Δραματικές επιπτώσεις στο βιοτικό επίπεδο των ατόμων με ειδικές ανάγκες έχει επιφέρει το μπαράζ των ανατροπών στις συντάξεις, τονίζει ο πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) Γιάννης Βαρδακαστάνης.
Οι αλλαγές που έγιναν με τον νόμο Κατρούγκαλου, καθώς και οι περικοπές που θα ακολουθήσουν από το 2019, επισημαίνει ο Γιάννης Βαρδακαστάνης, μετατρέπουν τις συντάξεις αναπηρίας σε επιδόματα, δηλ. σε συντάξεις πείνας. Ο ίδιος ζητεί να μη γίνει επανυπολογισμός των συντάξεων των ατόμων με αναπηρία και στη χειρότερη περίπτωση να μην περικοπεί η προσωπική διαφορά που θα προκύψει στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στον χώρο των ΑμεΑ; Τα περιβάλλοντα στην ελληνική κοινωνία είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να είναι μη φιλικά προς τα άτομα με αναπηρία. Με τον όρο «περιβάλλοντα» αναφερόμαστε στον τρόπο που έχουν δομηθεί οι λειτουργίες της κοινωνίας μας στο δομημένο περιβάλλον, στο φυσικό, αλλά και στο σύγχρονο ηλεκτρονικό και ψηφιακό περιβάλλον. Βασικό τους χαρακτηριστικό γνώρισμα είναι ότι δημιουργούν προσκόμματα στα άτομα με αναπηρία εμποδίζοντάς τα να ασκήσουν και να απολαύσουν τα δικαιώματά τους επί ίσοις όροις με τους υπόλοιπους πολίτες. Συνεπώς η στέρηση και η καταπάτηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία είναι σύνηθες φαινόμενο, ανεξαρτήτως χρονικής περιόδου.
Οι επιπτώσεις στα ΑμεΑ από τον ασφαλιστικό νόμο Κατρούγκαλου; Οι επιπτώσεις είναι άμεσες, σωρευτικές και μετατρέπουν τις συντάξεις αναπηρίας σε επιδόματα, δηλαδή σε συντάξεις πείνας. Οι συνταξιούχοι αναπηρίας είναι οι μεγάλοι χαμένοι: η αναλογική μείωση του ποσού της εθνικής σύνταξης βάσει του ποσοστού αναπηρίας του δικαιούχου είναι τόσο άδικη όσο και απαράδεκτη. Η σύνταξη δεν είναι επίδομα αναπηρίας για να δίνεται με βάση τη βαρύτητα αναπηρίας και για τον λόγο αυτό ζητάμε την άμεση εφαρμογή της χορήγησης του 100% του ποσού που αντιστοιχεί στην Εθνική Σύνταξη σε όλους τους συνταξιούχους με αναπηρία ανεξαρτήτως ποσοστού. Επίσης, οι μειώσεις στο εφάπαξ και στις επικουρικές συντάξεις έχουν επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την κατάσταση των εισοδημάτων των ατόμων με αναπηρία, οδηγώντας τα σε ταχύτερη φτωχοποίηση.
Ερχεται περικοπή της προσωπικής διαφοράς στις κύριες καταβαλλόμενες συντάξεις και στα ΑμεΑ; Από τις αρχές του 2016, όταν είχε δοθεί στη δημοσιότητα το προσχέδιο του νόμου Κατρούγκαλου, είχαμε επισημάνει ότι το «δημιούργημα» της προσωπικής διαφοράς είναι σχεδιασμένο ουσιαστικά για να κοπεί και συνεπώς να επιφέρει ουσιαστικές μειώσεις στις συντάξεις –αυτό που θα συμβεί από 1/1/2019. Είχαμε ζητήσει συνεπώς την εξαίρεση των συντάξεων των ατόμων με αναπηρία από τον επανυπολογισμό, καθώς και την εξαίρεσή τους συνολικά από τον νόμο Κατρούγκαλου. Κάτι που δεν έγινε δεκτό και που φυσικά εξακολουθούμε να διεκδικούμε και σήμερα. Να μη γίνει δηλαδή επανυπολογισμός των συντάξεων των ατόμων με αναπηρία, και στη χειρότερη περίπτωση να μην περικοπεί η προσωπική διαφορά που θα προκύψει στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις.
