Δεν γνωρίζω αν ο όψιμος αντιδυτικισμός αφαιρεί το σχετικό δικαίωμα, αλλά το πένθος για τους Κόπτες στην Αίγυπτο βαρύνει την εσωτερική συνείδηση ενός εκάστου χωρίς άλλους αστερίσκους. Το γεγονός είναι αδιαπραγμάτευτο: τουλάχιστον 27 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 71 τραυματίστηκαν την περασμένη Κυριακή από τη βομβιστική επίθεση σε κοπτική εκκλησία της πόλης Τάντα, βόρεια του Καΐρου. Η είδηση δεν επιδέχεται ερμηνείες επειδή αργά ή γρήγορα θα φτάσουμε έως το αποικιοκρατικό παρελθόν της Ευρώπης, τη σύγκρουση των θρησκειών και τον σχετικισμό των δογμάτων.
Είναι στην αντίστροφή του όψη που το φαινόμενο γεννά ερμηνείες. Οποιαδήποτε μομφή για τη βία της σύγχρονης τζιχάντ συνοδεύεται αναγκαστικά από το ενοχικό σύνδρομο των δυτικών σχολιαστών ή προκαλεί την μήνιν των «δικαιωματικών» και των αυτοκληθέντων αντιιμπεριαλιστών. Σαν να προσκρούει οποιοδήποτε σχόλιο στον άγραφο συμψηφισμό των θρήνων: για να πενθήσει κάποιος την απώλεια των αθώων στη Μέση Ανατολή ή στην Αίγυπτο οφείλει πρώτα να κουβαλήσει στους ώμους του τις αμαρτίες των Σταυροφόρων, της ευρωπαϊκής χριστιανικής παράδοσης και των πάσης φύσεων θρησκευτικών τοπικισμών.
Μόνο που ο υπερβάλλων ζήλος της σχετικοποίησης δεν ερμηνεύει, αλλά θολώνει. Κανένας σχολιαστής δεν έφτασε μέχρι τα αίτια του ισλαμικού εξτρεμισμού επειδή επικαλέστηκε τουλάχιστον μία φορά τον ιμπεριαλισμό, τη φτώχεια και τις κοινωνικές ανισότητες. Αν ο οριενταλισμός είναι μια διαστρέβλωση, την ίδια (επιθετική) φαντασίωση μεταφέρει ο δυτικισμός, σύμφωνα με τον όρο των Ιαν Μπουρούμα και Αβισάι Μαργκαλίτ. Αγγίζει τα όρια μιας άλλης επιστήμης, της ψυχανάλυσης, αλλά η καθήλωση στη φαντασιακή ενοχή της Δύσης απέναντι στο Ισλάμ συνιστά άρνηση της πραγματικότητας. Η τελευταία άλλωστε είναι ξεκάθαρη, όπως φαίνεται και από το χτύπημα στην Αίγυπτο. Τα θύματα του Ισλαμικού Κράτους που συνήθως ξεχνάμε είναι τα πλέον ευάλωτα, αλλά εκείνα που δεν έχουν πρόσβαση στα κανάλια ενημέρωσης. Οι χριστιανικές κοινότητες της Μέσης Ανατολής, από τις αρχαιότερες στην περιοχή. Οι Γιαζίντι. Και οι μουσουλμάνοι.
