Ηταν πριν από έναν χρόνο όταν η ομάδα Vasistas (Αργυρώ Χιώτη, Αριάν Λαμπέντ, Naima Carbajal, Ευθύμης Θέου, Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη, Ελένη Βεργέτη, Αντώνης Αντωνόπουλος και Ευδοξία Ανδρουλιδάκη) ξεκίνησε τη μελέτη της «Θείας Κωμωδίας» του Δάντη. Η έρευνα περιελάμβανε συλλογικές αναγνώσεις με τον ποιητή και μεταφραστή Νίκο Α. Παναγιωτόπουλο, που υπογράφει τη δραματουργία της παράστασης ως γνώστης του Δάντη, των μελετητών και αναλυτών του. Στο τέλος του 2016 είχαν έτοιμη μια πρόταση, βασισμένη στο εμβληματικό επταήμερο ταξίδι του Δάντη Αλιγκιέρι στον άλλο κόσμο. Θα πρέπει άραγε να περιμένει το κοινό άλλη μία παράσταση με τη σφραγίδα των Vasistas, όπως τα «Αίματα»; «Δεν θεωρώ ότι έχουμε βρει μια φόρμα, έναν τρόπο εργασίας τον οποίο εφαρμόζουμε κάθε φορά σε κάτι άλλο. Θέλω να ανανεωνόμαστε» λέει η Αργυρώ Χιώτη, ψυχή της ομάδας και σκηνοθέτρια της παράστασης. «Ανάλογα με την κάθε δουλειά προκύπτουν πράγματα που θέλουμε να εξερευνήσουμε περαιτέρω. Οπότε βήμα βήμα προχωράμε και το ένα οδηγεί στο άλλο. Αρα στη συγκεκριμένη περίπτωση συνδέεται αυτή μας η επιθυμία να ασχοληθούμε με αυτό το έργο, με την προηγούμενη δουλειά μας, τις “Απολογίες 4 και 5”, που κάναμε πέρυσι στο Φεστιβάλ Αθηνών. Ενώ ήταν ένας λόγος αρκετά καθημερινός, είχε πολύ έντονο το στοιχείο της βιογραφίας».
Η μεγαλύτερη δυσκολία προφανώς είναι ότι η ομάδα στέκεται με δέος απέναντι σε ένα κείμενο εμβληματικό μεν, αλλά όχι θεατρικό. «Θέλαμε να βουτήξουμε σε έναν άλλο λόγο που να είναι καθαρά ποιητικός. Φυσικά και είναι ιδιαίτερη και πολύ πυκνή ποίηση, γι’ αυτό θέλαμε να καταπιαστούμε για πρώτη φορά –εξού και η δυσκολία –με ένα κλασικό έργο που δεν είναι θεατρικό. Είναι ένας κολοσσός, είναι αυτό που λέω το πιο γνωστό – άγνωστο έργο, όλοι το γνωρίζουν αλλά πολλοί λίγοι το έχουν διαβάσει. Εχει τρομερά επίκαιρα στοιχεία της εποχής του Δάντη και δύσκολα διαβάζεται. Αφού βρήκαμε αυτά τα στοιχεία στη “Θεία Κωμωδία”, μας ενδιέφερε πολύ η πορεία ενός ανθρώπου: ο σταθμός. Ετσι, αρχίσαμε να το λέμε και road trip: ξεκινάω δηλαδή από ένα σημείο για να καταλήξω σε ένα άλλο. Κάνω μια διαδρομή. Προσωπική, υπαρξιακή, πνευματική, πάντα σε σχέση με μια κρίση –προσωπική και πολιτική -, πάντα με ερώτημα και ζητούμενο το πώς εγώ υπάρχω σε αυτόν τον κόσμο».
Roller skating. «Εκτός των δύο ηθοποιών που κρατούν τη βασική αφήγηση –η φωνή του Δάντη ακούγεται από τον Ευθύμη Θέου και η φωνή του Βιργιλίου από τον Φιντέλ Ταλαμπούκα -, το κουαρτέτο εγχόρδων που βρίσκεται στη σκηνή, οι έξι υπόλοιποι ηθοποιοί τρέχουν πάνω σε ρόλερ. Αυτό προέκυψε από την ανάγκη μου να έχουμε ταχύτητα, να έχουμε κάτι το άυλο, το άπιαστο στη σκηνή, κάτι σαν στρόβιλο, σαν μια δίνη. Αυτό ήθελα να δημιουργήσουμε ως αίσθηση. Οχι τη θρησκευτική εικόνα της κόλασης που έχουμε στο μυαλό μας από εικόνες ή αναγνώσματα. Εμείς πάμε σε μια αίσθηση κόλασης που είναι πιο πολύ οραματική και φαντασιακή μέσα στο κεφάλι μας. Αρα μια κόλαση ενέργειας, ταχύτητας, στροβίλου, δίνης, πιο πολύ κάτι σαν την πραγματικότητα στην οποία ζούμε και μια αίσθηση από αυτήν, παρά κάτι άλλο».
Ποιήματα. «Μέσα από την έρευνά μας και ενώ δουλεύαμε τη δραματουργία με τον Νίκο Παναγιωτόπουλο, και από αναγνώσματα που είχαμε τους προηγούμενους μήνες, πέσαμε στον αμερικανό ποιητή Εντγκαρ Λι Μάστερς και τη συλλογή “Ανθολογία του Σπουν Ρίβερ”, την οποία έχει βασίσει στη δραματουργία της “Θείας Κωμωδίας”. Χρησιμοποιήσαμε επίσης και τα περίφημα “Cantos XIV και XV” του Εζρα Πάουντ. Σε σχέση με τις τρεις παραστάσεις του ιταλού σκηνοθέτη και εικαστικού Ρομέο Καστελούτσι, ο οποίος τις έφτιαξε με αφορμή τη “Θεία Κωμωδία”, εμείς θέλαμε να μείνουμε πιο πολύ στην ποίηση και στον λόγο του Δάντη. Οπότε στην “Κόλαση” έχουμε αυτούσιο κείμενο. Θα ακούσουμε δηλαδή το έργο. Βγάλαμε τα στοιχεία που θεωρούμε ότι δεν εξυπηρετούν στην ανάγνωση, αλλά δημιουργήσαμε μια κατάβαση: όπως ο Δάντης ακολουθεί μια πορεία πολύ συγκεκριμένη από άσμα σε άσμα, με αυτή την ποίηση. Θελήσαμε να μείνουμε πιο κοντά, να ακούσουμε την ποίηση, όπως κάναμε και στον “Παράδεισο”, όπου τελειώνουμε με το τελευταίο άσμα του Δάντη, που είναι ένας υπέροχος ύμνος, μια προσευχή προς το φως».
INFO
«Θεία Κωμωδία», σκηνοθεσία: Αργυρώ Χιώτη, μουσική επιμέλεια: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος. Ερμηνεύουν: Ευθύμης Θέου, Ελένη Βεργέτη, Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Αντώνης Αντωνόπουλος, Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη, Φιντέλ Ταλαμπούκας, Ματίνα Περγιουδάκη, Γιάννης Κλίνης. Στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση – Κεντρική Σκηνή (Συγγρού 107, τηλ. 210-9005.800), από 22/4 έως 7/5. Κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 20.30.
