Η έκτακτη συστολή είναι ο καρδιακός κτύπος που έρχεται είτε πρόωρα είτε καθυστερημένα σε σχέση με την αναμενόμενη κανονική συστολή. Οταν ο άρρωστος ψηλαφεί τον σφυγμό του διαπιστώνει την ύπαρξη έκτακτων συστολών σαν ανωμαλία ή διακοπή του κανονικού σφυγμού του.
Πολλές φορές οι έκτακτες συστολές, ανάλογα με τη χρονική στιγμή που εμφανίζονται, συνδέονται με συμπτώματα που αντιλαμβάνεται ο άρρωστος είτε ως δυσφορία είτε ως έντονο καρδιακό παλμό (σκίρτημα στο στήθος ή στον λαιμό) και του προκαλούν ανησυχία και ανασφάλεια. Ωστόσο περίπου 90% των έκτακτων συστολών είναι καλοήθεις και δεν εγκυμονούν κινδύνους.
Οταν δεν υφίσταται οργανική καρδιοπάθεια, τότε οι έκτακτες συστολές είναι κατά κανόνα καλοήθεις. Ως ένδειξη καλοήθειας των έκτακτων συστολών είναι και η χρονική τους εμφάνιση. Οταν, δηλαδή, εμφανίζονται σταθερά από τη νεανική ηλικία είναι κατά κανόνα καλοήθεις και συνδέονται περισσότερο με τα διάφορα stress και την ευαισθησία στο stress του κάθε ατόμου.
Από πλευράς θεραπείας, οι καλοήθεις έκτακτες συστολές δεν χρειάζονται καμία αντιαρρυθμική θεραπεία.
Αντίθετα, περίπου 10% των έκτακτων συστολών χρειάζονται θεραπεία τόσο της βασικής νόσου που τις προκαλεί όσο και της αρρυθμίας αυτής καθεαυτής.
Οι επικίνδυνες αρρυθμίες είναι αποτέλεσμα κύριας και συνηθέστερα στεφανιαίας νόσου (προεμφραγματικής στηθάγχης ή εξελισσόμενου εμφράγματος του μυοκαρδίου κυρίως τις πρώτες ώρες του εμφράγματος).
Ακολουθούν ως συνηθέστερα αίτια οι μυοκαρδίτιδες – μυοκαρδιοπάθειες, η καρδιακή ανεπάρκεια ή σε σπάνιες περιπτώσεις ειδικά, γενετικώς προσδιορισμένα, καρδιακά σύνδρομα. Ειδικότερα, αν ο αριθμός των έκτακτων συστολών είναι μεγάλος και προέρχεται από τους κόλπους, δημιουργούν προϋποθέσεις εγκατάστασης κολπικής μαρμαρυγής εφόσον υπάρχουν οι βασικές προϋποθέσεις εγκατάστασης κολπικής μαρμαρυγής (υπέρταση, βαλβιδοπάθειες, ισχαιμία του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια κ.λπ.).
Το ίδιο συμβαίνει και για τις από πολλές εστίες προερχόμενες κοιλιακές συστολές. Από τις κοιλιακές συστολές και εφόσον συνυπάρχει καρδιοπάθεια, είναι δυνατόν να δημιουργηθούν προϋποθέσεις κοιλιακής ταχυκαρδίας ή κοιλιακής μαρμαρυγής.
Η κοιλιακή μαρμαρυγή ουδόλως σχετίζεται με την κολπική μαρμαρυγή. Είναι μια ιδιαίτερα κακοήθης αρρυθμία και απειλεί ευθέως τη ζωή του ασθενούς γιατί οδηγεί σε σταμάτημα της λειτουργίας της καρδιάς (καρδιακή ανακοπή).
Συμπερασματικά, μόνο το περίπου 10% των εκτάκτων συστολών είναι εκείνο που χρειάζεται σοβαρή θεραπευτική αντιμετώπιση και, κατά συνέπεια, στο σύνολό τους οι μεμονωμένες έκτακτες συστολές είναι κατά κανόνα καλοήθεις.
