«Θα πάρουμε μέτρα, αλλά θα είναι σαν να μην τα έχουμε πάρει». Σε αυτήν τη γραμμή κινείται, ουσιαστικά, η κυβέρνηση προκειμένου να πείσει βουλευτές και κοινωνία πως η συμφωνία με τους δανειστές δεν φέρνει επιβαρύνσεις, αντιθέτως συνεπάγεται οφέλη και σφραγίζει την έξοδο από την κρίση.

Το κυβερνητικό αφήγημα βασίζεται στα αντίμετρα, η εφαρμογή των οποίων ωστόσο τελεί υπό την αίρεση της επίτευξης των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα. Κάτι που ειδικά για τα έτη από το 2019 και ύστερα –όταν δηλαδή θα αρχίσουν να εφαρμόζονται τα επώδυνα μέτρα της συμφωνίας –δεν θα είναι καν αρμοδιότητα της παρούσας κυβέρνησης, πετώντας την «καυτή πατάτα» στα χέρια της επόμενης.
Πριν ακόμη αρχίσει στις αρμόδιες κοινοβουλευτικές επιτροπές η επεξεργασία του πολυνομοσχεδίου, το Μαξίμου είχε κυκλοφορήσει από τα… αξημέρωτα ένα non paper, στο οποίο κατηγορούσε τη ΝΔ και τα μέσα ενημέρωσης για παραπληροφόρηση. Η κεντρική ιδέα των διαρροών από το κυβερνητικό επιτελείο ήταν πως το πολυνομοσχέδιο όχι μόνο δεν φέρνει «λογαριασμό» 4,9 δισ. ευρώ, αλλά επιπλέον «χαρίζει» στην κοινωνία θετικά μέτρα 7,56 δισ. ευρώ.

Την εκτίμηση έσπευσαν να υπερασπιστούν εκ νέου κυβερνητικές πηγές, δηλώνοντας βέβαιες για την εφαρμογή των αντιμέτρων και την υπεραπόδοση της οικονομίας μετά το 2018. Μολαταύτα, οι ίδιες πηγές διευκρίνιζαν πως οι εκτιμήσεις για τα πρωτογενή πλεονάσματα δεν ισοδυναμούν με στόχους.

Ο ΠΑΝΕΛΕΥΣΙΝΙΑΚΟΣ. Μιλώντας στη Βουλή, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος παραδέχθηκε ευθέως ότι το πολυνομοσχέδιο «φορτώνει» μέτρα ύψους 4,9 δισ. ευρώ. Χρησιμοποιώντας μάλιστα έναν αστεϊσμό και ενθυμούμενος τη ρήση Τσίπρα για μάχη Μπαρτσελόνα – Πανελευσινιακού (σ.σ.: με τους δανειστές στον ρόλο των Μπλαουγκράνα και την κυβέρνηση σ’ αυτόν των Σταχυοφόρων της Ελευσίνας), υποστήριξε ότι έγινε η έκπληξη και επικράτησε ο Πανελευσινιακός με σκορ… 7-5! Πόθεν προκύπτει αυτό; Κατά τον Τσακαλώτο, σχεδόν 5 δισ. είναι τα μέτρα της συμφωνίας και πάνω από 7 δισ. τα αντίμετρα.
Κατά τον ίδιο τρόπο, ο υπουργός Οικονομικών αστειεύτηκε, όταν έχασε για λίγο τις σημειώσεις του, πως μέχρι να βρει ξανά τα χαρτιά του, «τα μέτρα θα έχουν μεγαλώσει». Το χωρατό, ωστόσο, δεν στάθηκε ικανό για τον ίδιο προκειμένου να κρύψει την αμηχανία του, αλλά και την παραδοχή του πως η συμφωνία έχει πολλά σημεία που δεν επιθυμούσε η κυβέρνηση. «Εμείς δεν έχουμε success story, όπως έλεγαν οι προηγούμενοι. Στη συμφωνία υπάρχουν πολλά που θα στενοχωρήσουν τον κόσμο, αλλά υπάρχουν και πράγματα για τα οποία μπορούμε να είμαστε ευχαριστημένοι» είπε ο Τσακαλώτος, προσθέτοντας πως «θα υπάρχουν γκρίζες ζώνες ακόμη και αν φύγουμε από το πρόγραμμα».
Ο Γιώργος Σταθάκης, ο οποίος πήρε στη συνέχεια τον λόγο, ακουσίως ή εκουσίως αναφέρθηκε σε πιθανή αποχώρηση Τσακαλώτου από το υπουργείο Οικονομικών. «Οποιος θα είναι υπουργός Οικονομικών το 2018, θα δει τον Νοέμβριο εάν έχει πλεόνασμα 3,5% και τότε θα έχει τη δέσμευση να φέρει τα αντίμετρα» είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Αίσθηση προκάλεσε και η τοποθέτηση του εισηγητή της κυβερνητικής πλειοψηφίας Χρήστου Καραγιαννίδη, ο οποίος ανήκει στην ομάδα των 53+. Οπως είπε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, «εγώ δεν γνωρίζω οικονομικά, αλλά μόνο μπακαλίστικα». Επιπλέον, παραδέχθηκε πως τα αντίμετρα αποτελούν επικοινωνιακό τέχνασμα, καθώς υποστήριξε πως «δεν υπάρχει με ακρίβεια ότι για κάθε μέτρο που χάνεται, θα υπάρχει και ένα ευρώ που θα αναπληρώνεται». Αργότερα, όμως, έσπευσε να λειάνει τα λεγόμενά του, κατηγορώντας τα μέσα ενημέρωσης για διαστρέβλωση της πραγματικότητας, ενώ ισχυρίστηκε πως η κυβέρνηση θα εφαρμόσει τα αντίμετρα ακόμη και αν δεν πιάσει τους στόχους για τα πλεονάσματα.

