Πώς ανεβάζεις την απώλεια στη σκηνή

Πριν από περίπου έναν μήνα κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα της Μαρίας Τσιμά με τίτλο «Λιθόστρατο» από τις εκδόσεις Στερέωμα. Το κεντρικό θέμα είναι η απώλεια και αυτό, από ένα γύρισμα της συγκυρίας, διαπερνά και την παράσταση στην οποία πρωταγωνιστεί η Μαρία Τσιμά, που είναι και αναπληρώτρια καλλιτεχνική διευθύντρια του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος: το «Δηλητήριο» της Λοτ Φέικεμανς που ανεβαίνει στο Φουαγέ της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών.

Το θεατρικό γράφτηκε στην Ολλανδία το 2009, κέρδισε το βραβείο καλύτερου νεανικού έργου για το 2009-2010, έχει μεταφραστεί σε 15 γλώσσες και παίζεται σε πάνω από είκοσι χώρες, παρουσιάζοντας μεγάλη επιτυχία ειδικά στη Γερμανία και στην Αυστρία (προφανώς λόγω της γλώσσας).

Η λεπτομέρεια είναι ότι το έργο γράφτηκε κατόπιν παραγγελίας μιας ολλανδής ηθοποιού, η οποία ζήτησε από τη Φέικεμανς να καταγράψει το πένθος ενός ζευγαριού που έχασε το παιδί του. «Και το βιβλίο και η παράσταση μιλούν για την απώλεια ενός παιδιού και πώς η μητέρα οφείλει να διαχειριστεί το πένθος ύστερα από ένα τόσο σημαντικό γεγονός» λέει η Μαρία Τσιμά. «Υπάρχει μια εκλεκτική συγγένεια σε σχέση με αυτό που πραγματεύομαι τώρα ως ηθοποιός και σε σχέση με αυτό που απασχόλησε κι εμένα την τελευταία διετία. Δηλαδή, το πένθος και η διαχείριση του πόνου».

Η γυναίκα (Αυτή) καλεί τον άνδρα (Αυτός) στο νεκροταφείο για να κάνουν εκταφή των οστών του παιδιού τους, καθώς από το σημείο περνάει ένα ποτάμι με τοξικά απόβλητα που διαβρώνει τους τάφους. «Στα υπόγεια ύδατα τρέχει ένα δηλητήριο το οποίο έχει έναν συμβολισμό. Πώς δηλητηριάζεται μια σχέση η οποία ξεκίνησε με τις καλύτερες προοπτικές; Οι άνθρωποι αυτοί έζησαν έναν μεγάλο έρωτα, αλλά όπως λέει και ο ήρωας που ερμηνεύει ο Ταξιάρχης Χάνος, ύστερα από αυτό το γεγονός χάνουν το παιδί, χάνουν τον εαυτό τους και μετά χάνουν ο ένας τον άλλο». «Η συγγραφέας για πολύ καιρό συνάντησε οικογένειες που είχαν περάσει μια ανάλογη εμπειρία, μελέτησε σε βάθος το γεγονός της απώλειας και σημείωσε ότι στατιστικά οι περισσότεροι άνθρωποι ύστερα από ένα τόσο σημαντικό γεγονός, τελικά χωρίζουν.

Και μάλιστα σε περίοδο εορτών, περίπου έναν χρόνο μετά το γεγονός» συνεχίζει η Τσιμά. «Δεν μπορούν να αντέξουν όλη αυτή την ιστορία ότι πρέπει να ξαναβρεθούν μόνοι πια, χωρίς το παιδί τους σε ένα εορταστικό περιβάλλον το οποίο μπορεί να θυμίζει πράγματα που πονάνε πολύ. Κατά την προσωπική μου άποψη, είναι πολύ σημαντικό έργο, εξαιρετικής ευαισθησίας, με πολλές ποιότητες. Οι δύο ήρωες περνούν από όλα τα στάδια που μπορεί να φανταστεί κανείς, από την αδυναμία μιας συνάντησης ύστερα από εννέα χρόνια, τον θυμό, την έκρηξη, την τρυφερότητα, την αποδοχή και τη συμφιλίωση. Και αυτοί οι άνθρωποι μιλούν για το γεγονός, δέκα χρόνια μετά».

Σύμφωνα με την αναπληρώτρια διευθύντρια του ΚΘΒΕ, το έργο βασίζεται στους διαλόγους για αυτά που λέγονται, αλλά και για αυτά που υπονοούνται. Είναι εντελώς ατακαριστό, γραμμένο με ιδιαίτερο τρόπο, σαν να πρέπει να παραχθούν ρυθμός και μουσική, ιδιαίτερα επεξεργασμένα.