[Επιφυλλίδα] Το θέατρό μας στο μικρόφωνο

Ο Αδαμάντιος Πεπελάσης μπορεί να ήταν γνωστός ως ένας διαπρεπής οικονομολόγος, υπήρξε όμως άκρως ευεργετική και συγκινητική η σχέση του με τα γράμματα και τις τέχνες. Φτάνει να θυμηθεί κανείς ένα περιστατικό που είχε κυκλοφορήσει ως ανέκδοτο τη δεκαετία του ’60. Οντας διοικητής της Αγροτικής Τράπεζας είχε συντρέξει οικονομικά τόσο αποφασιστικά το κλυδωνιζόμενο πάντα –ακόμη και τότε –Θέατρο Τέχνης ώστε ο μεν Πεπελάσης να χαρακτηρίζεται δημόσια ως ο επικεφαλής του ομώνυμου θεάτρου, ο δε Κάρολος Κουν ως διοικητής της Αγροτικής Τράπεζας.

Δικαιούται, επομένως, απερίφραστα την αφιέρωση που προτάσσεται στην επιφυλλίδα, έστω κι αν το περιεχόμενό της έχει ως αφορμή τη συμπλήρωση πενήντα –για την ακρίβεια πενήντα ενός –χρόνων από τον θάνατο ενός σχεδόν λησμονημένου σήμερα θεατρανθρώπου, του Αχιλλέα Μαμάκη. Οι κακές γλώσσες –που δεν λείπουν ποτέ –έλεγαν πως αν θέλει να ευδοκιμήσει ένα θέατρο ή ένας θίασος, όφειλε να συγκροτηθεί, αφού προηγουμένως ο επιχειρηματίας ή ο θιασάρχης πρωταγωνιστής είχαν ζητήσει τη γνώμη του Μαμάκη τόσο σε σχέση με το έργο που θα ανέβαζαν όσο και με τους ηθοποιούς που θα συνεργάζονταν. Αν ανατρέξει όμως κανείς σήμερα στη μικρή ιστορία του θεάτρου, θα αντιληφθεί ότι ο Μαμάκης υπήρξε ο θεμέλιος λίθος ώστε να καθιερωθεί και να συστηματοποιηθεί στις σελίδες των εφημερίδων η παρουσίαση όχι μόνο των θεατρικών παραστάσεων αλλά και η πλούσια ενημέρωση για την έκδοση βιβλίων, για μουσικές και εικαστικές εκδηλώσεις, συνοδευμένη από ένα είδος σύντομης, επιγραμματικής κριτικής.

Ωστόσο αν κάτι θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «έργο» του Αχιλλέα Μαμάκη είναι η ραδιοφωνική εκπομπή «Το θέατρο στο μικρόφωνο». Δεν ήταν μικρό πράγμα να ζεις στην Κομοτηνή, στα Γιάννινα, στη Λάρισα, στην Καλαμάτα, στη Χίο ή στην Ιεράπετρα και κάθε Κυριακή μεσημέρι, 13.15 έως 14.00 (τρία τέταρτα ήταν η διάρκεια της εκπομπής) να ακούς, σε μια σύντομη συνομιλία με τον Μαμάκη, τον Κάρολο Κουν, την Κυβέλη, την Παξινού, την κυρία Κατερίνα, την Τιτίκα Νικηφοράκη, τη Μαίρη Αρώνη, τον Χορν, τον Κώστα Μουσούρη, τον Στέλιο Βόκοβιτς, αλλά και τις νεότατες τότε Βαλάκου, Καρέζη και Βουγιουκλάκη. Και, στη συνέχεια της σύντομης συνομιλίας, σκηνές από τα έργα στα οποία πρωταγωνιστούσαν όλοι αυτοί, χωρίς κανείς τους να παραλείπει να αναφέρει και τον έσχατο συντελεστή, είτε ηθοποιό είτε άλλης τάξεως συνεργάτη. Με αποτέλεσμα όση μαγεία περιέβαλλε τους ίδιους, να μεταγγίζεται σε ονόματα όπως της Κικής Ρέππα, της Λευκής Βεντουράτου, του Πάνου Κοκκάκη που συμπτωματικά ενδεχομένως δεν είχε συμβεί να διακριθούν.

Ο Μαμάκης είχε κατορθώσει με την εκπομπή του να αισθάνεσαι –όσο μακριά κι αν ζούσες σε σχέση με την πρωτεύουσα και όσο σπουδαίος κι αν ήταν ο ηθοποιός που ακουγόταν, ή όποια κι αν ήταν η χώρα καταγωγής του έργου που θα παιζόταν (Αμερική, Γαλλία, Κρήτη του 16ου αιώνα) –ότι άνθρωποι, έργα και τόποι είχαν συμπτυχθεί σε μια μικρή χρονική διάρκεια, προκειμένου να μεταβάλει τον ακροατή του σε συνωμότη σάμπως να ήταν ο μοναδικός που τον άκουγε.