Με δεμένα χέρια, με όρους μνημονιακούς, οι οποίοι θα υπαγορεύονται από την απαίτηση επίτευξης πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ θα είναι η όποια ελληνική κυβέρνηση των επόμενων ετών, έως το 2021 στο καλύτερο δυνατό σενάριο ή εναλλακτικά έως το 2022. Τα σκληρά μέτρα τα οποία κλείδωσαν με τη συμφωνία θα επιβληθούν χωρίς ρήτρα ακύρωσης, τα δε αντίμετρα για να εφαρμοστούν θα πρέπει να περάσουν πρώτα από το κόσκινο του ΔΝΤ το οποίο θα έχει τον πρώτο λόγο για το εάν βγαίνουν τα νούμερα των πρωτογενών πλεονασμάτων από το 2018 και μετά. Μέχρι σήμερα το ΔΝΤ βλέπει πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ το 2018, αντί για 3,5% που προβλέπει το Μνημόνιο και στη συνέχεια 1,5% του ΑΕΠ αντί για 3,5% έως το 2021 στο καλύτερο σενάριο ή έως το 2022 στο εναλλακτικό.
Η κυβέρνηση με την προκαταρκτική συμφωνία με τους δανειστές έχει αναλάβει ισχυρές δεσμεύσεις τήρησης των συμφωνηθέντων, ενώ όπως επιβεβαιώνεται από το επικαιροποιημένο Μνημόνιο, το οποίο έφερε στη δημοσιότητα η γερμανική «Handelsblatt», το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο διατηρεί την απαίτηση ανάληψης δεσμεύσεων από τη Νέα Δημοκρατία ότι δεν θα ακυρώσει όσα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ δεσμεύεται ότι θα κάνει.
Το κείμενο της συμφωνίας έρχεται να επισφραγίσει τις πρόσθετες επιβαρύνσεις για τους ελεύθερους επαγγελματίες, μέσω της αύξησης της βάσης υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών τους ήδη από το 2018, κλειδώνει περικοπές σε αφορολόγητο και συντάξεις ώστε να υπάρχει καθαρή δημοσιονομική εξοικονόμηση 3,8 δισ. ευρώ τη διετία 2019 και 2020, αλλά στρώνει τον δρόμο και για πρόσθετα μέτρα από την ερχόμενη χρονιά. Με το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα της περιόδου 2018-21 αλλά και τον προϋπολογισμό του επομένου έτους, δρομολογούνται ήδη περικοπές επιδομάτων και φοροαπαλλαγών ύψους 259 εκατ. ευρώ, εξοικονομήσεις στον χώρο της υγείας (125 εκατ. ευρώ φέτος και 188 εκατ. ευρώ το 2018), φόρος στις βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών (τύπου Airbnb) για επιπλέον έσοδα 48 εκατ. ευρώ το επόμενο έτος, νέες περικοπές στα ειδικά μισθολόγια ύψους 33 εκατ. ευρώ, αλλά και «εξορθολογισμός» επιδομάτων στον χώρο της άμυνας για επιπλέον 7 εκατ. ευρώ.
