Πολλές αναλύσεις έγιναν όλες αυτές τις ημέρες για τα πενήντα χρόνια από την επιβολή της δικτατορίας . Φοβάμαι όμως ότι τα «μαθήματά μας» ως Ελληνες δεν τα πήραμε από αυτή την πικρή εμπειρία, όπως δείχνει και η έρευνα του «Βήματος» (23/4/2017).
Τι εννοώ; Η βάρβαρη στέρηση των δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της χούντας μάς οδήγησε δυστυχώς μεταπολιτευτικά στο να υιοθετήσουμε –ως κοινωνία –το περίφημο σύνθημα των αναρχικών του Μάη του 1968 που έλεγε «να απολαμβάνεις τα πάντα χωρίς εμπόδια». Ετσι, όλα τα κρίσιμα μεγέθη μιας δυτικής δημοκρατίας «μετατράπηκαν» καθ’ υπερβολήν στο αντίθετό τους.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο συμβολισμός της εξέγερσης του Πολυτεχνείου συμπυκνώθηκε σιγά σιγά στο περίφημο πανεπιστημιακό άσυλο (όπου ποικίλης μορφής κακοποιοί μπορούν να διαπράττουν εγκλήματα χωρίς να τους εμποδίζει κανείς).
Επίσης η ακύρωση της πολιτικής ζωής κατά τη διάρκεια της χούντας οδήγησε βδελυρά μετά το 1974 στην εγκαθίδρυση ενός ανεξέλεγκτου πολιτικού συστήματος όπου οι πολιτικοί επιβίωναν μόνο αν έκαναν παράνομους διορισμούς κομματικών φίλων στον δημόσιο τομέα. Και φυσικά η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έχει τα ίδια διεφθαρμένα χαρακτηριστικά αφού χιλιάδες «ανειδίκευτοι συριζαίοι» μπαίνουν από το παράθυρο στον ευρύτερο κρατικό τομέα.
Και για όλα αυτά οι πολίτες επιβράβευαν –και επιβραβεύουν –τους διεφθαρμένους πολιτικούς στις επόμενες εκλογές.
Πού θέλω να καταλήξω με όλα αυτά; Ο Ζίγκμουντ Φρόιντ είχε βάλει ως προμετωπίδα στο έργο του «Ερμηνεία των ονείρων» το παράθεμα του Βιργιλίου «Acheronda movebo», δηλαδή θα κινήσω τις περιοχές του κάτω κόσμου. Τι ήθελε να πει και γιατί επικαλούμαι και εγώ αυτό το απόσπασμα;
Με λίγα λόγια, «αν δεν αλλάξουμε τους εαυτούς μας» (ως πολιτικοί και πολίτες) δεν θα αλλάξει τίποτε σε αυτή τη χώρα! Επίσης αν δεν τροποποιήσουμε τις αισχρές πρακτικές μας (όπως π.χ. το να ζητούμε να μπουν παράνομα «τα παιδάκια μας» στον δημόσιο τομέα), τότε ακόμη και αν μας «χαρίσουν» οι δανειστές ένα μέρος του χρέους μας θα οδηγηθούμε πολύ σύντομα σε μια νέα χρεοκοπία.
Και η παραπάνω έρευνα του «Βήματος» επιβεβαιώνει ότι ατυχώς στο επίπεδο «της ατομικής αυτογνωσίας» δεν έχει αλλάξει τίποτε! Ο καθένας Ελληνας λέει ξεχωριστά ότι δεν ευθύνεται ατομικά για τη διαφθορά και όλες τις άλλες αιτίες που μας οδήγησαν στα Μνημόνια! Για όλα αυτά φταίνε οι διπλανοί μας, οι ξένοι κ.λπ. «Η κόλαση είναι οι άλλοι», όπως έλεγε και ο Σαρτρ.
Το συμπέρασμα; Δεν έχει καμία σημασία να μιλάμε για τη χούντα και το παρελθόν, αν δεν αλλάξουμε τους εαυτούς μας! Σήμερα!
Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