Το πρόστιμο που έγινε καπνός

Δυόμισι μήνες πριν, ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος είχε φωτογραφιστεί να παρακολουθεί ποδοσφαιρικό αγώνα της αγαπημένης του ομάδας, του ΠΑΟΚ, από τη σουίτα του Ιβάν Σαββίδη, προκαλώντας αρνητικά σχόλια και αντιδράσεις για αυτή την επιλογή του.

Σήμερα ο Σαββίδης βρίσκεται πολύ κοντά στο να αποκτήσει το δεύτερο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, ως μέλος της κοινοπραξίας που πλειοδότησε στον διαγωνισμό για τον ΟΛΘ, εδραιώνοντας για τα καλά την επιρροή του στα ελληνικά επιχειρηματικά πράγματα.

Μια τροπολογία όμως που κατατέθηκε αιφνιδιαστικά από τον βουλευτή Κοζάνης του ΣΥΡΙΖΑ Μίμη Δημητριάδη, ψηφίστηκε με συνοπτικές διαδικασίες την Παρασκευή και απαλλάσσει τη ΣΕΚΑΠ –ιδιοκτησίας Σαββίδη –από πρόστιμο για λαθρεμπόριο τσιγάρων που αφορούσε την περίοδο κατά την οποία η εταιρεία ελεγχόταν ακόμη από την Αγροτική, ήρθε να αναδείξει τις στενές επαφές του ομογενούς επιχειρηματία με τη σημερινή συγκυβέρνηση.

Είναι πολλοί όσοι βλέπουν στο πρόσωπο του Σαββίδη έναν από τους εκλεκτούς αυτής της κυβέρνησης στα επιχειρηματικά δρώμενα και δεν είναι τυχαίες οι έντονες αντιδράσεις που προξένησε η ψήφιση της επίμαχης τροπολογίας από τους βουλευτές της κυβερνώσας παράταξης.

Στην πραγματικότητα, το 2013 όταν η εταιρεία Donskoy Tabak του Ιβάν Σαββίδη αποκτούσε τη ΣΕΚΑΠ δεν θα μπορούσε να μην ξέρει ότι η καπνοβιομηχανία εμπλέκεται σε εκτεταμένη υπόθεση λαθρεμπορίου. Προφανώς και γνώριζε τι αγόραζε, αφού πριν από την υπογραφή της συμφωνίας μεταβίβασης των μετοχών είχε κάνει στη ΣΕΚΑΠ –όπως είθισται σε κάθε διαγωνισμό –Due Diligence, δηλαδή αναλυτικό οικονομικό έλεγχο στα πεπραγμένα της. Επομένως ήξερε ότι η εταιρεία που αγόραζε, ήταν μπερδεμένη από το 2009 σε μεγάλη υπόθεση λαθρεμπορίας τσιγάρων, από την οποία το Δημόσιο έχασε εκατομμύρια σε φόρους και δασμούς. Αλλωστε ποιος μπορεί να αποκλείσει, όπως λένε γνώστες της υπόθεσης, ότι το τίμημα 5 εκατ. ευρώ που κατέβαλε η εταιρεία συμφερόντων Σαββίδη για την εξαγορά της ΣΕΚΑΠ –που από κάποιους κρίθηκε χαμηλό –δεν εμπεριείχε σε μεγάλο βαθμό και την προοπτική να καταβληθεί από την εταιρεία το πρόστιμο για την υπόθεση λαθρεμπορίας της επίμαχης περιόδου. Ενα πρόστιμο που σήμερα μετά τις προσαυξήσεις ανέρχεται σε 38,5 εκατ. ευρώ, δηλαδή περίπου οκτώ φορές το αρχικό τίμημα εξαγοράς της καπνοβιομηχανίας.

Η ΥΠΟΘΕΣΗ. Ξετυλίγοντας το νήμα της ιστορίας, η υπόθεση αρχίζει τον Μάιο του 2009 όταν εξαιτίας θαλασσοταραχής ένα πλοίο φορτωμένο με λαθραία τσιγάρα από το εργοστάσιο της Ξάνθης της ΣΕΚΑΠ προσαράζει στην Εύβοια. Οι υπεύθυνοι του πλοίου συλλαμβάνονται και οδηγούνται ενώπιον της Δικαιοσύνης με την κατηγορία της απόπειρας λαθρεμπορίας, καθώς τα φορτία εντοπίζονται πάνω στο πλοίο.

