Η απάντηση του Νίκου Δένδια στον Ευκλείδη Τσακαλώτο «η μακαρίτισσα Γεωργία Βασιλειάδου πολύ σας πέφτει», σίγουρα δεν είναι στο ύψος της επίθεσης «είστε η νόσος που έχει μπερδέψει τον εαυτό της με τη θεραπεία», που είχε εξαπολύσει προηγουμένως ο υπουργός Οικονομικών εναντίον της ΝΔ. Θα μπορούσε να είχε απαντήσει ο κ. Δένδιας «είστε και φαίνεστε η νόσος που νομίζει πως είναι θεραπεία». Αληθές βέβαια, αλλά αμήχανο· ο κ. Τσακαλώτος θα είχε και πάλι κερδίσει στα σημεία –αλλά τουλάχιστον θα είχε μείνει σε κάποιο επίπεδο η συζήτηση.
Εχει σημασία να μένει σε κάποιο επίπεδο η συζήτηση, να μην ξεπέφτει σε πολακισμούς ή γεωργιαδισμούς ή στις μόνιμες υποτιμητικές αναφορές του Πρωθυπουργού για το πρόσωπο του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Σαν να μην έχει ο Αλέξης Τσίπρας πολιτικά επιχειρήματα (ή αυτά που έχει, διστάζει να τα πει) και το μόνο που του μένει είναι η παυλοφική προπαγάνδα: να ακούμε Μητσοτάκης και να σκεφτόμαστε Siemens και το αντίστροφο. Φτηνό το βρίσκω.
Ο δημόσιος λόγος των πολιτικών μας παράγει περισσότερη ασχήμια και επιθετικότητα και από τους δρόμους της Αθήνας –άλλωστε, η Αθήνα δεν θα καταστρεφόταν τόσο συχνά από ορδές που παριστάνουν τους διαμαρτυρόμενους πολίτες αν ο πολιτικός λόγος, που καλλιεργεί την επιθετικότητα μειοψηφιών, δεν αντιστοιχούσε στην επιθετικότητα των κομμάτων.
Συχνά λέμε «έχουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν» –δεν συμφωνώ: η παντοδύναμη στη χώρα μας πολιτική εξουσία διαμορφώνει σε σημαντικό βαθμό κουλτούρα και συμπεριφορές. Οι πολιτικοί καθορίζουν τα διδακτικά προγράμματα των σχολείων, οι ίδιοι επιχορηγούν στον κόσμο της τέχνης και διαλέγουν επικεφαλής οργανισμών, δίνουν τον τόνο στα μέντια, αφήνουν τρύπες για να χωρά η απάτη, η αυθαιρεσία, το ρουσφέτι –δεν είναι το κράτος πελατειακό, τα κόμματα είναι.
Δεν είναι ότι «δίνουν το παράδειγμα»: με ενέργειες και παραλείψεις η ελληνική πολιτική τάξη έχει διαμορφώσει τη σύγχρονη ελληνική κουλτούρα πολύ περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο μεμονωμένο παράγοντα –αν εξαιρέσουμε ίσως αυτά που φέρνουν τυχαίοι και άστατοι παγκόσμιοι άνεμοι.
Δεν είναι ότι οι Πολάκηδες και οι Γεωργιάδηδες «κατεβαίνουν στο επίπεδο του κοινού» –τέτοιοι είναι, και παλεύουν να μας κάνουν όλους καθ’ ομοίωσίν τους. Ο Νίκος Δένδιας όμως δεν είναι τέτοιος, μας το έχει δείξει άλλες φορές. Ας πηγαίνει καλύτερα προετοιμασμένος στη Βουλή, όπως φαίνεται να πηγαίνει ο κ. Τσακαλώτος –και καλά κάνει.