στη Γερμανία και στην Τουρκία. Είναι απολύτως απαράδεκτη η ένταση με την οποία υποδαυλίζει το κλίμα.

Πώς αντικατοπτρίζεται αυτό στη Γερμανία;

Ζούμε στη Γερμανία όλο και εντονότερα αυτό που στην Τουρκία είναι ήδη πραγματικότητα: μια βαθιά διχασμένη και πολωμένη κοινωνία. Οποιος δεν συντάσσεται άνευ όρων στο πλευρό του Ερντογάν στιγματίζεται ως εθνοπροδότης και τρομοκράτης. Είναι άκρως επικίνδυνο. Θα επιθυμούσα από τη γερμανική κυβέρνηση πολύ καθαρότερες κουβέντες, καθαρότερη γραμμή έναντι της Τουρκίας, που δεν θα την οδηγεί στο επαίσχυντο ντιλ για το Προσφυγικό ώστε να σιωπά μεγαλοφώνως στη συνέχεια για τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την κατάλυση της ελευθεροτυπίας, την ποινικοποίηση της αντιπολίτευσης, τον πόλεμο που διεξάγει ο Ερντογάν στη χώρα του κατά των Κούρδων.

Στο μεταξύ, μάθαμε ότι οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες κατασκοπεύουν αντιπάλους του Ερντογάν στη Γερμανία, ακόμη και γερμανούς βουλευτές. Ποια είναι η ενδεδειγμένη απάντηση στον Ερντογάν;

Πρέπει να τα βάλουμε όλα στο τραπέζι μετά τις τελευταίες αποκαλύψεις για κατασκοπευτική δράση των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών, για να μπορούν στη συνέχεια να ασκούν πίεση στους παρακολουθούμενους, στους οποίους συγκαταλέγονται και βουλευτές της Μπούντεσταγκ ή της τοπικής Βουλής του Βερολίνου. Η κατασκοπεία στη χώρα μας είναι ανεπίτρεπτη. Οι υπεύθυνοι πρέπει να εγκαταλείψουν τη χώρα· εάν ανάμεσά τους είναι και διπλωμάτες, πρέπει επίσης να εγκαταλείψουν τη χώρα.

Επίσης, εάν παίρνουμε στα σοβαρά το νομικό μας πλαίσιο για εξαγωγές όπλων, πρέπει αμέσως και χωρίς «ναι μεν αλλά» να σταματήσουν οι εξαγωγές όπλων προς την Τουρκία.

Η Ευρώπη έχει και άλλα εργαλεία

στη διάθεσή της, π.χ. τη βοήθεια για

τη στήριξη της Τουρκίας στην πορεία ένταξης στην ΕΕ.

Η ενταξιακή βοήθεια προορίζεται για την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και του κράτους δικαίου στην υποψήφια για ένταξη Τουρκία. Επειδή όμως ο Ερντογάν έθεσε εκτός νόμου όλες τις οργανώσεις πολιτών που δραστηριοποιούνται στο πεδίο αυτό, δεν επιτρέπεται να δοθεί στη χώρα ενταξιακή βοήθεια.

Θεωρώ αδιανόητη επίσης τη διαπραγμάτευση για επέκταση της τελωνειακής ένωσης. Ο τούρκος υπουργός Οικονομικών παρουσίασε στις Βρυξέλλες και στο Βερολίνο τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας ζητώντας στήριξη. Αλλά τα προβλήματα οφείλονται ακριβώς στην πολιτική Ερντογάν. Για αυτό και δεν μπορεί να υπάρξει επέκταση της τελωνειακής ένωσης με μία χώρα στην οποία ο Ερντογάν εγκαθιδρύει ένα αυταρχικό καθεστώς, μπορεί μάλιστα να πει κανείς δικτατορία.

Εσείς μιλάτε για δικτατορία, αλλά η Τουρκία συνεχίζει να θεωρείται «ασφαλής τρίτη χώρα» για επαναπροωθήσεις προσφύγων.

