Δεν είναι όσα λέγονται από το μπαλκόνι. Οι πολιτικοί, πολύ περισσότερο οι πολιτικοί αρχηγοί, γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα ότι μπροστά σε ένα ακροατήριο είναι σχεδόν υποχρεωτικό να περισσεύουν η αισιοδοξία και οι υποσχέσεις για τα καλύτερα που έρχονται. Η σκέψη πρέπει να τρέχει σε ευχάριστες εικόνες και ο λόγος να είναι πειστικός. Για την παρουσία στη σκηνή ο Αλέξης Τσίπρας δεν μπορεί να κριθεί διαφορετικά από άλλους –πρώην και επόμενους. Το πρόβλημα αναδεικνύεται στις κατ’ ιδίαν υποσχέσεις και στις συζητήσεις όταν οι συνομιλητές γνωρίζουν καλύτερα την πραγματικότητα. Εκεί δεν είναι μόνο η αξιοπιστία που χάνεται.

Οι ανταγωνιστές στην εγχώρια σκηνή, ακόμη κι εκείνοι που ήταν πρόθυμοι να επιδείξουν ανοχή και δεν αντιμετώπιζαν ως ρεσάλτο την αναρρίχηση Τσίπρα στην εξουσία, αναφέρουν ότι το κραχ της αξιοπιστίας του Πρωθυπουργού στα δικά τους μάτια, προέκυψε σε ένα γεύμα στο Προεδρικό Μέγαρο –εορταστικό καθώς συνδυάστηκε με την επέτειο αποκατάστασης της Δημοκρατίας. Στις 24 Ιουλίου 2015 ήταν η τελευταία ημέρα εθνικής συνεννόησης για την πορεία της χώρας στην εποχή Τσίπρα. Είχε ξεκινήσει την επομένη του δημοψηφίσματος από τον ίδιο χώρο, όταν ο Πρωθυπουργός έλαβε τη στήριξη του Συμβουλίου Αρχηγών για ένα νέο Μνημόνιο, και είχε διάρκεια μικρότερη των τριών εβδομάδων. Το μενού σε εκείνο το γεύμα ήταν θαλασσινό, αλλά το είχαν επισκιάσει οι αχινοί που κουβάλησε ο Καμμένος. Στη πραγματικότητα, όμως, το κυρίως πιάτο ήταν οι εκλογές. Μεϊμαράκης, Γεννηματά, Θεοδωράκης και Λεβέντης περίμεναν, από τις σαλάτες ακόμη, απάντηση για τις προθέσεις του Τσίπρα –που έβλεπε ήδη τον ΣΥΡΙΖΑ να φυλλορροεί από τους Λαφαζάνηδες. Σκόπευε να ζητήσει εκλογές ή θα εκμεταλλευόταν μια κοινοβουλευτική ομοψυχία που ήδη είχε καταγραφεί με 229 ψήφους; Ο Παυλόπουλος διαμήνυσε ότι κάλπες δεν μπορεί να στηθούν πριν ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση. Και ακολούθησε ο Τσίπρας με τη διαβεβαίωση ότι δεν θα πάει σε εκλογές και θα κινηθεί σε μια βάση συνεννόησης. Η συνέχεια είναι γνωστή. Διασφάλισε τις ψηφοφορίες που ακολούθησαν στη Βουλή και τέσσερις εβδομάδες αργότερα προκηρύχθηκαν οι κάλπες. Στους λοιπούς αρχηγούς έχει μείνει η εικόνα των αχινών του Καμμένου.

Ακόμη κι αν δεν κάνουν λόγο για πολιτική εξαπάτηση, η διγλωσσία και το διπλό πρόσωπο του Πρωθυπουργού έχει παγιώσει την καχυποψία τους. Ενας Ιανός στο Μέγαρο Μαξίμου μπορεί να φτάσει την κατάσταση στα άκρα για να διατηρήσει τα κεκτημένα –που προέκυψαν γρήγορα και απροετοίμαστα. Από τη θεωρία που λέει ότι οι πρωθυπουργοί δεν πληρώνουν το τίμημα της πρωθυπουργίας αλλά τον τρόπο που αντιπολιτεύτηκαν, δεν είναι εύκολο να ξεφύγει. Το γνωρίζει και ο ίδιος από τους προηγούμενους –τον Καραμανλή, τον Παπανδρέου, ακόμη και τον Σαμαρά. Μόνο ο Σημίτης ξέφυγε από τον κανόνα, κυρίως επειδή δεν βρέθηκε ποτέ στο τιμόνι της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η διπλή γλώσσα του νυν Πρωθυπουργού, ωστόσο, εκπλήσσει ακόμη και τους προκατόχους του –που βλέπουν ότι για κάθε ζήτημα ο Τσίπρας πορεύεται χωρίς να υπάρχει οποιοδήποτε σχέδιο. Είναι μια εκτίμηση που κάνουν και ο Σαμαράς με τον Βενιζέλο στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις τους, που πυκνώνουν.

Είναι η μόνη εξήγηση που μπορεί να δικαιολογήσει τον Τσίπρα και για «εξαπάτηση» των αρχηγών τον Ιούλιο του ’15. Δεν τους παγίδευσε σε μια συναίνεση, απλώς δεν είχε σχέδιο για εκλογές. Κάπως έτσι, ο εκλογικός ορίζοντας δείχνει και σήμερα ομιχλώδης. Αν τα δύο πρόσωπα αντέξουν, οι κάλπες μπορεί να στηθούν μετά τον Οκτώβριο και έως τα τέλη του 2018. Μαζί με ένα δημοψήφισμα για κάποιες συνταγματικές αλλαγές, αφού το ’19 θα είναι βαρύ και ασήκωτο από τα μέτρα.