21 Νοεμβρίου 2014. Στην περιοχή Βαγέκας της Μαδρίτης, η 85χρονη Κάρμεν Μαρτίνεθ Αγιούδο, συνοδευόμενη από ένοπλους αστυνομικούς, αναγκάζεται να εγκαταλείψει το σπίτι της στην οδό Sierra de Palomeras αρ. 10. Το σπίτι αυτό, στο οποίο κατοικούσε για 5 και πλέον δεκαετίες, είχε υποθηκευτεί για δάνειο ύψους 40.000 ευρώ που είχε λάβει ο γιος της, ο οποίος και αδυνατούσε να το εξυπηρετήσει όντας άνεργος. H δήλωσή της, όταν εγκατέλειπε το σπίτι αυτό, ήταν «η ζωή μου καταστράφηκε. Οταν σου ανήκει μόνο ένα πράγμα, το σπίτι σου, και σου το στερούν, τι μπορείς να κάνεις; Να ξεκινήσω από την αρχή στην ηλικία μου;».
Μια τυχαία Πέμπτη, Σεπτέμβριος του 2017: Κάπου στην Αθήνα, ο Χ. κοιτάει στο smartphone του την πορεία του πλειστηριασμού στον οποίο συμμετέχει. Κάθε φορά που εμφανίζεται μια υψηλότερη προσφορά, έχει την δυνατότητα με το πάτημα ενός κουμπιού να καταθέσει νέα, υψηλότερη προσφορά. Την ίδια ώρα, η κύρια και μοναδική κατοικία του Ψ. αλλάζει τόσα χέρια όσα και τα κλικ που πραγματοποιούνται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα μέσω της οποίας λαμβάνουν πλέον χώρα οι πλειστηριασμοί ακινήτων. Τιμή εκκίνησης του πλειστηριασμού είναι η εμπορική αξία της κατοικίας του και όχι η αντικειμενική. Περί τις 5 μ.μ. της ίδιας ημέρας, όταν και θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία, θα έχει στερηθεί την πρώτη και κύρια κατοικία του έναντι χαμηλού τιμήματος και θα συνεχίσει να οφείλει στον πιστωτή του το υπόλοιπο οφειλόμενο ποσό. Θα κληθεί δε, λίγες μόλις ημέρες μετά, να εγκαταλείψει την εστία του μόνο με τα απαραίτητα για την επιβίωσή του αντικείμενα.
Η δεύτερη εικόνα παρουσιάζει το άμεσο μέλλον αναφορικά με τους πλειστηριασμούς στην Ελλάδα. Οι ραγδαίες αλλαγές του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου στον τομέα της αναγκαστικής εκτέλεσης προλειαίνει το έδαφος για ταχείς αυτοματοποιημένες διαδικασίες πλειστηριασμών, με πολύ χαμηλές τιμές εκκίνησης και διεύρυνση του αριθμού των συμμετεχόντων.
Ειδικότερα, με βάση το ειδικό άρθρο που προστίθεται στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, αυξάνεται η συχνότητα τέλεσης πλειστηριασμών, οι οποίοι θα μπορούν να διενεργούνται ηλεκτρονικά Τετάρτη ή Πέμπτη ή Παρασκευή σε συγκεκριμένες ώρες, ενώ περιορίζεται και το χρονικό διάστημα εντός του οποίου απαγορεύεται η τέλεση πλειστηριασμών (1-31 Αυγούστου, από 1 Αυγούστου – 15 Σεπτεμβρίου που ίσχυε με το παλαιό νομικό πλαίσιο). Ο ηλεκτρονικός πλειστηριασμός, ο οποίος θα πραγματοποιείται μέσω ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας, θα είναι ανοικτού τύπου, κατά τη διάρκεια του οποίου θα υποβάλλονται διαδοχικές προσφορές, με τους συµµετέχοντες να υποβάλλουν συνεχώς προσφορά μεγαλύτερη από την εκάστοτε μέγιστη. Προβλέπεται η δυνατότητα συμμετοχής πλειοδοτών, φυσικών ή νομικών προσώπων από διαφορετικά μέρη (ακόμη και εκτός Ελλάδος), χωρίς να απαιτείται η φυσική τους παρουσία στη διαδικασία, οι οποίοι με ένα κλικ θα πληκτρολογούν το ποσό της νέας, βελτιωμένης προσφοράς τους και θα βλέπουν τη νέα κατάταξή τους.