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΚΑΙ ΔΕΣΜΕΥΣΕΙΣ. Οι δανειστές ζητούν από την κυβέρνηση να αναλάβει την ιδιοκτησία του Μνημονίου, κάτι το οποίο έχει κάνει φραστικά ήδη ο Πρωθυπουργός όταν προ ημερών ανέφερε ότι «αυτή η συμφωνία είναι δική μας». Σε μία υποσημείωση της σελίδας πέντε όμως, όπου περιγράφονται οι σκληρές περικοπές σε συντάξεις και αφορολόγητο τη διετία 2019-20, στο συμπληρωματικό Μνημόνιο αναφέρεται ότι «το ΔΝΤ θα αναζητήσει διαβεβαιώσεις από την αξιωματική αντιπολίτευση για τη μη αντιστροφή των μέτρων τα οποία θα τεθούν σε εφαρμογή το 2020». Μάλιστα στο κείμενο περιγράφεται η μείωση των συντάξεων (έως 18% στις κύριες και έως 18% στις επικουρικές) από το 2019, έχοντας σε αγκύλη έως το 2021, ενώ αντίστοιχα για το αφορολόγητο η περικοπή κατά 3.000 ευρώ, η οποία φέρνει έξτρα φόρο έως 650 ευρώ, προβλέπεται να εφαρμοστεί το 2020 (και το 2021). Το Ταμείο επιθυμεί οι «μεταρρυθμίσεις» αυτές να διατηρηθούν σε ισχύ πέραν του έτους εφαρμογής τους ώστε να μη διαταραχθούν οι στόχοι για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Από το κείμενο προκύπτει άλλωστε ότι η κυβέρνηση έχει αναλάβει ισχυρές δεσμεύσεις, ακόμα και εάν προκύψει υπερ-πλεόνασμα φέτος ή το 2018, να μην κάνει καμία κίνηση διανομής του χωρίς να έχει τη σύμφωνη γνώμη των δανειστών.
«Αν διαπιστωθεί μόνιμου χαρακτήρα δημοσιονομική υπεραπόδοση έναντι των στόχων του προγράμματος, η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα –σε συμφωνία με τους θεσμούς –να εξετάσει τη χρησιμοποίηση του διαθέσιμου δημοσιονομικού χώρου για την ενδυνάμωση της κοινωνικής προστασίας (κυρίως μέσω του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης) και/ή τη μείωση των φορολογικών βαρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι δημοσιονομικοί στόχοι είναι διασφαλισμένοι» τονίζεται χαρακτηριστικά.
Αν οι προβλέψεις πάνε στραβά από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι θα βρίσκεται μονίμως σε κατάσταση επιφυλακής για τη λήψη τυχόν πρόσθετων μέτρων.
ΚΥΝΗΓΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΟΡΟΥΣ. Ειδικό κεφάλαιο στη συμφωνία αποτελεί η βελτίωση της εισπραξιμότητας των φόρων και η λήψη μέτρων ώστε να σταματήσει η ραγδαία αύξηση των ληξιπρόθεσμων οφειλών (3,3 δισ. ευρώ μόνο το πρώτο τρίμηνο του έτους) προς το Δημόσιο. Κυβέρνηση και δανειστές έχουν συμφωνήσει σε αναθεώρηση του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (αφορά τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης όπως κατασχέσεις και πλειστηριασμοί) έως τον Νοέμβριο του 2017, ενώ το επικαιροποιημένο Μνημόνιο αποκαλύπτει την κατάρτιση «εθνικού σχεδίου εισπράξεων» με πλήρως αυτοματοποιημένες διαδικασίες κατασχέσεων αλλά και ενδεχόμενες διαγραφές «ανεπίδεκτων είσπραξης» φορολογικών χρεών. Παράλληλα θα εκπονηθεί μελέτη αναφορικά με την πιθανότητα καθιέρωσης ενός συστήματος μηνιαίων πληρωμών φόρων για τα φυσικά πρόσωπα με τη χρήση «αυτοματοποιημένων ηλεκτρονικών μέσων». Το σύστημα αυτό, μάλλον δεν μοιάζει με το σχέδιο πληρωμής των φόρων εισοδήματος φυσικών προσώπων σε πολλές μηνιαίες δόσεις, το οποίο είχε ζητήσει το υπουργείο Οικονομικών σε αντικατάσταση των σημερινών τριών διμηνιαίων δόσεων.
Τέλος, επαναλαμβάνεται η δέσμευση σύμφωνα με την οποία η κυβέρνηση δεν θα προχωρήσει σε καμία αναβίωση, επέκταση ή δημιουργία νέας ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών σε πολλές δόσεις.
