Τις μέρες αυτές στη σκέψη πολλών Τούρκων βρίσκονται οι χριστιανοί συμπολίτες τους, όχι μόνο ως φιλοφρόνηση για την εορτή του Πάσχα αλλά και γιατί η εκλογική συμπεριφορά των χριστιανών –μιας πολύ μικρής ομάδας του τουρκικού εκλογικού σώματος –φωτίζει καλύτερα από κάθε άλλη ομάδα το πώς μπορεί να εξελιχθεί το δημοψήφισμα της Κυριακής. Παρά το ελάχιστο μέγεθός της, μικρότερο από 1% του πληθυσμού, η ομάδα αυτή του εκλογικού σώματος εκτιμάται ότι θα ψηφίσει μαζικά και κυρίως σιωπηλά Οχι. Ανατρέποντας έτσι χωρίς τυμπανοκρουσίες την προηγούμενη σταθερή υποστήριξη προς το AKP και τον αρχηγό του Ταγίπ Ερντογάν.

Η σιωπηρή αυτή ανατροπή μαζί με την αποχή που τρέφεται από τη νομοτελειακή βεβαιότητα της νίκης του Ναι θα καθορίσει το αποτέλεσμα, λέει ο Μπεκίρ Αγιρντίρ της Konda, της μεγαλύτερης εταιρείας μελέτης της κοινής γνώμης, οι τελευταίες μετρήσεις της οποίας δείχνουν μικρό προβάδισμα του Ναι.

Οι χριστιανοί της Τουρκίας, όσοι έμειναν πλέον ως ένοικοι της κιβωτού του Νώε της εκκλησιαστικής ιστορίας, έζησαν στη δεκαετία του AKP την καλύτερη ίσως περίοδο του τελευταίου αιώνα. Η υποχώρηση των επιθετικών πολιτικών διαμόρφωσης της σύγχρονης τουρκικής ταυτότητας, η ανάδειξη ενός περισσότερου δεκτικού λόγου, περισσότερο εμπνεόμενου από τη νεοτερικότητα και την κοσμικότητα (laïcité) του τανζιμάτ, της μεταρρύθμισης/εκσυγχρονισμού της οθωμανικής εξουσίας, ήταν μια περίοδος μεγάλης ανακούφισης. Αλλά η αλλαγή αυτή δεν ολοκληρώθηκε οδηγώντας σε μια σύγχρονη πολιτική αντίληψη της ταυτότητας που θα αγκάλιαζε όλες τις παραδόσεις και όλες τις καταγωγές της τουρκικής επικράτειας. Εξετράπη στην ανάδειξη της θρησκευτικής παραμέτρου της “νέας” τουρκικής ταυτότητας και κυρίως επιχειρεί να επιβληθεί εγκαθιδρύοντας μία απόλυτα συγκεντρωτική και κυρίως ανεξέλεγκτη εξουσία.

«Δεν μπορούμε να ανεχθούμε αυτή τη δέσμη μεταρρυθμίσεων που θεωρούμε επικίνδυνη και αντιβαίνουσα στις ιδρυτικές αρχές της Τουρκικής Δημοκρατίας», τονίζει η δημόσια διακήρυξη της Πρωτοβουλίας των 550 βουλευτών που δίνουν αγώνα για το Οχι. Η πρωτοβουλία βουλευτών από 16 διαφορετικά κόμματα που άσκησαν εξουσία τα τελευταία χρόνια (συμπεριλαμβανομένων και βουλευτών του κυβερνητικού AKP) εκφράζει ένα πολιτικό ρεύμα με απήχηση σε όσους έχουν πολλές φορές ψηφίσει –και ίσως ξαναψηφίσουν –το κυβερνητικό κόμμα και τον Ερντογάν.

Η αυταρχική – δικτατορική εκτροπή που καταγγέλλεται από την Πρωτοβουλία των 550 ασφαλώς δεν προκλήθηκε από τη διαχείριση των χριστιανικών κοινοτήτων της Τουρκίας. Συνδέεται κυρίως με την περιπέτεια του κουρδικού ζητήματος και οδηγεί σ’ ένα σχεδόν δικτατορικό πρότυπο εξουσίας. Ο νέος αυταρχισμός που έχει ήδη εγκατασταθεί και ζητά να νομιμοποιηθεί με το δημοψήφισμα βρίσκει έτοιμο ένα ολόκληρο θεσμικό οπλοστάσιο της προηγούμενης (ατατουρκιστικής) παράδοσης. Αλλάζει απλώς την υπάρχουσα εκδοχή της τουρκικής ταυτότητας και προβάλλει μια νέα, που εμπνέεται από τη ισλαμική – σουνιτική παράδοση με την οποία ταυτίζεται η μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού.

Αυτή η μετακύλιση κάνει όσους έχουν ταυτισθεί με πιο σύγχρονα, πιο δυτικά, πιο κοσμικά πρότυπα εθνικής ταυτότητας, όσους ζητούσαν την ολοκλήρωση της Τουρκικής Δημοκρατίας μέσα στα όρια της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας, να αισθάνονται σήμερα όπως οι χριστιανοί πολίτες των πρώτων δεκαετιών της Τουρκικής Δημοκρατίας. Να διαπιστώνουν ότι δεν υπάρχουν για αυτούς περιθώρια ανοχής και συνύπαρξης και να αναζητούν το μέλλον τους αλλού, εκτός. Ακούγεται πλέον συχνά και αβίαστα –ιδιαίτερα στην Πόλη –ότι «τώρα καταλαβαίνω πώς πρέπει να αισθάνονταν παλαιότερα οι Ρωμιοί». Η νοσταλγία για τις (χριστιανικές) μειονότητες, νοσταλγία που άνθισε τα τελευταία 15 χρόνια, στηρίζεται στην αντίληψη ότι οι χριστιανικές μειονότητες θα μπορούσαν να αποτελούν στρατηγικό σύμμαχο στη μάχη για τη σύγχρονη, κοσμική, δημοκρατική και ευρωπαϊκή ταυτότητα της Τουρκίας. Αυτή η μάχη δίδεται στο αυριανό δημοψήφισμα. Αυτό προσπαθεί –με αγωνία –να καταστήσει σαφές η Πρωτοβουλία των 550 βουλευτών. Προειδοποιεί για τους μεγάλους κινδύνους του λόγου που θέλει να εμφανισθεί «ως νέος» ενώ δεν διαφέρει σε τίποτα από τον παλαιό. «Θεωρούμε λάθος και επικίνδυνο από την άποψη του εθνικού συμφέροντος να υποτιμούμε τις επιτυχίες μας και να υπονομεύουμε την κοινή μας πολιτική ιστορία μέσα από τη λανθασμένη έννοια της “παλαιάς Τουρκίας”», καταλήγουν στη διακήρυξή τους, η οποία ξεχωρίζει ως ιδιαίτερα επικίνδυνο αυτό το δημοκοπικό τέχνασμα του «νέου».

Ο Αλκης Κούρκουλας ήταν ανταποκριτής του ΑΠΕ στην Τουρκία

Τελευταία Νέα