Γιατί το σεξ των γειτόνων ενοχλούσε τον Προυστ;

Προέρχονται από την ιδιωτική συλλογή του Ζαν Μπονά, του μεγαλύτερου, καθώς λέγεται, συλλέκτη γαλλικής λογοτεχνίας στον κόσμο. Δημοπρατούνται σήμερα στο ξενοδοχείο Ντρουό στο Παρίσι και η συνολική τιμή τους αναμένεται να αγγίξει τα τρία εκατ. ευρώ. Οχι μόνο γιατί τα πολύτιμα γράμματα, ημερολόγια και βιβλία που θα αποχωριστεί ο Μπονά είναι ούτε λίγο ούτε πολύ εκατό στον αριθμό. Αλλά και γιατί ανάμεσά τους υπάρχουν και μερικά πιο περιζήτητα, που προστέθηκαν με πολύ κόπο και χρήμα στην ηλικίας πενήντα ετών συλλογή του. Που μαγνητίζουν βλέμματα και πορτοφόλια ενόψει του αυριανού πλειστηριασμού, για τη διεξαγωγή του οποίου θα συνεργαστούν δύο οίκοι: Pierre Bergé and Associés και Sotheby’s.

Το αντικείμενο βέβαια που θα στενοχωρήσει περισσότερο τον Μπονά με την απώλειά του δεν είναι γαλλικής προέλευσης. Υπολογίζεται όμως ότι θα δημοπρατηθεί για 700.000 ευρώ, ποσό που ίσως αποτελέσει την υψηλότερη προσφορά: πρόκειται για μια πρώτη έκδοση του «Discorsi» του Γαλιλαίου που κυκλοφόρησε το 1638, καταπιάστηκε με ζητήματα αντοχής στερεών, μελέτη φυσικών νόμων ή τη διάσημη αρχή της αδράνειας και πλέον φεύγει από τα χέρια του κατόχου του «γιατί είναι ένα επιστημονικό βιβλίο και όχι γαλλική λογοτεχνία». Μεγάλο επίσης ενδιαφέρον φέρεται να συγκεντρώνει μια επιστολή του Γκιστάβ Φλομπέρ, στην οποία ο συγγραφέας υπερασπίζεται το μυθιστόρημά του «Μαντάμ Μποβαρί» και απαντά σε κατηγορίες περί αισχρότητας του έργου. Συντάχθηκε προτού ο Φλομπέρ κι ο εκδότης του δικαστούν το 1857 για προσβολή της δημοσίας αιδούς κι έχει φράσεις όπως «δεν έγραψα για χάρη μικρών κοριτσιών, αλλά για χάρη αντρών, για χάρη της λογοτεχνίας».

Κατά τα άλλα, στην αυριανή δημοπρασία θα βγει στο σφυρί και ένα προσωπικό ημερολόγιο του Βίκτωρος Ουγκώ, στο οποίο καταγράφονται πνευματιστικές τελετές και απόπειρες επικοινωνίας με τον άλλο κόσμο: φαίνεται πως ο δημιουργός των «Αθλίων» επιδόθηκε στο σπορ κατά τη διάρκεια της εξορίας του στο νησί Γκέρνσεϊ, βλέποντάς το σαν έναν τρόπο να ξεπεράσει την ανία –έστω κι έτσι, οι κληρονόμοι του το αποσιωπούσαν από φόβο μήπως αμαυρωθεί η φήμη του. Μερικά ακόμα γράμματα του Φλομπέρ και της ερωμένης του Λουίζ Κολέτ ρίχνουν μεν φως στη σχέση τους, δεν έχουν όμως μεγάλη φιλολογική αξία. Ενα περίτεχνο, καλοτυπωμένο βιβλίο που ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΕ’ προόριζε για τη μετέπειτα παλλακίδα του Μαρκησία ντε Πομπαντούρ, αν και κομψό στην εμφάνιση, δεν αποκαλύπτει και πολλά για τον δεσμό τους.

Πιο διασκεδαστικό από όλα μοιάζει να είναι ένα γράμμα με αποστολέα τον Μαρσέλ Προυστ. Παραλήπτης, ο γιος τού σπιτονοικοκύρη του. Το γράμμα φανερώνει τα πιο καθημερινά χαρακτηριστικά του συγγραφέα τού «Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο», για τα οποία μέχρι κι ο ίδιος έχει το θάρρος να αυτοσαρκαστεί ελαφρώς. Για την ακρίβεια, ο Προυστ παραπονιέται στους σπιτονοικοκύρηδές του για τη δυνατή φασαρία που έρχεται από το διπλανό διαμέρισμα όταν οι ένοικοί του κάνουν σεξ. Δεν είναι όμως η έλλειψη λ.χ. συγκέντρωσης που του κοστίζει. «Πίσω από το χώρισμα του τοίχου», γράφει ο Προυστ, «οι γείτονες κάνουν έρωτα κάθε δύο μέρες, με μια μανία που μου προκαλεί ζήλεια».