Μία ημέρα στο άδυτο της Λυρικής

Μια στροφή μόνο χρειάζεται για να μπει κανείς στο νέο σύμπαν της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Εντυπωσιακή αρχιτεκτονική, δεντροφυτεμένα τοιχία, επιγραφή με τα γιγαντιαία σκαλιστά γράμματα «Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος», το κανάλι, οι εργαζόμενοι που κινούνται στον περίβολο, επισκέπτες που βολτάρουν στις όχθες του καναλιού, παρέες από πιτσιρίκια που παίζουν. Εικόνες από ένα συνηθισμένο απόγευμα στο ΚΠΙΣΝ. Εκεί όπου στεγάζεται πλέον η Εθνική Λυρική Σκηνή, η Κεντρική και η Εναλλακτική Σκηνή της. Μια επίσκεψη εκεί στα νέα παρασκήνια, το κρυφό σύμπαν που βρίσκεται πίσω από τα φώτα, έφτανε για να αποκαλυφθούν μικρά μυστικά. Οι σκηνές, για παράδειγμα, των παραστάσεων δεν είναι δύο. Για τρεις ολόκληρες ώρες μεταφερόμασταν από όροφο σε όροφο, στις αίθουσες δοκιμών, στα καμαρίνια, στα σαλόνια των καλλιτεχνών. Είναι οι χώροι όπου το κοινό δεν έχει πρόσβαση –τουλάχιστον μέχρι την πρώτη επίσκεψη για να δώσει συγχαρητήρια στους καλλιτέχνες. «Αν κάποιος μείνει εδώ μέσα, είναι σχεδόν αδύνατον να βγει χωρίς τη μαγνητική κάρτα» λέει ο διευθυντής Επικοινωνίας Βασίλης Λούρας που μας ξεναγεί.

Στην αρχή της ξενάγησης έσκασε το πρώτο «τυχερό» της δουλειάς. Εκείνη τη στιγμή η Μαρία Κωστράκη έκανε πρόβες στην Εναλλακτική Σκηνή, στο τραγούδι «Πέρα στο θολό ποτάμι» από τον «Μεγάλο Ερωτικό» του Μάνου Χατζιδάκι, με τη συνοδεία του Λευτέρη Μιχαλόπουλου στο πιάνο. Λίγο αργότερα, στο γραφείο του, ο καλλιτεχνικός διευθυντής της ΕΛΣ Γιώργος Κουμεντάκης μάς αποκάλυψε ότι τους επόμενους μήνες θα ανακοινώσουν μια σειρά από συναυλίες με το έργο τού Μάνου Χατζιδάκι, χωρίς να δώσει λεπτομέρειες (σ.σ.: γραφείο στον χώρο του δεν έχει αφού προτιμά να χρησιμοποιεί το οβάλ των συσκέψεων, σε μια γωνιά του οποίου έχει τοποθετήσει το λάπτοπ του).

Πίσω από το λαμπερό φουαγέ, την Κεντρική και την Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ, αναπτύσσεται ένας ολόκληρος κόσμος σε χιλιάδες τετραγωνικά και πολλούς ορόφους. Αίθουσες πρόβας, καμαρίνια, χώροι εκγύμνασης, σχολή μπαλέτου, αλλά και τα γραφεία διοίκησης της ΕΛΣ συνθέτουν έναν μαγικό κόσμο απρόσιτο για το ευρύ κοινό μεν, αλλά με τεράστια σημασία στην παραγωγή του καλλιτεχνικού έργου της Λυρικής. Από τη χρόνια διάσπαση των δραστηριοτήτων της ΕΛΣ σε πολλά κτίρια έως και πριν από έναν μήνα (θέατρο Ολύμπια, Κτίριο Δοκιμών Καλλιθέας, Γραφεία Διοίκησης Πανεπιστημίου κ.τ.λ.), τώρα οι μουσικοί, χορωδοί, χορευτές, τεχνικοί και διοικητικοί της ΕΛΣ βιώνουν μια νέα πραγματικότητα δημιουργικής συνύπαρξης στον 5ο όροφο του κτιρίου της ΕΛΣ στο ΚΠΙΣΝ.