Εάν θέλουμε να κρατήσουμε την αξιοπιστία μας, δεν μπορούμε να κλείνουμε συμφωνίες που προϋποθέτουν ότι η Τουρκία είναι «ασφαλής τρίτη χώρα». Δεν είναι. Είμαι πολύ ευγνώμων που υπήρξαν ελληνικά δικαστήρια τα οποία δεν επέτρεψαν απελάσεις στην Τουρκία γιατί δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του διεθνούς δικαίου. Η Τουρκία δεν επικύρωσε και δεν αναγνωρίζει τη Σύμβαση της Γενεύης για την προστασία των προσφύγων. Βέβαια η καταγγελία της συμφωνίας για το Προσφυγικό συνεπάγεται και περισσότερους πρόσφυγες για την Ευρώπη. Και το λέω καθαρά: Δεν είναι αποστολή της Ελλάδας να φροντίσει για τους πρόσφυγες επειδή οι πρόσφυγες φτάνουν πρώτα στην Ελλάδα. Ούτε της Ιταλίας. Η Μεσόγειος δεν είναι μόνο ελληνική ή ιταλική θάλασσα. Είναι και γερμανική και φινλανδική και αυστριακή θάλασσα. Θέλω δηλαδή να πω ότι η υποδοχή προσφύγων είναι κοινή ευρωπαϊκή αποστολή.

Πάντως, η Ελλάδα θα είναι η πρώτη χώρα που θα υποστεί τις συνέπειες της καταγγελίας της συμφωνίας ΕΕ – Τουρκίας για τους πρόσφυγες.

Η Ελλάδα δεν πρέπει να γίνει το ανάχωμα της Ευρώπης, έχετε δίκιο. Το λέω καθαρά: Ηδη τώρα αφήνεται η Ελλάδα στην τύχη της. Αυτό είναι ποταπό. Η χώρα έχει να αντιμετωπίσει μεγάλες προκλήσεις, μετασχηματισμό, κοινωνικά προβλήματα. Δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη της και να επιστρέψουμε στο σύστημα του Δουβλίνου που δεν λειτουργεί.

Και τι σημαίνει αυτό πρακτικά;

Η ΕΕ μπορεί και πρέπει να οργανώσει στα εξωτερικά της σύνορα εγκαταστάσεις υποδοχής με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, όπου θα γίνεται καταγραφή των προσφύγων και στη συνέχεια δίκαιη κατανομή τους στην Ευρώπη. Οσες χώρες αρνούνται να δεχτούν πρόσφυγες θα πρέπει να επιβαρύνονται οικονομικά.

Κυρία Ροτ, αρκετοί πολιτικοί και δημοσιογράφοι στη Γερμανία και την Ευρώπη όταν ανήλθε ο Ερντογάν στην εξουσία τον στήριζαν γιατί τον θεωρούσαν μεταρρυθμιστή. Ηταν πολιτική αφέλεια;

Πράγματι, ύστερα από μια εποχή σκληρού, σφιχτού κεμαλισμού, ο Ερντογάν με μια πολιτική που έσπαζε τουρκικά ταμπού – το Κουρδικό, η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων, το Κυπριακό που ήταν απόλυτο ταμπού – έδωσε την εντύπωση ότι θέλει να ανοίξει την Τουρκία στα θέματα αυτά. Κατήργησε τη θανατική ποινή, άρχισε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις με τους Κούρδους δίνοντας την ευκαιρία για πολλές ελπίδες. Ισως υποτιμήθηκαν τα πραγματικά του κίνητρα και στόχοι. Στόχος του είναι ο διχασμός της κοινωνίας όπως αποκαλύφθηκε με την καταστολή του κινήματος του Γκεζί. Είδα με τα ίδια μου τα μάτια τι σημαίνει πόλεμος κατά του ίδιου σου του λαού.

Εχει μέλλον η Τουρκία με τον Ερντογάν;

Ο Ερντογάν είναι μια τραγωδία για την Τουρκία και τους πολίτες της. Θέλει να εγκαθιδρύσει μία δικτατορία α λα Πούτιν. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στις τελευταίες εκλογές σχεδόν το 50% ψήφισαν κατά του Ερντογάν. Αργήσαμε πολύ να στηρίξουμε τους δημοκράτες στην Τουρκία. Η ταύτιση της Τουρκίας με τον Ερντογάν είναι λάθος.