Ολα ξεκίνησαν από μια επιστολή. Είχε ημερομηνία 7 Απριλίου, έφερε την υπογραφή του έλληνα υπουργού Εξωτερικών, απευθυνόταν στον γ.γ. του ΟΗΕ και διέρρευσε στον Φιλελεύθερο. Σε αυτήν ο Νίκος Κοτζιάς κατηγορούσε ούτε λίγο ούτε πολύ τον ειδικό σύμβουλο του Οργανισμού για το Κυπριακό Εσπεν Μπαρθ Αϊντα ότι λειτουργεί υπέρ της τουρκικής πλευράς. Την ίδια κατηγορία είχε εμμέσως εκτοξεύσει λίγες ημέρες νωρίτερα με ομιλία του στη Λευκωσία.
Το επιχείρημα του υπουργού είναι ότι ο νορβηγός αξιωματούχος προωθεί το τουρκικό αίτημα να εφαρμοστούν στους τούρκους πολίτες οι τέσσερις ελευθερίες που ισχύουν στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ομως ο Αϊντα έχει ήδη διευκρινίσει ότι τέτοιο θέμα δεν υπάρχει. Το μόνο που ζητά η Αγκυρα είναι να έχουν ίδια δικαιώματα οι έλληνες και οι τούρκοι πολίτες που θα μένουν και θα εργάζονται στην Κύπρο ύστερα από ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού. Το ίδιο ακριβώς προέβλεπε και το σχέδιο Ανάν.
Το σημαντικότερο αγκάθι για τη λύση του Κυπριακού ήταν πάντα το θέμα της ασφάλειας. Και αυτό έχει στην πραγματικότητα λυθεί. Χάρις σε ποιον; Μα στον Αϊντα, φυσικά! Ο ειδικός σύμβουλος έχει πετύχει ρυθμίσεις όπως η ταχεία αποχώρηση των στρατευμάτων, η αναγνώριση πως η συνταγματική τάξη και η εσωτερική ασφάλεια αφορούν μόνο τις δύο κοινότητες και κανένα τρίτο κράτος και η κατάργηση του δικαιώματος μονομερούς επέμβασης. Γι’ αυτό άλλωστε και χαίρει της πλήρους εμπιστοσύνης του γ.γ. του ΟΗΕ, όπως ξεκαθάρισε προχθές ο εκπρόσωπός του.
Ολα αυτά θα είχαν επισημοποιηθεί αν ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών δεν είχε παρέμβει με διαλυτικό τρόπο πρώτα με εκείνη τη συνέντευξη Τύπου στο Μον Πελεράν και στη συνέχεια με την περιβόητη επιστολή. Το περίεργο είναι ότι αυτή τη φορά στρατεύθηκε μαζί του και ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος. Κι αυτό λίγο καιρό μετά τον τουλάχιστον άτολμο τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η προβοκάτσια των δύο ακροδεξιών βουλευτών με το «ενωτικό δημοψήφισμα». Τι συμβαίνει στη Λευκωσία; Ο πρόεδρος Αναστασιάδης αποφάσισε ότι η επανεκλογή του εξυπηρετείται καλύτερα από ένα νέο αδιέξοδο; Ή έχουν βάλει το χεράκι τους οι Ρώσοι που θέλουν το Κυπριακό άλυτο και την Τουρκία στην οικονομική και γεωπολιτική σφαίρα επιρροής τους; Γιατί δύο κράτη-μέλη της ΕΕ νιώθουν να απειλούνται από έναν απλό ειδικό απεσταλμένο τον οποίο ακούει προσεκτικά η ΕΕ;
Πολλοί λένε ότι δεν θα αλλάξει τίποτα αν καταρρεύσουν οριστικά οι συνομιλίες. Τι είχαμε, τι χάσαμε. Αλλά κάνουν λάθος. Στα Ηνωμένα Εθνη έχουν αρχίσει ήδη να επαναξιολογούν τις διεθνείς ειρηνευτικές αποστολές, συμπεριλαμβανομένης και εκείνης στην Κύπρο που συμπλήρωσε 53 χρόνια ζωής. Τι νόημα έχει η παραμονή της στο νησί αν δεν υπάρχει προοπτική λύσης;
Οι συνέπειες τυχόν αποχώρησης της UNFICUP θα είναι σοβαρές. Ακόμη και εφιαλτικές. Ο Αϊντα κάνει ό,τι μπορεί για να προλάβει το κακό. Αλλά οι εχθροί του πολλαπλασιάζονται επικίνδυνα.