Η κατάσταση είναι τραγική. Μέσα σε δύο μήνες νοικοκυριά και επιχειρήσεις δημιούργησαν νέες ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις προς το Δημόσιο ύψους 2,619 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,649 δισ. ευρώ αφορούν μόνο απλήρωτους φόρους.
Από τον Φεβρουάριο 873.049 φορολογούμενοι βρίσκονται αντιμέτωποι με κατασχέσεις περιουσιακών τους στοιχείων και ο εισπρακτικός μηχανισμός της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων ετοιμάζεται να πατήσει κι άλλο γκάζι στα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης.
Οι φορολογούμενοι έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά. Από τον Ιανουάριο στον Φεβρουάριο οι οφειλέτες οι οποίοι έχουν διαπιστώσει ότι η Εφορία τρύπωσε στον τραπεζικό τους λογαριασμό με κατασχέσεις μισθών, συντάξεων ή καταθέσεων αυξήθηκαν κατά 23.000. Και έπεται συνέχεια.
Το πλεόνασμα χρεών και κατασχέσεων αποτελεί την άλλη όψη της υπερφορολόγησης, η οποία σε συνδυασμό με την αναγκαστική νομιμοποίηση μέρους της παραοικονομίας με όχημα τα capital controls έθρεψαν πέρυσι το σούπερ πρωτογενές πλεόνασμα των 6,9 δισ. ευρώ.
Τους κυβερνητικούς πανηγυρισμούς για το πλεόνασμα, με αναγνώριση του μεγάλου κόστους για τους φορολογουμένους, ήδη επισκιάζει ο προβληματισμός.
Τα στοιχεία αναφορικά με την εκτέλεση του προϋπολογισμού το πρώτο τρίμηνο του έτους μαρτυρούν ότι η δραστική συρρίκνωση του πρωτογενούς αποτελέσματος στο τέλος Μαρτίου δεν οφείλεται μόνο στις καθυστερήσεις είσπραξης των εσόδων από την παραχώρηση των περιφερειακών αεροδρομίων. Τα έσοδα του προϋπολογισμού καταγράφουν αξιοσημείωτες ρωγμές κυρίως στο μέτωπο του ΦΠΑ, ενώ μια σειρά παραγόντων από τις εκτεταμένες κατασχέσεις, τις ρυθμίσεις και την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτων κεφαλαίων έρχονται να δώσουν βραχεία ανάσα. Αν έλειπαν οι συγκυριακές εισπράξεις, η εικόνα θα ήταν χειρότερη.
Ασφαλή συμπεράσματα για την εκτέλεση του προϋπολογισμού στο σύνολο του έτους προφανώς δεν μπορούν να εξαχθούν. Δεν μπορεί να παραγνωριστεί το γεγονός, όμως, ότι από τα στοιχεία του πρώτου τριμήνου δεν επιβεβαιώνεται ως τάση η εντυπωσιακή ανάκαμψη των εσόδων πέρυσι.
ΡΑΓΙΣΑΝ ΤΑ ΕΣΟΔΑ. Οι φορολογούμενοι έχουν λυγίσει. Τα capital controls κοντεύουν διετία, επομένως, αναφέρουν οικονομικοί αναλυτές, δύσκολα θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν από μόνα τους την αύξηση των εισπράξεων ΦΠΑ.
Τα πρώτα σημάδια είναι αρνητικά. Στο τρίμηνο οι εισπράξεις από ΦΠΑ ήταν χαμηλότερες κατά περίπου 200 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, 150 εκατομμύρια ευρώ έχασε ο προϋπολογισμός από φόρους εισοδήματος ενώ η υστέρηση εσόδων από ειδικούς φόρους κατανάλωσης προσέγγισε τα 170 εκατ. ευρώ.
Την παρτίδα έσωσαν παραπανίσια 400 εκατ. ευρώ από φόρους παρελθόντων οικονομικών ετών μέσω κατασχέσεων και της ρύθμισης αδήλωτων κεφαλαίων, καθώς και μη φορολογικά έσοδα 470 εκατ. ευρώ (κυρίως από το αυξημένο μέρισμα της Τραπέζης της Ελλάδος).
Κάπως έτσι, το πρωτογενές πλεόνασμα –με μόνιμο αρωγό τη συγκράτηση των δημοσίων δαπανών κατά περίπου 1 δισ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο –διαμορφώθηκε σε 1,070 δισ. ευρώ από 1,863 δισ. ευρώ το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Παρέμεινε όμως υψηλότερο κατά 72 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο.
ΤΑ ΠΑΖΑΡΙΑ. Αν τα έσοδα δεν σηκώσουν κεφάλι τους επόμενους μήνες, τα επιχειρήματα του ΔΝΤ, σύμφωνα με τα οποία το περσινό πλεόνασμα δεν έχει σε μεγάλο βαθμό διατηρήσιμα χαρακτηριστικά, ενδέχεται να οδηγήσουν σε νέες περιπέτειες. Τα νέα στοιχεία θα αξιολογηθούν από το κουαρτέτο των δανειστών κατά τον νέο κύκλο επαφών τους σήμερα στην Αθήνα. Ο στόχος της επίσκεψής τους είναι ο ίδιος ακριβώς με τις προηγούμενες φορές, από τον Οκτώβριο που πηγαινοέρχονται: το κλείσιμο της συμφωνίας σε τεχνικό επίπεδο για τα νέα μέτρα.
Αυτή τη φορά φαίνεται να είμαστε πιο κοντά. Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί πολιτικά στη Μάλτα για νέα μέτρα 3,6 δισ. ευρώ και ισόποσα αντίμετρα υπό την αίρεση των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα και κυνηγά για μια ακόμα φορά τον χρόνο έως το Eurogroup της 22ας Μαΐου.
Το κουαρτέτο των δανειστών, συνολικά, μέσω των επίσημων τοποθετήσεων των εκπροσώπων τους εκτιμά ότι είναι εφικτός ο στόχος για συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο έως το επόμενο Eurogroup.
Οταν η κουβέντα όμως έρχεται στο μέτωπο του χρέους, αρχίζουν οι αστερίσκοι.
Βερολίνο και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν φαίνεται να έχουν καταλήξει ακόμα σε συμφωνία η οποία θα ικανοποιεί και τα δύο μέρη αναφορικά με τη διευθέτηση του χρέους. Το Ταμείο ζητά ισχυρές παραχωρήσεις ώστε να μετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα, το Βερολίνο δυσκολεύεται ενόψει εκλογών να πει άμεσα το ναι.
Από έγγραφο το οποίο επικαλείται το euro2day. gr, μετά τη συνάντηση Γιούνκερ – Λαγκάρντ στην Ουάσιγκτον προκύπτει ότι η επικεφαλής του ΔΝΤ κρατά μικρό καλάθι. Εκτιμά πως η δεύτερη αξιολόγηση μάλλον θα κλείσει άμεσα αλλά με αστερίσκο. Το ΔΝΤ θα καθυστερήσει κι άλλο να επιβιβαστεί, αλλά η εκταμίευση της δόσης, στο ενδιάμεσο αυτό σχήμα, δεν κινδυνεύει εφόσον ψηφιστούν τα μέτρα.
Χωρίς να υποβιβάζεται η σημασία άμεσης ολοκλήρωσης της αξιολόγησης και εκταμίευσης της δόσης, το βασικό ζητούμενο τώρα είναι η διευθέτηση του χρέους και η ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ. Στο αντίθετο σενάριο, μένουμε για μια ακόμα φορά με τα μέτρα περιμένοντας το χρέος.
