Τα Πούλιτζερ πήραν τ’ όπλο τους

Είναι από τις βραβεύσεις που, αν ανήκεις στο ευρύτερο σινάφι, μπορεί και να τις παρακολουθείς με θαυμασμό ή και με ένα αίσθημα σύγκρισης: ο λόγος για τα βραβεία Πούλιτζερ, την ύψιστη διάκριση της αμερικανικής δημοσιογραφίας, η επιτροπή των οποίων ανακοίνωσε προχθές την 101η κλάση των νικητών της, με την τελετή στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης να δίνει έμφαση στη βαρύνουσα σημασία των μέσων ενημέρωσης στην εποχή των «ψευδών ειδήσεων» και της «μετα-αλήθειας».

Κάπως έτσι, μια από τις δημοφιλέστερες κατηγορίες, εκείνη του «Διεθνούς ρεπορτάζ», ανέδειξε ως νικητή τη δημοσιογραφική ομάδα των «New York Times» που σε μια σειρά άρθρων με τίτλο «Russia’s Dark Acts» κατέγραψαν τις απόπειρες του Βλαντίμιρ Πούτιν να επεκτείνει την επιρροή του στο εξωτερικό, χρησιμοποιώντας θεμιτά και αθέμιτα μέσα. Εξίσου αξιοπρόσεκτο, το βραβείο για το καλύτερο «Ρεπορτάζ εθνικής σημασίας» δόθηκε στον Ντέιβιντ Φάρεντολντ της «Washington Post» και στις αποκαλύψεις του για τις διακηρυγμένες αλλά σπάνια υλοποιημένες προεκλογικές αγαθοεργίες του Ντόναλντ Τραμπ –ένα βίντεο που τον παρουσίαζε να μιλάει υποτιμητικά για τις γυναίκες δημοσιοποιήθηκε επίσης από τον Φάρεντολντ.

PANAMA PAPERS. Με το βραβείο «Δημοσιογραφικού έργου που υπηρέτησε τον πολίτη» τιμήθηκε η εφημερίδα «Daily News» και η ερευνητική πλατφόρμα ProPublica για τις έρευνές τους, με επικεφαλής τη 36χρονη Σάρα Ράιλεϊ, σχετικά με την κατάχρηση εξουσίας διευθυντικών αστυνομικών στελεχών της Νέας Υόρκης που εκδίωκαν μέλη μειονοτήτων από τα σπίτια τους. Στην «Κάλυψη έκτακτου γεγονότος» διακρίθηκαν οι «East Bay Times» για ρεπορτάζ τους σχετικά με μια φονική πυρκαγιά στο Οουκλαντ που οφειλόταν σε ολιγωρία του δήμου, ενώ με το Πούλιτζερ «Ερευνητικής δημοσιογραφίας» τιμήθηκε ο 51χρονος Ερικ Αϊλ της «Charleston Gazette-Mail» για την αποκάλυψη μιας θανατηφόρας επιδημίας χρήσης οπιοειδών στη Δυτική Βιρτζίνια. Το βραβείο «Επεξηγηματικής δημοσιογραφίας» αφορούσε υποθέσεις φοροδιαφυγής μέσω υπεράκτιων εταιρειών που δημοσιοποιήθηκαν από τα περίφημα Panama Papers και δόθηκε αφενός στον Διεθνή Οργανισμό Ερευνητών Δημοσιογράφων και αφετέρου στον 28χρονο Ελληνοαμερικανό Νίκολας Νεχαμάς της «Miami Herald», γιο του καθηγητή Φιλοσοφίας του Πρίνστον Αλέξανδρου Νεχαμά.

Στην κατηγορία «Αρθρο γνώμης» τιμήθηκε η Πέγκι Νούναν της «Wall Street Journal», αλλοτινή λογογράφος του Ρόναλντ Ρίγκαν που πρόσκειται στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, αλλά επέκρινε το λαϊκιστικό προφίλ του Ντόναλντ Τραμπ. Στα λεγόμενα «Μεγάλα θέματα» διακρίθηκε ο Σ.Τζ. Τσίβερς των «New York Times» για το πορτρέτο ενός βετεράνου του πολέμου του Αφγανιστάν. Στην «Κριτική των πολιτιστικών», ο Χίλτον Αλς, κριτικός θεάτρου του «New Yorker». To Πούλιτζερ γελοιογραφίας πήρε ο Τζιμ Μόριν της «Miami Herald». Στο «Φωτογραφικό αφιέρωμα» ξεχώρισε ο Τζέισον Γουάμπσγκανς της «Chigaco Tribune» (που ακολούθησε με τον φακό του ένα δεκάχρονο αγόρι, θύμα της βίας των δρόμων του Σικάγου), ενώ καλύτερος φωτορεπόρτερ «Εκτακτων ειδήσεων» αναδείχθηκε ο Ντάνιελ Μπερέουλακ, επίσης των «New York Times», για τις εικόνες του από τον αιματηρότατο πόλεμο κατά των ναρκωτικών στις Φιλιππίνες.