ΤΟ ΧΡΕΟΣ. Σε ό,τι αφορά το ζήτημα του χρέους, κυβερνητικές πηγές επαναλάμβαναν ότι όλα εξαρτώνται από την κατάληξη της διελκυστίνδας ανάμεσα σε ΔΝΤ και Βερολίνο και ότι στόχος της Αθήνας παραμένει η συνολική συμφωνία έως το Eurogroup της 22ας Μαΐου.
Ειδικά για την ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, οι ίδιες πηγές υπογράμμιζαν πως η Ευρωτράπεζα έχει την τεχνική δυνατότητα να πάρει μια τέτοια απόφαση ακόμη και χωρίς τη ρύθμιση του χρέους ή τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, παραπέμποντας σε «πολιτική απόφαση» –αν και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος έχει παραδεχθεί ότι για την εξέλιξη αυτή χρειάζεται περιγραφή των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος που να ικανοποιεί την ΕΚΤ.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, δεν αλλάζει ο κυβερνητικός σχεδιασμός για έξοδο στις αγορές το καλοκαίρι και αν υπάρξει αποχώρηση του ΔΝΤ από το πρόγραμμα, δεν θα εφαρμοστούν τα μέτρα του «1+1» για συντάξεις και αφορολόγητο.

Το τέλειο ψέμα

Πριν από τα αποκαλυπτήρια της σκληρής συμφωνίας κυβέρνησης – δανειστών, το πακέτο μέτρων κινούνταν στην περιοχή των 3,6-3,8 δισ. ευρώ και των αντιμέτρων σε αντίστοιχα επίπεδα.

Το μεσοπρόθεσμο αποκάλυψε μέτρα τα οποία στην πλήρη εξέλιξή τους, το 2021, θα αποδώσουν 4,9 δισ. ευρώ και αντίμετρα ύψους 7,559 δισ. ευρώ.

Το βασικό πρόβλημα είναι ότι ενώ τα μέτρα προσδιορίζονται ευρώ ευρώ και κωδικό προς κωδικό (π.χ. σωρευτικά το 2021 συνταξιοδοτικές παρεμβάσεις 2,723 δισ. ευρώ, παρεμβάσεις στο σκέλος των εσόδων κρατικού προϋπολογισμού 2,058 δισ. ευρώ και εισφορές 143 εκατ. ευρώ με πλήρη ανάλυση), στη λίστα των θετικών μέτρων σχεδόν τα μισά από τα αντίμετρα είναι εντελώς στον αέρα.

Το 2021, σύμφωνα με τον συγκεκριμένο πίνακα του μεσοπρόθεσμου, εφόσον εφαρμοστούν τα αντίμετρα, προβλέπεται απώλεια εσόδων 270 εκατ. ευρώ από τη μείωση του φόρου στις επιχειρήσεις, 209 εκατ. ευρώ από τη μείωση του ΕΝΦΙΑ, 997 εκατ. ευρώ από τη μείωση του φορολογικού συντελεστή 22% για τα φυσικά πρόσωπα και 613 εκατ. ευρώ από την αναμόρφωση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.

Στη συνέχεια, για να φτάσει ο λογαριασμός στα 7,559 δισ. ευρώ, προστίθενται «διαρθρωτικές φορολογικές παρεμβάσεις» ύψους 3,5 δισ. ευρώ!

Απροσδιόριστα θετικά μέτρα τα οποία, για να εφαρμοστούν, θα πρέπει να βγει το σενάριο πρωτογενών πλεονασμάτων 4,03% του ΑΕΠ (κατά πρόγραμμα) το 2021, ή 5,6% του ΑΕΠ (κατά ESA σε ταμειακούς όρους) το οποίο προβλέπει το υπουργείο Οικονομικών…