Εξελίσσεται στο μεγαλύτερο ψήφισμα που έγινε ποτέ για τον συγκεκριμένο σκοπό και ήδη έχουν συγκεντρωθεί περισσότερα από 4,4 εκατομμύρια υπογραφές, με στόχο τη σωτηρία των μελισσών.
Εδώ και αρκετές εβδομάδες στη διαδικτυακή πλατφόρμα avaaz.org, το ψήφισμα με τίτλο «Σώστε τις μέλισσες» έχει προσελκύσει εκατομμύρια χρήστες, οι οποίοι ενημερώνονται για τον άμεσο κίνδυνο που διατρέχουν οι μέλισσες αλλά και η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων από τα νεονικοτινοειδή φυτοφάρμακα. Μάλιστα, το συγκεκριμένο ψήφισμα απευθύνεται προς τον πρωθυπουργό του Καναδά Τζάστιν Τριντό, τους παγκόσμιους ηγέτες και τους υπουργούς γεωργίας, καθώς, όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «η καταστροφική εξαφάνιση των μελισσών μπορεί να θέσει σε κίνδυνο ολόκληρη την τροφική αλυσίδα. Σας καλούμε να απαγορεύσετε αμέσως τη χρήση των νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων. Αν λάβετε τώρα προληπτικά μέτρα, μπορούμε να σώσουμε τις μέλισσες από την εξαφάνιση». Υπενθυμίζεται πως ο Καναδάς μελετά το ενδεχόμενο να απαγορεύσει τη χρήση των συγκεκριμένων ουσιών και έχει ανοίξει δημόσια διαβούλευση μέχρι να ληφθεί η τελική απόφαση.
Ωστόσο, το πρόβλημα αφανισμού των μελισσών εξαιτίας των νεονικοτινοειδών φυτοφαρμάκων δεν αφορά μόνο τον Καναδά. Οπως εξηγούν οι ειδικοί, το φαινόμενο είναι παγκόσμιο. Λίγο πριν από το 2000, οι μελισσοκόμοι σε Αμερική αλλά και χώρες της Ευρώπης άρχισαν να διαπιστώνουν πως ο πληθυσμός των μελισσών που κατοικούν σε κυψέλες και παράγουν μέλι μειωνόταν με εξαιρετικά γρήγορο ρυθμό. Είναι ενδεικτικό ότι στην Κεντρική Ευρώπη οι απώλειες από το 1985 σε μελισσοσμήνη εκτιμάται ότι φτάνουν το 25%, ποσοστό που στο Ηνωμένο Βασίλειο αγγίζει το 54%. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια του χειμώνα 2008 – 2009 η απώλεια μελισσών ανά την Ευρώπη κυμάνθηκε από 7% έως 22%, ενώ τον επόμενο χειμώνα έφτασε το 30%.
«Τα νεονικοτινοειδή είναι ουσίες που εισέρχονται στο εσωτερικό του φυτού. Πηγαίνει η μέλισσα να τρυγήσει και αναπόφευκτα τρώει και το φυτοφάρμακο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα είτε να πεθαίνουν οι μέλισσες είτε να χάνουν τον προσανατολισμό τους –δεν μπορούν να βρουν την κυψέλη τους και τελικά να πεθαίνουν» εξηγεί στα «ΝΕΑ» η υπεύθυνη της Greenpeace για τη βιώσιμη ανάπτυξη Ελενα Δανάλη. Η οργάνωση εδώ και τρία χρόνια διεξάγει εκστρατεία για τη σωτηρία των μελισσών και τον κίνδυνο αφανισμού τους εξαιτίας των φυτοφαρμάκων. «Αυτό που ζητάμε είναι η ολική απαγόρευση των επτά ουσιών που έχουν αποδεδειγμένα επιβλαβείς επιπτώσεις στο περιβάλλον» προσθέτει.
Κίνδυνος για τις τροφές. Και τι θα συμβεί αν εξαφανιστούν οι μέλισσες; Οπως επισημαίνει η Ελενα Δανάλη, το 70% των τροφίμων που καταναλώνει ο άνθρωπος μπορεί να εξαφανιστεί, καθώς οι μέλισσες είναι απαραίτητες για την επικονίαση των φυτών, δηλαδή την παραγωγή της τροφής μας. «Είναι χαρακτηριστικό πως ποσοστό μεγαλύτερο του 35% της παγκόσμιας παραγωγής τροφής εξαρτάται από τα έντομα – επικονιαστές. Για να καταλάβει ο κόσμος, από τα 100 είδη καλλιεργειών, τα οποία παράγουν το 90% της παγκόσμιας τροφής, 71 επικονιάζονται από τις μέλισσες. Χωρίς αυτά, εκατομμύρια άνθρωποι και ζώα θα υπέφεραν από στέρηση τροφής. Στην Ευρώπη μόνο, περισσότερα από 4.000 είδη λαχανικών μεγαλώνουν χάρη στην ακούραστη δουλειά των μελισσών» συμπληρώνει.
Οι ελληνικές απώλειες. Τα φυτοφάρμακα και ιδιαίτερα τα νεονικοτινοειδή είναι μία από τις αιτίες που στην Ελλάδα καταγράφονται απώλειες στα μελισσοσμήνη. Δεν είναι, όμως, η μόνη. Σύμφωνα με την Κατερίνα Καρατάσου, κτηνίατρο – επόπτρια Μελισσοκομίας στην Ομοσπονδία Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος, στη λίστα με τα αίτια περιλαμβάνεται «τόσο η κλιματική αλλαγή –τα ακραία, δηλαδή, καιρικά φαινόμενα που πληθαίνουν τα τελευταία χρόνια, όπως καύσωνες, ξηρασίες, πλημμύρες, δυνατοί άνεμοι –όσο και η απώλεια μελισσοβοσκότοπων, εξαιτίας πυρκαγιών, υπερβόσκησης, λόγω καταπατήσεων, του τουρισμού και της αστικοποίησης».
Σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδίας Μελισσοκομικών Συλλόγων Ελλάδος, μελίσσια που τράφηκαν από καλλιέργειες όπου είχαν χρησιμοποιηθεί νεονικοτινοειδή εμφανίζουν απώλειες από 35% έως 50% μέσα στο επόμενο οκτάμηνο. Είναι ενδεικτικό πως στην Αττική και σε νησιά τη διετία 2011 – 2012 πάνω από 10.000 μελίσσια χάθηκαν λόγω ψεκασμών στους φοίνικες με νεονικοτινοειδή, τα οποία εγκρίθηκαν για τον έλεγχο του κόκκινου σκαθαριού. «Η άμυνα του μελισσιού καταρρέει και είναι ευάλωτο σε διάφορες ασθένειες όπως ένας ασθενής του AIDS» σημειώνει η Κατερίνα Καρατάσου.
