Με τον αριθμό των πλειστηριασμών που έχουν ήδη αναγγελθεί και προγραμματιστεί να γίνουν από τράπεζες και ιδιώτες να έχουν ήδη ξεπεράσει τους 3.000 και τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς να είναι προ των πυλών, ένα πολύ καυτό καλοκαίρι περιμένει όσους βαρύνονται με ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Με δεδομένο ότι δεν υπάρχει πλέον καμία προστασία για την πρώτη κατοικία για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς Δημόσιο, τράπεζες και ιδιώτες, με μόνη εξαίρεση τις περιπτώσεις δανειοληπτών με χαμηλά εισοδήματα –και εφόσον ζητήσουν την υπαγωγή τους στον νόμο Κατσέλη -, ο δρόμος είναι ανοικτός και για πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας τους επόμενους μήνες. Το φαινόμενο αυτό άλλωστε προσέλαβε μεγάλες διαστάσεις κυρίως απο την πλευρά των τραπεζών σε χώρες που βρέθηκαν σε Μνημόνιο, με πλέον χαρακτηριστική περίπτωση την Ισπανία. Σειρά τώρα φαίνεται να παίρνει η Ελλάδα με τη λειτουργία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, που θα αποτελέσει και το μέσο για τη διενέργεια πλειστηριασμών – εξπρές και σε τέτοια έκταση που δεν έχει προηγούμενο στη χώρα μας.
Για τις τράπεζες, οι οποίες πρέπει να αντιμετωπίσουν κόκκινα δάνεια ύψους 110 δισεκατομμυρίων ευρώ, οι πλειστηριασμοί, αν και δεν αποτελούν την πρώτη προτεραιότητα, εντούτοις είναι το πιο ισχυρό (έσχατο) όπλο στην προσπάθειά τους να επιτύχουν τους στόχους που τους έχουν τεθεί για απομείωση των κόκκινων δανείων τους. Τραπεζικά στελέχη δεν κρύβουν, άλλωστε, τις προθέσεις τους να χρησιμοποιήσουν τους πλειστηριασμούς προκειμένου να πιέσουν τους κόκκινους δανειολήπτες να συμφωνήσουν σε ρυθμίσεις των οφειλών τους, φοβούμενοι ότι με τις νέες αυτοματοποιημένες διαδικασίες, στις οποίες δεν υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης για να καθυστερήσουν, θα κινδυνεύουν να χάσουν το σπίτι τους.
Παράλληλα, όχι μόνο αναμένεται να ξεκινήσουν μαζικά τους επόμενους μήνες πλειστηριασμοί για όσους οφειλέτες αρνούνται να συνεργαστούν για τη ρύθμιση των χρεών τους, αλλά αυτοί θα διενεργούνται πλέον με βάση τις εμπορικές τιμές και όχι τις αντικειμενικές τιμές των ακινήτων. Γεγονός που αναμένεται να φέρει νέα δεδομένα για όλους τους εμπλεκομένους αλλά και σε όλη την κτηματαγορά. Είναι ενδεικτικό ότι οι πλειστηριασμοί με επισπεύδοντες τράπεζες και ιδιώτες που έχουν ήδη αναγγελθεί και έχουν πάρει σειρά μέχρι και τον Ιανουάριο του 2018 είχαν φτάσει μέχρι την περασμένη Πέμπτη στους 3.136. Σύμφωνα με πληροφορίες, σε πρώτη φάση τράπεζες έχουν αποφασίσει ότι δεν πρόκειται να προχωρήσουν τουλάχιστον σε πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας για μικροοφειλέτες.
Μάλιστα, τα επιτελεία των τραπεζών έχουν ήδη κάνει διαχωρισμό των περιπτώσεων και μια ομαδοποίηση των δανείων τους ώστε να ξεκινήσουν από περιπτώσεις που βαρύνονται με ιδιαίτερα υψηλές οφειλές, ενώ οι συμβολαιογράφοι έχουν αποφασίσει ότι δεν θα προχωρούν σε πλειστηριασμούς για οφειλές μικρότερες των 400.000 ευρώ. Ομως η θεσμοθέτηση της διαδικασίας των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών μέσω μιας διαδικτυακής πλατφόρμας φέρνει νέα δεδομένα που δεν αποκλείεται να οδηγήσουν σε μαζικούς πλειστηριασμούς ανάλογα με το πόσο επιτυγχάνονται οι στόχοι για τον περιορισμό των κόκκινων δανείων των τραπεζών.
