Το έχουμε πει εδώ και καιρό: μπλέξαμε με τον Ερντογάν. Μπλέξαμε και δεν θα ξεμπλέξουμε ούτε εύκολα ούτε δωρεάν. Κυρίως δεν θα ξεμπλέξουν εύκολα και δωρεάν οι Τούρκοι –αλλά δικό τους θέμα…
Παρά ταύτα μπορούμε από μια μπερδεμένη κατάσταση να βγάλουμε χρήσιμα συμπεράσματα.
Συμπέρασμα πρώτο. Η δημοκρατία πλέον δεν αποτελεί δεδομένο. Εκεί που νομίζαμε από το 1989 και μετά ότι το νερό μπήκε στο αυλάκι, έρχεται ένας Πούτιν ή ένας Ερντογάν ή ένα κύμα λαϊκισμού τύπου Τσάβες και Μαδούρο για να τα κάνουν λαμπόγυαλα.
Συνεπώς η διασφάλιση της δημοκρατίας στην εποχή μας εξακολουθεί να αποτελεί θεμελιώδες και πρωταρχικό ζητούμενο. Υπόψη και για την Ελλάδα.
Συμπέρασμα δεύτερο. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει εξελιχθεί δυστυχώς σε μια ένωση κρατών και όχι αρχών.
Αδυνατεί να αντιδράσει σε αμφιλεγόμενες κυβερνήσεις και είναι αδύναμη να επιβάλει σταθερές αρχές. Ανησυχούν, συζητούν, σκέπτονται, επιφυλάσσονται, προβληματίζονται και μετά… συζητούν ξανά. Κοινώς, οι άνθρωποι είναι για τα καλαμπούρια.
Ο Ερντογάν κι ο Πούτιν τους έχουν πάρει χαμπάρι και τους γράφουν κανονικά.
Αλλά ούτε μέσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση κάνει κάτι η Ευρωπαϊκή Ενωση. Ούτε στην Ουγγαρία. Ούτε στην Πολωνία. Ούτε στην Ελλάδα.
Η λογική τους είναι «να τα βρούμε με την κυβέρνηση» για να έχουμε το κεφάλι μας ήσυχο –όποια κι αν είναι η κυβέρνηση…
«Με το ντοβλέτι, μπρε!» έλεγε ο μακαρίτης ο Μποδοσάκης. Βαράτε βιολιτζήδες.
Συμπέρασμα τρίτο. Σε ένα πλαίσιο αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας όπως είναι το ευρωπαϊκό πολιτικό σύστημα, το δημοψήφισμα αποτελεί προνομιακή οδό εκτροπής και αποσταθεροποίησης.
Στο όνομα του «λαού» πολώνει, διχάζει, χειραγωγεί, αποσυνθέτει και καθιστά εφικτό το αδιανόητο.
Από τη φύση του αποτελεί μια εξαιρετικά απλουστευτική διαδικασία. Σε πόσα άραγε ερωτήματα μπορεί κάποιος σκεπτόμενος άνθρωπος να απαντήσει με ένα «ναι» ή ένα «όχι»;
Αλλά η απλούστευση είναι το ψωμοτύρι του λαϊκισμού.
Κι ούτε είναι τυχαίο ότι ο κύκλος της αποσταθεροποίησης στην Ευρώπη άνοιξε το 2005 με τα δημοψηφίσματα για το ευρωπαϊκό Σύνταγμα στην Γαλλία και την Ολλανδία.
Γι’ αυτό, στο πλαίσιο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, η δημοψηφισματική διαδικασία αποτελεί ακραία επιλογή στην οποία κατά παράδοση καταφεύγει κανείς για συγκεκριμένα ζητήματα με φειδώ, περίσκεψη κι επίγνωση των συνεπειών.
Διαφορετικά το δημοψήφισμα κινδυνεύει να αποδειχθεί ο δημοκρατικός μανδύας μιας αντιδημοκρατικής εκτροπής –όπως τώρα στην Τουρκία.
Συμπέρασμα τέταρτο. Ανοιξε ο ασκός του Αιόλου.
Μακάρι ο Θεός να με βγάλει ψεύτη, αλλά μόνο ένας Θεός ξέρει πώς θα ξανακλείσει.
Ξεκινώντας την Κυριακή από τις γαλλικές εκλογές. Και συνεχίζοντας με τις βρετανικές τον Ιούνιο και τις γερμανικές τον Σεπτέμβριο.
Καλά ξεμπερδέματα.
Τελευταία Νέα