5 δισ. ευρώ: Λιτότητα μακράς… διαρκείας

Χωρίς ανάσα. Δίχως τέλος. Χωρίς έλεος. Τα μέτρα των 4,924 δισ. ευρώ, τα οποία συμφώνησε η κυβέρνηση με τους δανειστές και προετοιμάζεται να ψηφίσει εντός της εβδομάδας στη Βουλή, εγγυώνται έναν γολγοθά λιτότητας μακράς διαρκείας για τους Ελληνες, με τις συντάξεις να μετατρέπονται σε φιλοδωρήματα και τον φόρο εισοδήματος να αγγίζει ακόμα και τη γενιά των 500 ευρώ. Την πρωθυπουργική δήλωση για «ούτε ένα ευρώ πρόσθετης λιτότητας» την πήρε ο άνεμος των Μνημονίων και ο συμβιβασμός γράφτηκε με μέτρα τα οποία ξεκινούν από τα 2,6 δισ. ευρώ το 2019, φουσκώνουν σε 4,6 δισ. ευρώ το 2020 και φθάνουν τα 4,924 δισ. ευρώ το 2021

Η νέα καταιγίδα μέτρων έρχεται να συμπιέσει δραστικά τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, η οποία θα κυνηγά τουλάχιστον έως το 2021 πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ. Ηδη η πρόβλεψη για τη φετινή ανάπτυξη αναθεωρήθηκε σε 1,8% από 2,7% λίγους μήνες νωρίτερα, επιβεβαιώνοντας ότι οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης κόστισαν σε όρους ΑΕΠ κοντά στα 2 δισ. ευρώ μόνο για φέτος. Τώρα έρχεται και ο λογαριασμός της συμφωνίας.

Την ώρα που οικονομικοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι προκειμένου να ξεφύγουμε πραγματικά από την κρίση το ΑΕΠ θα πρέπει να μεγεθύνεται με ρυθμό 3%-4% σε ετήσια βάση τα επόμενα χρόνια, η προβλεπόμενη ανάπτυξη θα φτάσει στο μέγιστο σημείο της στο 2,6% το 2019. Τα νέα βάρη για όλους θα ασκούν διαρκή πίεση στην ανάπτυξη, με τη θηλιά των πλεονασμάτων να παραμένει σφιχτή.

Το υπουργείο Οικονομικών δεν ανησυχεί για τα πλεονάσματα. Εκτιμά ότι με τόσα μέτρα θα επιτευχθεί πλεόνασμα 4% του ΑΕΠ (το πρόγραμμα ζητεί 3,5%) το 2021, βάζοντας βούτυρο στο ψωμί του Σόιμπλε που συνεχίζει να επιμένει ότι οι μεταρρυθμίσεις και τα πλεονάσματα είναι ο δρόμος για την τιθάσευση του δημόσιου χρέους.

Ενδεχομένως, μάλιστα, ακόμα να μην έχουμε δει τίποτα. Οπως ξεκάθαρα αποδέχεται η ελληνική κυβέρνηση με το νομοσχέδιο, τον πρώτο λόγο σε μέτρα και πλεονάσματα θα έχει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αυτό θα κρίνει σε συνεργασία με τους λοιπούς δανειστές αν βγαίνουν τα νούμερα των πλεονασμάτων κι αν όχι, η μείωση του αφορολογήτου όχι απλώς θα έρθει το 2019 (αντί για το 2020) αλλά ενδέχεται να είναι ακόμα μεγαλύτερη.

Η πρώτη μεγάλη δημοσιονομική παρέμβαση, η οποία ενσωματώνεται στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, αφορά τις συντάξεις με μείωση έως 18% στις κύριες και έως 18% στις επικουρικές (αφού συνυπολογιστεί η περικοπή του 2016) με παράλληλη πρόβλεψη παγώματος των συντάξεων (μετά τις περικοπές) έως το 2022.

