«Στα δάση της Σιβηρίας»: «Πήγα στο δάσος επειδή επιθυμούσα να ζήσω συνειδητά, να αντιμετωπίσω μονάχα τα ουσιώδη της ζωής και να δω αν θα μπορούσα να μάθω όσα είχε να μου διδάξει, έτσι ώστε, όταν θα ερχόταν η ώρα μου να πεθάνω, να μην ανακάλυπτα ξαφνικά ότι δεν είχα ζήσει ποτέ». Ο σπουδαίος αμερικανός συγγραφέας και φυσιοδίφης Χένρι Ντέιβιντ Θορό έγραψε το συγκλονιστικό μυθιστόρημα «Walden ή Η ζωή στο δάσος» το 1854, καταγράφοντας ουσιαστικά τις εμπειρίες του από τα δύο χρόνια παραμονής σε μια καλύβα που ο ίδιος έχτισε στις όχθες της λίμνης Ουόλντεν, κοντά στη Μασαχουσέτη. Σήμερα το αντιμετωπίζουμε περισσότερο ως οικολογικό μανιφέστο –και είναι μάλλον κρίμα καθώς το μεγαλείο του δεν χωρά σε ένα τόσο δα μικρό κουτάκι.
Υπάρχει βέβαια μέσα μας αυτή η ανάγκη απόδρασης προς έναν πιο αντισυμβατικό τρόπο ζωής. Η απομάκρυνσή μας δηλαδή από την κόλαση της πόλης και η «ανάγκη» διαφυγής μας σε έναν τόπο που δεν έχει ακόμα «μολυνθεί» από τον δυτικό πολιτισμό, εκεί όπου πρέπει να στραφούμε αν είμαστε διατεθειμένοι να σώσουμε τον πλανήτη –ή έστω τον εαυτό μας. Κατά πόσο όμως τούτη η αντίληψη δε ριζώνει εντέλει σε μια αντίληψη εξόχως αστική; Στη στέπα βλέπετε, και σε οποιονδήποτε ανοιχτό ορίζοντα, αυτό που κυριαρχεί είναι οι δικές μας αντανακλάσεις που με τη σειρά τους ορίζονται από τις προσδοκίες, τους καημούς και τα όνειρά μας.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που πριν από τον Θορό κανείς συγγραφέας δεν σκέφτηκε να αφήσει ξωπίσω του το τσιμέντο αναζητώντας μια εσωτερική ισορροπία. Με άλλα λόγια, η έννοια της «επιστροφής στη φύση» είναι κι αυτή μια δική μας, ανθρώπινη κατασκευή. Η δε ταινία που παρουσιάζουμε σήμερα βασίζεται κι αυτή στο βιβλίο ενός συγγραφέα (Σιλβάν Τεσόν) που έζησε μια ανάλογη περιπέτεια. Ο ήρωάς της είναι κι αυτός κουρασμένος από τη βοή του σύγχρονου κόσμου. Ετσι, εγκαταλείπει την υψηλή του θέση σε μια μεγάλη εταιρεία, ταξιδεύει ώς τον παγετό της Σιβηρίας και εγκαθίσταται σε μια καλύβα με τα απολύτως απαραίτητα.
Σιγά σιγά η αγριότητα της φύσης αρχίζει να αποχρωματίζει το «όνειρό» του (η σκηνή όπου μια αρκούδα τον αιφνιδιάζει αποτελεί κομμάτι ανθολογίας) μέχρι που ένα βράδυ χάνεται σε μια χιονοθύελλα. Απ’ αυτή θα τον σώσει ο Αλεξέι, ρώσος καταζητούμενος για φόνο που ζει κρυμμένος στα δάση («αυτός ο τόπος δεν φτιάχτηκε για ανθρώπους» τον ενημερώνει) –και η μεταξύ τους σχέση είναι αυτή που κινεί το δράμα μέχρι το τέλος. Φιλμικά μιλώντας, η φωτογραφία είναι όσο ειδυλλιακή φαντάζεστε, ενώ η new age μουσική υπόκρουση του Ιμπραΐμ Μαλούφ μας κρατά το ενδιαφέρον ακόμα και όταν η δράση περιορίζεται στο ελάχιστο. Και η ταινία του Σαφί Νεμπού ακολουθεί τον ήρωα σε αυτό το ταξίδι αυτογνωσίας, που όμως «προβάλλει» στη μεγαλειώδη εικόνα περισσότερες σημάνσεις απ’ αυτές που πραγματικά εντοπίζει.
Βαθμοί: 6