Οχι ότι τα περίβλεπτα δημοσιογραφικά βραβεία αγνόησαν τα μικρότερα δημοσιογραφικά εγχειρήματα: το Πούλιτζερ «Τοπικού ρεπορτάζ» κέρδισε το προσωπικό της «Salt Lake Tribune» για την ανάδειξη του ζητήματος των σεξουαλικών κακοποιήσεων στο Πανεπιστήμιο Brigham Young, τη στιγμή που για τα «Κύρια άρθρα» του (λάβρα κατά των μεγάλων αγροτοβιομηχανιών) διακρίθηκε ο Αρτ Κάλεν των «Storm Lake Times»: πρόκειται για μια εφημερίδα με τιράζ τριών χιλιάδων που ο Κάλεν διευθύνει με τον αδερφό του και που διανέμεται σε μια πόλη 11.000 κατοίκων.

Η ΕΠΙΛΟΓΗ. Αντί βέβαια να παρακολουθεί κάθε άρθρο ή δημοσιογραφικό έντυπο από άκρη σε άκρη των ΗΠΑ και να επιλέγει τις υποψηφιότητες από μια τόσο μεγάλη δεξαμενή, η επιτροπή των Πούλιτζερ προτιμά να δέχεται κάθε χρόνο αιτήσεις, από τις οποίες επιλεγμένοι κριτές ξεχωρίζουν τους φιναλίστ κάθε κατηγορίας. Τον τελικό λόγο στους νικητές έχει η επιτροπή και κάπως έτσι μέχρι σήμερα έχουν βραβευτεί δημοσιογράφοι όπως ο Καρλ Μπέρνσταϊν και ο Μπομπ Γούντγουορντ, ο Ράσελ Μπέικερ ή η Ντόρις Γκούντγουιν. Αμφιλεγόμενες αποφάσεις ή επικρίσεις για προτίμηση συγκεκριμένων μέσων φυσικά και δεν έχουν λείψει από την εκατονταετή ιστορία του θεσμού, κάτι που μοιάζει να συμβαίνει σπανιότερα στις καλλιτεχνικές κατηγορίες. Εχουν και τέτοιες ως γνωστόν τα βραβεία Πούλιτζερ, με τη λίστα των επιφανών νικητών να περιλαμβάνει τον Αρθουρ Μίλερ, τη Χάρπερ Λι ή τον Ορνέτ Κόουλμαν.

ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ. Το Πούλιτζερ μυθοπλασίας, λοιπόν, φέτος δόθηκε στον Κόλσον Γουάιτχεντ για το «Underground Railroad» (βραβευμένο και με το Εθνικό Βραβείο Βιβλίου των ΗΠΑ), με πρωταγωνιστές δύο αφροαμερικανούς σκλάβους που διεκδικούν την ελευθερία τους. Ως καλύτερο θεατρικό έργο αναδείχθηκε το «Sweat» της Λιν Νότατζ, με θέμα την αλλοτρίωση των εργατών σε μια αποβιομηχανοποιημένη πόλη. Στην κατηγορία «Ιστορία» διακρίθηκε το «Blood in the water» της Χίδερ Αν Τόμπσον για την εξέγερση στις φυλακές Aticca, το 1971, ενώ από τις βιογραφίες τιμήθηκε το «The return» του Χισάμ Ματάρ που αφηγείται τη ζωή τού κυνηγημένου από το καθεστώς του Καντάφι πατέρα του. Καλύτερη ποιητική συλλογή ήταν το «Olio» της Αφροαμερικανής Τιεχίμπα Τζες, καλύτερο δοκίμιο το «Evicted» του κοινωνιολόγου Μάθιου Ντέσμοντ και καλύτερο μουσικό έργο το «Angel’s Bone», μια όπερα με το τράφικιγνκ στο επίκεντρό της διά χειρός της Ντου Γιαν.