Το καλοκαίρι του 2014 σε ένα πρώην εργοστάσιο επεξεργασίας ζάχαρης στο Μπρούκλιν, η αμφιλεγόμενη αμερικανίδα καλλιτέχνις Κάρα Γουόκερ έδωσε άλλη μία αφορμή για να προσελκύσει τα βλέμματα κριτικής στο έργο της «A Sublety, or the Marvelous Sugar Baby». Το γλυπτό σε διαστάσεις μεγάλης κλίμακας κατασκευασμένο από αφρό πολυουρεθάνης, επικαλυμμένο με ζάχαρη, νερό και ρητίνη είχε το σχήμα Σφίγγας-γυναίκας και τα χαρακτηριστικά του προσώπου της θύμιζαν αφρικάνα σκλάβα του αμερικανικού Νότου με μαντίλι δεμένο στο κεφάλι.
Πέρασαν τρία χρόνια που η ζαχαρένια Σφίγγα 40 τόνων της Κάρα Γουόκερ, αφοσιωμένη στην ιστορία της δουλείας και στην εκμετάλλευση των μαύρων εργατών σε φυτείες ζαχαροκάλαμου, συγκέντρωσε περισσότερους από 130.000 θεατές στη Νέα Υόρκη. Γι’ αυτό και θεωρήθηκε έργο τέχνης σε δημόσιο χώρο με πολιτικό χαρακτήρα και πρωτοφανή επιτυχία. Η δημιουργός του άρχισε να δέχεται παρόμοια αιτήματα καλλιτεχνικής παραγωγής σε βιομηχανικούς χώρους, όπως λέει στην πολυσέλιδη συνέντευξή της στο εβδομαδιαίο περιοδικό «New York Μagazine».
Τον Ιούνιο η Γουόκερ και ένα τμήμα της Σφίγγας της πρόκειται να επισκεφθούν την Υδρα. Καλεσμένη του συλλέκτη Δάκη Ιωάννου η αμερικανίδα θα είναι η φετινή καλλιτέχνις για το πρόγραμμα του ιδρύματος ΔΕΣΤΕ στα Σφαγεία της Υδρας.
Τον περασμένο Μάρτιο η Κάρα Γουόκερ επισκέφθηκε το νησί για να εξετάσει τις πιθανότητες να δουλέψει κάτι για τον χώρο των Σφαγείων, σε περίπτωση που ο όγκος του χεριού της Σφίγγας δεν περνούσε από την πόρτα του κτίσματος. Μαζί της ήταν ο ελληνικής καταγωγής σύντροφός της, φωτογράφος και σκηνοθέτης Αρι Μαρκόπουλος. Ο οποίος αφού δούλεψε στο στούντιο του Αντι Γουόρχολ, τη δεκαετία του ’80 άρχισε να ανακαλύπτει τα νέα φαινόμενα κουλτούρας των δρόμων της Νέας Υόρκης. Και τις τελευταίες τρεις δεκαετίες αναδείχτηκε σε ανθρωπολόγο της μητροπολιτικής κουλτούρας, του χιπ χοπ, των ομάδων του σκέιτ και του γκραφίτι. Η τριήμερη επίσκεψή τους στο νησί λοιπόν έλυσε τις απορίες της Γουόκερ.
Από τις 20 Ιουνίου το αριστερό χέρι της Σφίγγας, με τρία δάχτυλα ενωμένα σε υβριστική «απρεπή» χειρονομία, θα εισχωρήσει στον χώρο που τους καλοκαιρινούς μήνες φιλοξενεί δράσεις και έργα των καλεσμένων καλλιτεχνών του ΔΕΣΤΕ. «Αυτό που πρόκειται να συμβεί είναι ότι οι σημαντικοί άνθρωποι της τέχνης από όλο τον κόσμο θα πάνε πρώτα στην Μπιενάλε της Βενετίας, μετά θα πάνε στο Αρτ Μπάζελ στην Ελβετία. Και κάποιοι από αυτούς θα πάρουν το πλοίο για την Υδρα, για να δουν κάτι που ένα μέρος του έχουν δει ήδη. Για την ώρα αυτό το κομμάτι βρίσκεται μέσα σε ένα κιβώτιο σε μια αποθήκη στο Νιου Τζέρσεϊ» λέει εμπιστευτικά η δημιουργός του έργου. «Ηρθα σε σύγκρουση με αυτό. Κατέστρεψα το έργο, αλλά ένιωθα ότι κάτι έπρεπε να παραμείνει. Δεν κράτησα το κεφάλι επειδή δεν την ήθελα να τριγυρίζει γύρω μου και να με κοιτάζει».
Η Κάρα Γουόκερ έγινε ξαφνικά γνωστή στα 25 της με την έκθεση του 1994 «Gone: An Historical Romance of a Civil War». Μία επιτοίχια εγκατάσταση με ασπρόμαυρες φιγούρες χαρτοκοπτικής που αφηγούνται σκηνές ωμότητας, βίας και ρατσισμού μέσα από ένα πρίσμα έντονου ερωτισμού. Από τότε θεωρήθηκε δημιουργός πολιτικής τέχνης και το έργο της ασκεί κριτική στο άγριο παρελθόν της υπερδύναμης.
Το γλυπτό της στα Σφαγεία της Υδρας μετονομάζεται σε Figa. Τα δάχτυλα του αριστερού χεριού, με τον αντίχειρα ανάμεσα στον δείκτη και τον μέσο, σχηματίζουν το σύμβολο Figa. Το οποίο έχει πολλαπλές έννοιες διατρέχοντας την ιστορία των πολιτισμών από την αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη έως τη σύγχρονη εποχή. Αν και γενικά θεωρείται προσβλητική χειρονομία, έχει επίσης μαγικές ιδιότητες ως έμβλημα γονιμότητας και προστασίας από το κακό μάτι.
Στη νέα του θέση, η μετατροπή του γλυπτού από καλλιτεχνικό αντικείμενο σε ιερό λείψανο θα ολοκληρωθεί με την επίστρωση επιπλέον ποσότητας ζάχαρης στην επιφάνειά του, επισημαίνει η επιμελήτρια του προγράμματος στην Υδρα Μαρίνα Βρανοπούλου. «Ως μια συλλογική «γλυκαντική» πράξη για την απώλεια της χώρας, της ιδεολογίας ή της πίστης που χαρακτηρίζει παγκόσμια το πνεύμα της εποχής μας. Η Figa προβάλλει το πνευματικό προσκύνημα όλων όσων από εμάς αναζητούν την πνευματική και υλική ολοκλήρωση στο τέλος ενός καταστροφικού ταξιδιού».