ΤΙΜΗ ΕΚΚΙΝΗΣΗΣ. Την ίδια στιγμή, με τιμή εκκίνησης την αγοραία τιμή και όχι στα δύο τρίτα της αντικειμενικής αξίας όπως ίσχυε μέχρι πρότινος, θα διενεργούνται στο εφεξής οι πλειστηριασμοί ακινήτων και για χρέη προς το Δημόσιο. Η σχετική διάταξη ψηφίστηκε από τη Βουλή και απομένει τώρα η έκδοση της διευκρινιστικής εγκυκλίου για την πρακτική ενεργοποίησή της. Νωρίτερα, βέβαια, οι υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών θα πρέπει να καταλήξουν σε αποφάσεις αναφορικά με τον τρόπο προσδιορισμού της εμπορικής αξίας του ακινήτου, θέμα που εξακολουθεί να αποτελεί αγκάθι.
Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι αυτή είναι η μοναδική αλλαγή την οποία σχεδιάζει το υπουργείο Οικονομικών όσον αφορά τους πλειστηριασμούς ακινήτων για χρέη προς το Δημόσιο, ενώ πηγές της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων διαβεβαιώνουν ότι δεν πρόκειται να μεταβληθεί το ισχύον καθεστώς αναφορικά με το ύψος των οφειλών που πυροδοτούν τη διαδικασία πλειστηριασμών ακινήτων. Εξετάζεται όμως και οι πλειστηριασμοί για χρέη προς το Δημόσιο να γίνονται από την ηλεκτρονική πλατφόρμα του υπουργείου Δικαιοσύνης, η οποία αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή τους επόμενους μήνες.
ΚΑΙ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι διατάξεις νόμου δεν αποκλείουν πλειστηριασμούς πρώτης κατοικίας για οφειλές προς το Δημόσιο, ούτε θέτουν κάποιο όριο οφειλής. Με βάση τον νόμο και μόνο, θεωρητικά θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν ακόμα και για οφειλές που υπερβαίνουν τα 500 ευρώ. Πρακτικά, όπως διαβεβαιώνουν πηγές της ΑΑΔΕ, οι πλειστηριασμοί οι οποίοι αναγγέλλονται αφορούν οφειλές άνω των 400.000 ευρώ.
Εως τις αρχές Ιουνίου, όπως προκύπτει από το πρόγραμμα πλειστηριασμών ακινήτων ,το οποίο δημοσιοποιείται από την Αρχή Εσόδων (
www.aade.gr), έχει προγραμματιστεί να βγουν στο σφυρί 27 ακίνητα μεγαλοοφειλετών του Δημοσίου. Μεταξύ αυτών, ένα πετρώδες χωράφι στη Ζάκυνθο τριάμισι στρεμμάτων με τιμή πρώτης προσφοράς 20.000 ευρώ, τα 8,33 εκατοστά οικοπέδου με ισόγεια οικεία στην Ελευσίνα με τιμή πρώτης προσφοράς τα 4.000 ευρώ, αλλά και ένα πρατήριο υγρών καυσίμων στη Σαντορίνη έναντι 64.000 ευρώ.
Στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι πλειστηριασμοί της ΑΑΔΕ καταλήγουν άγονοι. Το μέτρο άλλωστε, όπως μαρτυρά και η περιορισμένη λίστα πλειστηριασμών, δεν κρίνεται «προσοδοφόρο», σε αντιδιαστολή με το 1,5 εκατομμύριο κατασχέσεων κινητών στα χέρια τρίτων που επιστράτευσε πέρυσι ο εισπρακτικός μηχανισμός. Οι κατασχέσεις συγκαταλέγονται αναμφίβολα στον καλοκαιρινό εφιάλτη των φορολογουμένων με ληξιπρόθεσμα χρέη. Ηδη σχεδιάζεται αύξηση των ημερήσιων ηλεκτρονικών κατασχετηρίων από τις τράπεζες (περισσότερα από 5.000 την ημέρα) και περαιτέρω αυτοματοποίηση των διαδικασιών.