Το επόμενο μεγάλο μαχαίρι έρχεται στο αφορολόγητο, τσακίζοντας τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα των μισθωτών, συνταξιούχων και αγροτών. Ο πρόσθετος φόρος φτάνει έως και τα 650 ευρώ, ενώ φόρο εισοδήματος θα πληρώνουν πλέον ακόμα και οι εργαζόμενοι – συνταξιούχοι των 500-600 ευρώ. Η απόδοση της μεταρρύθμισης φτάνει τα 1,920 δισ. ευρώ. Τόσα θα βγουν από τις τσέπες μισθωτών, συνταξιούχων και αγροτών.

Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι η έκπτωση φόρου ψαλιδίζεται ως εξής:

* Σε 1.250 ευρώ από 1.900 ευρώ που ισχύει σήμερα για φορολογούμενο χωρίς εξαρτώμενα τέκνα, εφόσον το εισόδημά του δεν υπερβαίνει τα 20.000 ευρώ.

* Σε 1.300 ευρώ από 1.950 ευρώ για φορολογούμενο με ένα εξαρτώμενο τέκνο.

* Σε 1.350 ευρώ από 2.000 ευρώ σήμερα για φορολογούμενο με δύο εξαρτώμενα τέκνα.

* Σε 1.450 ευρώ από 2.100 ευρώ για φορολογούμενο με τρία ή περισσότερα παιδιά.

Ο περιορισμός της έκπτωσης φόρου διαμορφώνει πλέον το αφορολόγητο (από το 2020) σε 5.700-6.600 ευρώ.

Τα σκληρά μέτρα δεν εξαντλούνται σε αφορολόγητο και συντάξεις. Το νομοσχέδιο προβλέπει φόρο έως και 45% για τα εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις κατοικιών (Airbnb) αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου 2017, ενιαίο τέλος διανυκτέρευσης 0,5 ευρώ για όλα τα ενοικιαζόμενα δωμάτια ανεξαρτήτως αριθμού κλειδιών (από την 1η Ιανουαρίου 2018), κατάργηση της έκπτωσης φόρου ιατρικών δαπανών αλλά και της έκπτωσης 1,5% κατά τον υπολογισμό της μηνιαίας παρακράτησης φόρου και πλαφόν 58 εκατ. ευρώ (από 105 εκατ. ευρώ φέτος) στο επίδομα θέρμανσης από το 2018. Παράλληλα, άμεσα αλλάζει η διάταξη νόμου για τους πλειστηριασμούς και τα ακίνητα των φορολογουμένων θα βγαίνουν στο σφυρί για απλήρωτους φόρους όχι στα δύο τρίτα της αντικειμενικής αξίας, αλλά στην αγοραία.

Τα περιβόητα αντίμετρα από την άλλη πλευρά τελούν υπό την αίρεση του ΔΝΤ. Αν το Ταμείο εκτιμήσει ότι τα νούμερα βγαίνουν, το 2020 θα μειωθεί ο πρώτος συντελεστής στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων από το 22% στο 20%, θα μειωθεί ο συντελεστής φορολόγησης κερδών των επιχειρήσεων από το 29% στο 26% και η ειδική εισφορά αλληλεγγύης θα επιβάλλεται με νέα κλίμακα σε εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ. Οι μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ αποδεικνύονται αστείες. Προβλέπεται μείωση 30% για όσους επιβαρύνονται με ΕΝΦΙΑ και συμπληρωματικό φόρο έως 700 ευρώ, αλλά η μέγιστη έκπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 70 ευρώ! Πρακτικά λοιπόν, το 30% γίνεται 10% για όσους έχουν ΕΝΦΙΑ 700 ευρώ και αυτό υπό αίρεση για το 2020. Η συνολική έκπτωση προσδιορίζεται σε 200 εκατ. ευρώ όταν ο ΕΝΦΙΑ βεβαιώνει φόρους 3,3 δισ. ευρώ.