Ως τιμή πρώτης προσφοράς λαμβάνεται η εμπορική αξία του ακινήτου, η οποία σήμερα ανέρχεται στο 40% περίπου της αντικειμενικής αξίας αυτού. Στην περίπτωση που δεν ευοδωθεί ο πλειστηριασμός, προβλέπεται η δυνατότητα να εκποιηθεί το ακίνητο ελεύθερα με τιμή χαμηλότερη της εμπορικής του αξίας.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλειοψηφία των δανείων στη χώρα μας ελήφθησαν με γνώμονα τις πολύ υψηλές εμπορικές αξίες των παλαιότερων ετών που υπερέβαιναν τις αντίστοιχες αντικειμενικές, γίνεται άμεσα αντιληπτό ότι στις περισσότερες περιπτώσεις πλειστηριασμών που θα πραγματοποιηθούν το προσεχές χρονικό διάστημα το ποσό που θα προκύψει από τον πλειστηριασμό δεν θα καλύπτει ολόκληρο το ποσό της οφειλής τουδανειολήπτη. Αμεση συνέπεια αυτού θα είναι μια κοινωνική αδικία, δυσβάστακτη για την ελληνική κοινωνία, καθώς ο οφειλέτης θα έχει απολέσει το σπίτι του, αλλά θα συνεχίζει να οφείλει το υπόλοιπο ποσό του δανείου μέχρι την οριστική εξόφλησή του.
Μόνο με τα απολύτως απαραίτητα
Ωστόσο, η κοινωνική αδικία δεν σταματά εδώ. Καταργούνται κατηγορίες ακατάσχετων αντικειμένων, με αποτέλεσμα να εξαιρούνται πλέον από την κατάσχεση μόνο τα πράγματα που είναι απολύτως απαραίτητα για τις στοιχειώδεις ανάγκες διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογένειάς του –και προκειμένου για πρόσωπα που με την προσωπική τους εργασία αποκτούν όσα τους χρειάζονται για να ζήσουν, τα πράγματα τα οποία είναι απαραίτητα για την εργασία τους.
Με βάση τα ανωτέρω, οι πλειστηριασμοί θα πραγματοποιούνται με διαδοχικά κλικ, οι συμμετέχοντες δεν θα χρειάζεται καν να είναι φυσικώς παρόντες στην Ελλάδα και οι τιμές πρώτης προσφοράς θα είναι ιδιαίτερα χαμηλές. Οι δε δύστυχοι οφειλέτες θα εκδιώκονται από την εστία τους με τα είδη που θα θεωρούνται απαραίτητα για την κάλυψη των βασικών βιοτικών τους αναγκών. Θα διαβαίνουν την πόρτα του σπιτιού τους για τελευταία φορά παίρνοντας μαζί τους μόνο τα απολύτως αναγκαία για την επιβίωσή τους, αφήνοντας πίσω τους ενθύμια μιας ολόκληρης ζωής. Και προκύπτει το εύλογο ερώτημα ποιος θα κρίνει τι είναι απαραίτητο για την επιβίωση του δύσμοιρου οφειλέτη. Και ποιο αγαθό είναι τελικά απαραίτητο για την επιβίωση; Το ένα από τα τρία κλινοσκεπάσματα που ανήκουν σε μια οικογένεια; Μια αλλαξιά ρούχα; Μια κατσαρόλα; Και τα βιβλία; Τα έπιπλα; Τα αντικείμενα που κουβαλούν τη μνήμη του κατόχου τους; Ποιος επίσημος λειτουργός θα δεχτεί να σταθεί ανάλγητος και να υποβάλει τον άνθρωπο που θα χάνει το σπίτι του σε μια τέτοια διαδικασία διαλογής;
Η ελληνική κοινωνία τους προσεχείς μήνες θα βιώσει εικόνες που μόνο πόνο θα προκαλούν. Ωσάν το παράδειγμα της Ισπανίας να μην αποτέλεσε ισχυρό ράπισμα, η Ελλάδα νομοθετεί και υιοθετεί τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς, οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια τους δοκιμαζόμενους πολίτες της σε μια πρωτοφανή ανθρωποφαγία. Εν μέσω φόρων, περικοπών και ανεργίας, ο Ελληνας στερείται πλέον και την προστασία της εστίας του, εν όλω δε της αξιοπρέπειάς του.