Το αναπηρικό κίνημα σήμερα; Το αναπηρικό κίνημα της χώρας έχει κερδίσει τη θέση του στην ελληνική κοινωνία με τους αγώνες και τη συνέπειά του ως ένα μαζικό κοινωνικό κίνημα ανθρωπίνων και κοινωνικών δικαιωμάτων. Εχουμε σταθεί όρθιοι μέσα στην κρίση με βάση την αρχή ότι η αναπηρία δεν έχει ούτε χρώμα ούτε κόμμα και έχουμε διεκδικήσει το αναφαίρετο δικαίωμά μας να ζούμε στη χώρα μας με αξιοπρέπεια. Θα μπορούσα να συμπυκνώσω την πεμπτουσία τη δράσης του αναπηρικού κινήματος αυτή την περίοδο με τις λέξεις: προστασία δικαιωμάτων, εισοδημάτων, υπηρεσιών και διασφάλιση όρων αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Ποια είναι η πρόσβαση των ΑμεΑ στην αγορά εργασίας; Ανέκαθεν τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις αντιμετώπιζαν δυσκολίες στην πρόσβαση και την παραμονή τους στην αγορά εργασίας. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι σχεδόν πάντοτε τα άτομα με αναπηρία είναι τα τελευταία που προσλαμβάνονται και τα πρώτα που απολύονται. Απλώς σε περιόδους κρίσης δεν υπάρχουν άτομα που προσλαμβάνονται στην ανοιχτή αγορά εργασίας. Ιδιαίτερα σε μια αγορά εργασίας με τόσο υψηλά επίπεδα ανεργίας για τον γενικό πληθυσμό. Εχουμε καταθέσει στην κυβέρνηση ολοκληρωμένη πρόταση για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου δράσης για την ένταξη των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στην ανοιχτή αγορά εργασίας. Εχουμε προτείνει επίσης να ζητηθεί η συνδρομή του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας.
Παράλληλα απαιτείται αυστηρή εφαρμογή των ήδη θεσπισμένων μέτρων αναφορικά με τις προσλήψεις των ατόμων με αναπηρία. Αναγνωρίζουμε ότι αποτελεί πολύ σημαντική μεταρρυθμιστική εξέλιξη η θέσπιση ποσοστώσεων για τις προσλήψεις των ατόμων με αναπηρία και των μελών των οικογενειών τους στο Δημόσιο (ν. 4440/2016, άρθρο 25), ο οποίος όμως είναι ανάγκη να επεκταθεί άμεσα και στο σύστημα προσλήψεων εκπαιδευτικών με αναπηρία και των οικογενειών τους. Με αυτόν τον νόμο έχει υπάρξει αποκατάσταση μιας μεγάλης αδικίας εις βάρος των ατόμων με αναπηρία από την ψήφιση του ν. 2190/1994. Το αναπηρικό κίνημα αγωνίστηκε για αυτό το ζήτημα σχεδόν μια ολόκληρη γενιά. Ο ν. 2643/1998 δεν πρέπει να καταργηθεί, οφείλει όμως να μεταρρυθμιστεί βαθύτατα και να εκσυγχρονιστεί ώστε να υποστηρίζει την ένταξη των ατόμων με αναπηρία σε θέσεις εργασίας με βάση τα ισχύοντα σε αναπτυγμένες χώρες της ΕΕ όπως η Γερμανία και η Γαλλία.
Κινδυνεύουν τα προνοιακά επιδόματα; Είναι αλήθεια ότι τα προνοιακά επιδόματα υπήρξαν διαρκώς στο στόχαστρο των δανειστών της χώρας, ιδιαίτερα –αν όχι αποκλειστικά –του ΔΝΤ. Κατά τη γνώμη μας η εμμονή αυτή είναι αδικαιολόγητη, αψυχολόγητη, εξωπραγματική και απάνθρωπη. Τα επιδόματα που λαμβάνουν τα άτομα με αναπηρία είναι το ελάχιστο που μπορεί να προσφέρει η ελληνική Πολιτεία σε μια από τις πλέον ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, η οποία πλήττεται σκληρά και επώδυνα από την οικονομική κρίση. Αλλωστε, εάν το ποσοστό των ατόμων με αναπηρία στη χώρα είναι κατ’ ελάχιστον 10%, μόλις το 1,8% –κατά προσέγγιση –του πληθυσμού της χώρας λαμβάνει επιδόματα αναπηρίας.