Διαδικασία – εξπρές και… αόρατοι υπερθεματιστές
Η ηλεκτρονική πλατφόρμα αναμένεται να τεθεί σε πιλοτική λειτουργία σύντομα, με στόχο την πλήρη λειτουργία της έως το φθινόπωρο. Τότε με ένα κλικ και χωρίς καθυστερήσεις θα γίνονται πιο σύντομα οι πλειστηριασμοί για ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Στο νέο θεσμικό πλαίσιο που ψήφισε η κυβέρνηση προβλέπεται αύξηση των ημερών κατά τις οποίες θα διενεργούνται οι πλειστηριασμοί από δύο σε τρεις την εβδομάδα, και συγκεκριμένα κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή από τις 10.00 έως τις 14.00 ή από τις 14.00 έως τις 18.00. Σε περίπτωση υποβολής προσφοράς κατά το τελευταίο λεπτό του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού θα δίνεται αυτόματη παράταση πέντε λεπτών. Μάλιστα για κάθε προσφορά που θα υποβάλλεται κατά το τελευταίο λεπτό της παράτασης, θα δίδεται νέα αυτόματη παράταση πέντε λεπτών, εφόσον υποβληθεί μεγαλύτερη προσφορά. Οι παρατάσεις θα μπορούν να συνεχιστούν για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο των δύο ωρών από την ορισθείσα ώρα λήξης του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού, οπότε θα ολοκληρώνεται η διαδικασία υποβολής προσφορών.
Στον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό θα μπορουν να λαμβάνουν μέρος υποψήφιοι πλειοδότες που έχουν προηγουμένως πιστοποιηθεί στα ηλεκτρονικά συστήματα. Κάθε υποψήφιος θα δηλώνει τη συμμετοχή του σε συγκεκριμένο πλειστηριασμό, σύμφωνα με τους όρους αυτού, αφού θα έχει καταβάλει την εγγύηση, το τέλος χρήσης των συστημάτων, και θα έχει υποβάλει ηλεκτρονικά το πληρεξούσιο δύο εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα του πλειστηριασμού.
Η κατάθεση της εγγύησης και του τέλους χρήσης των ηλεκτρονικών συστημάτων πλειστηριασμών και του πλειστηριάσματος θα γίνεται αποκλειστικά σε ειδικό ακατάσχετο επαγγελματικό λογαριασμό που θα διατηρείται σε Ελληνικό Τραπεζικό Ιδρυμα από τον υπάλληλο του πλειστηριασμού. Κάθε υποψήφιος πλειοδότης θα διορίζει με ηλεκτρονική δήλωση αντίκλητο που θα κατοικεί στην περιφέρεια του πρωτοδικείου του τόπου της εκτέλεσης δύο εργάσιμες ημέρες πριν από την ορισθείσα ημέρα του πλειστηριασμού, διαφορετικά αντίκλητος θεωρείται ο γραμματέας του πρωτοδικείου του τόπου της εκτέλεσης.
Ο ΠΛΕΙΣΤΗΡΙΑΣΜΟΣ θα είναι ανοικτού πλειοδοτικού τύπου κατά τον οποίο θα υποβάλλονται διαδοχικές προσφορές. Οι συμμετέχοντες θα υποβάλλουν συνεχώς προσφορά μεγαλύτερη από την εκάστοτε μέγιστη έως τον χρόνο λήξης της υποβολής προσφορών. Στα ηλεκτρονικά συστήματα θα καταγράφονται όλες οι υποβληθείσες προσφορές. Ο υποψήφιος πλειοδότης θα ενημερώνεται για την εκάστοτε μέγιστη υποβληθείσα προσφορά.
Μετά τη λήξη της διαδικασίας υποβολής των πλειοδοτικών προσφορών θα ανακοινώνεται το αποτέλεσμα του πλειστηριασμού μέσω των ηλεκτρονικών συστημάτων. Στον ηλεκτρονικό πλειστηριασμό κινητών, ο υπερθεματιστής θα έχει υποχρέωση να καταβάλει στον ειδικό τραπεζικό επαγγελματικό λογαριασμό του υπαλλήλου του πλειστηριασμού το πλειστηρίασμα το αργότερο την τρίτη εργάσιμη ημέρα από τον πλειστηριασμό.
Ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός θα διενεργείται από τον πιστοποιημένο του ηλεκτρονικού πλειστηριασμού συμβολαιογράφο. Η κυριότητα, διοίκηση και διαχείριση των ηλεκτρονικών συστημάτων πλειστηριασμού ανήκει, με τη σύμφωνη γνώμη της Συντονιστικής Επιτροπής των Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος, στους κατά τόπους αρμόδιους συμβολαιογραφικούς συλλόγους.
Κανένας ηλεκτρονικός πλειστηριασμός δεν θα μπορεί να γίνει από 1 Αυγούστου έως 31 Αυγούστου, καθώς και μία εβδομάδα πριν και μετά από εκλογές.