Στην πορεία αποκαλύπτεται ότι αυτή η μεγάλη ποσότητα τσιγάρων είχε παρασκευαστεί στο εργοστάσιο της ΣΕΚΑΠ και ακολούθως είχε πουληθεί –σύμφωνα τουλάχιστον με τα παραστατικά –σε υπεράκτια εταιρεία με έδρα την Αλεξάνδρεια Αιγύπτου. Διαπιστώνεται ωστόσο ότι η μεταφορά των τσιγάρων είναι εικονική καθώς η οφσόρ που άλλαζε συνεχώς διευθύνσεις ήταν ανύπαρκτη, ενώ σύμφωνα με το κατηγορητήριο επρόκειτο για «επινόημα» των κατηγορουμένων. Στην πορεία, το τελωνείο της Ξάνθης επιβάλλει διοικητικό πρόστιμο για απώλεια φόρων και δασμών πολλών εκατομμυρίων στη ΣΕΚΑΠ, η οποία τότε ελεγχόταν μετοχικά από την Αγροτική Τράπεζα και τη Συνεταιριστική Ενωση Καπνοπαραγωγών Ελλάδος (ΣΕΚΕ). Σημειωτέον πως ήταν η περίοδος κατά την οποία οι πολιτικές συγκρούσεις με αντικείμενο την πώλησή της βρίσκονταν στην κορύφωσή τους.

ΣΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ. Το καλύτερο κομμάτι της ιστορίας ακολουθεί. Το 2015 δικαστήριο της Ξάνθης καταδικάζει σε πρώτο βαθμό για το αδίκημα της λαθρεμπορίας σε ποινή φυλάκισης τεσσάρων ετών τον πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της ΣΕΚΑΠ Ιωάννη Ζήνα, εκτιμώντας ότι το Δημόσιο απώλεσε δασμούς που ανέρχονται σε 19,5 εκατ. ευρώ. Μαζί του καταδικάζεται ακόμη ένας εμπλεκόμενος στην υπόθεση.

Οι δυο τους προσφεύγουν στο Εφετείο Θράκης, το οποίο έναν χρόνο μετά, τον Μάιο του 2016, τους κρίνει αθώους, ανατρέποντας την απόφαση της πρωτοβάθμιας δίκης. Αμέσως αρχίζει στα τοπικά μέσα έντονη σεναριολογία για την τύχη του ορφανού πλέον προστίμου που είχε επιβάλει το τελωνείο και αν τελικά θα επιβαρυνθεί με αυτό ο νέος ιδιοκτήτης της ΣΕΚΑΠ, ο Ιβάν Σαββίδης. Μάλιστα τα τοπικά μέσα αναφέρουν την ανάγκη να διατηρηθούν 200 θέσεις εργασίας σε εκείνη την ευαίσθητη περιοχή, ενώ επικαλούνται δηλώσεις που φέρεται να έχει κάνει ο ίδιος ο Σαββίδης σύμφωνα με τις οποίες «αν μου επιβάλουν το πρόστιμο θα την κλείσω τη ΣΕΚΑΠ, είναι πέρα για πέρα άδικο».

Στις 4 Απριλίου 2017 το Διοικητικό Πρωτοδικείο Κομοτηνής επικυρώνει το παλιό πρόστιμο, που μαζί με τις προσαυξήσεις φτάνει πλέον τα 38,5 εκατ. ευρώ. Η συνέχεια είναι γνωστή. Ο βουλευτής Κοζάνης του ΣΥΡΙΖΑ Μίμης Δημητριάδης καταθέτει στη Βουλή τη φωτογραφική τροπολογία, σύμφωνα με την οποία απαλλάσσονται οι επενδυτές από πρόστιμα για λαθρεμπόριο όταν αυτά αφορούν εταιρείες τις οποίες απέκτησαν δίχως να γνωρίζουν την επιβολή τους κατά την ημερομηνία της αγοράς. Παρά τις αντιδράσεις, η τροπολογία ψηφίζεται με 149 «ναι» από την κυβερνητική πλειοψηφία και 106 «όχι» από την αντιπολίτευση.

Τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Οσο για τα επιχειρήματα που επικαλούνται αρκετοί ότι το επιχειρείν στην Ελλάδα κρύβει παγίδες ή ότι διακυβεύονται 200 θέσεις εργασίας σε μια ευαίσθητη περιοχή όπως η Ξάνθη, λειτουργούν περισσότερο προσχηματικά παρά επί της ουσίας.