[Εφήμερα] Ποιος έχει σειρά;

Πληθαίνουν οι «ισχυροί ηγέτες» σε Ανατολή και Δύση και γίνονται συνεχώς ισχυρότεροι. Παρά τις ελπίδες και τις ευχές μας προς τους τούρκους δημοκράτες, ο Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε το δημοψήφισμα με μικρή διαφορά, η οποία όμως δεν αλλάζει τα πράγματα: και το Brexit με 51% πέρασε, ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε την προεδρία των ΗΠΑ με λιγότερες ψήφους από τη Χίλαρι Κλίντον –και κανείς από τους «ισχυρούς» της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν έχει κερδίσει με ποσοστά πάνω από 50% στις εκλογές στη χώρα του.

Είτε με αναλογικές εκλογές είτε με πλειοψηφικά δημοψηφίσματα, οι ηγέτες που είναι αποφασισμένοι να εξαντλήσουν ή να ξεπεράσουν τα όρια που θέτουν οι πολιτικοί κανόνες στις χώρες τους συνεχώς αυξάνονται –αλλά δεν πετυχαίνουν πάντα τα σχέδιά τους, ας θυμηθούμε την Αυστρία πέρυσι και την Ολλανδία φέτος.

Πάντως η τάση είναι γενική, και βεβαίως ανησυχητική όχι μόνο για τις χώρες που υφίστανται την ισχύ των ηγετών τους αλλά και για τις υπόλοιπες: οι «ισχυροί ηγέτες» έχουν την τάση να προσπαθούν να επεκτείνουν την ισχύ τους και εκτός συνόρων. Οι απειλές τείνουν να αναδεικνύουν «ισχυρούς ηγέτες» και στις απειλούμενες χώρες. Ο Βλαδίμηρος Πούτιν αποτελεί το κλασικό παράδειγμα. Μένει να δούμε τι επιπτώσεις θα έχουν η πρόσφατη ένταξη στο κλαμπ του Τραμπ και η επιβεβαίωση της ισχύος του Ερντογάν.

Εμείς όμως είμαστε κοντά στην Τουρκία. Βεβαίως, η κυβερνώσα τουρκική πολιτική ελίτ έχει πολύ σοβαρά προβλήματα στο εσωτερικό της χώρας και στον Νότο της (Ιράκ – Συρία), για να δημιουργήσει καινούργια στα δυτικά της. Αλλά μάλλον δεν θα έχει καμιά βιασύνη να επιλύσει τα υπάρχοντα: οι εκκρεμότητες στο Αιγαίο και στην Κύπρο θα παραμείνουν ανοιχτές, οι ροές προσφύγων όμως μπορεί να γίνουν όπλο στα χέρια της.

Το ζήτημα είναι να μην προκύψουν πειρασμοί για ανάδειξη à la turca «ισχυρών ηγετών» στο δικό μας πολιτικό σύστημα. Γνωρίζουμε ότι οι παθογένειές του είναι πολλές και μεγάλες –ας έχουμε τον νου μας λοιπόν όταν προτείνονται «προεδρικές» ή «δημοψηφισματικές» συνταγματικές βελτιώσεις.