Ο Γιώργος Κουμεντάκης εξηγεί ότι για πρώτη φορά η Λυρική έχει όλους τους χώρους πρόβας και παράστασης μαζί. «Ολος ο οργανισμός πια είναι συγκεντρωμένος σε ένα κτίριο. Η απόσταση δεν υπάρχει πια. Η παραγωγή με το καλλιτεχνικό έργο είναι ένα ενιαίο σύνολο. Μόνο οι χώροι όπου θα κατασκευάζονται τα σκηνικά –κάτι που γινόταν μέχρι τώρα στο Περιστέρι –βρίσκονται στον Ρέντη, επειδή δεν υπήρχε η δυνατότητα να βρίσκονται εντός των νέων κτιρίων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής». Ο διευθυντής της ΕΛΣ παρακολουθεί όσο περισσότερες πρόβες παραστάσεων μπορεί γιατί θεωρεί ότι έτσι γίνεται ένα μέρος όλου αυτού του δημιουργικού στροβίλου. «Εδώ στήνεται το σύμπαν που προβάλλεται στη σκηνή. Είναι ένα σύστημα που αναπτύσσεται σε όλο το κτίριο, διαθέτει πολύ υψηλή τεχνολογία, άψογη ακουστική και ασύλληπτες συνθήκες. Η καλλιτεχνική δημιουργία δεν μπορεί να αγνοήσει αυτόν τον παράπλευρο μηχανισμό. Παρατηρώντας και ζώντας στο παρασκήνιο –με αυτές τις δυνατότητες -, αλλάζει η σκέψη για το τι είναι η όπερα σήμερα. Αν ακολουθήσεις αυτές τις συνιστώσες, βγαίνει στην επιφάνεια το ίδιο το καλλιτεχνικό έργο. Είναι ένας χώρος που επηρεάζει βαθιά τη δημιουργία».

BACKSTAGE. Περνώντας στο backstage, συναντάμε ένα δημιουργικό μελίσσι ανθρώπων, διαφορετικών ειδικοτήτων και καλλιτεχνικών κατευθύνσεων. Δίπλα από την Κεντρική Σκηνή της ΕΛΣ υπάρχουν τρεις ισομεγέθεις σκηνές, οι οποίες χρησιμοποιούνται για τις σκηνικές δοκιμές αλλά και τις εναλλαγές των σκηνικών. Στο ισόγειο, τον δεύτερο και τον τρίτο όροφο εκτείνονται τα δεκάδες υπερσύγχρονα καμαρίνια των καλλιτεχνών, αλλά και τα green rooms, οι χώροι ξεκούρασης των καλλιτεχνών κατά τη διάρκεια της πρόβας και των παραστάσεων. Ακόμα και οι ανελκυστήρες που λειτουργούν ασταμάτητα έχουν κάτι από το μέλλον. Οι διαστάσεις τους ποικίλλουν και έτσι κανείς μπορεί να βρει από ασανσέρ των λίγων ατόμων έως τεράστια ασανσέρ που μεταφέρουν πιάνα ή και σκηνικά.

Στον 5ο όροφο των εγκαταστάσεων της ΕΛΣ οι χορευτές κάνουν ζέσταμα δίπλα από τους χορωδούς, ενώ λίγα μέτρα πιο κει η ορχήστρα έχει πάρει τη θέση της για μία ακόμα πρόβα του «Μάκβεθ». Οι τρεις αίθουσες πρόβας του μπαλέτου στον 6ο όροφο, μία σε ίδιες διαστάσεις με την Κεντρική Σκηνή και δύο μικρότερες, έχουν θέα στον Πειραιά και τη θάλασσα.

Η αίθουσα της χορωδίας είναι ένα στολίδι με δύο τεράστια παράθυρα που φέρνουν τον ουρανό εντός της. Σύμφωνα με τον Γιώργο Κουμεντάκη, «μας δίνει τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε μία ακόμη μικρή αίθουσα για το κοινό, μέσα στην οποία θα μπορούμε να κάνουμε συναυλίες μουσικής δωματίου». Η πιο μεγάλη και εντυπωσιακότερη όλων είναι η αίθουσα της ορχήστρας, με τα υπέροχα κρεμαστά φωτιστικά και το υπερσύγχρονο στούντιο ηχογράφησης. Εκεί γίνονται οι μουσικές δοκιμές ορχήστρας, χορωδίας και πρωταγωνιστών, πριν μπουν στη σκηνή.