Ο Πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας επανέλαβε πρόσφατα ότι είναι πολύ κοντά στο να φορέσει γραβάτα, καθώς θα υπάρξει λύση στο επίμαχο ζήτημα του χρέους. Ωστόσο έχω τη βαθιά υποψία ότι ο κ. Τσίπρας θα επιχειρήσει πιθανότατα να φορέσει όχι «τη γραβάτα του χρέους» αλλά τη «γραβάτα της σοσιαλδημοκρατίας», σε χρώματα σοσιαλδημοκρατίας. Θα επιχειρήσει δηλαδή μια νέα μεταμόρφωση, αυτή της σοσιαλδημοκρατικής μετάλλαξης προκειμένου να παραμείνει στην εξουσία (και) με την ελπίδα ότι μπορεί να κερδίσει έτσι τις επόμενες κοινοβουλευτικές εκλογές. Ο λόγος για κάτι τέτοιο είναι μάλλον απλός. Το αφήγημα του ριζοσπαστισμού, της σύγκρουσης με την Ευρώπη, την τρόικα, τους δανειστές, του (τοξικού) εθνολαϊκισμού εξέπνευσε πλήρως με την υπογραφή του τέταρτου Μνημονίου. Ποια περιθώρια σύγκρουσης και ριζοσπαστισμού υπάρχουν που να συγκινούν τη κοινωνία όταν έχεις συμφωνήσει στο πλέον απεχθές πακέτο μέτρων έστω και με ορισμένες χρήσιμα αναγκαίες μεταρρυθμίσεις;
Επομένως, τι απομένει; Η επιχείρηση μετάλλαξης σε «κάτι» διαφορετικό και περισσότερο σύστοιχο με τη νέα πραγματικότητα. Και αυτό το άλλο θα είναι το αφήγημα της σοσιαλδημοκρατίας, της προοδευτικής δηλαδή πολιτικής δύναμης που νοιάζεται για την κοινωνία και θέλει να εκφράσει την κοινωνία (έστω κι αν η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία βρίσκεται σε περίοδο συρρίκνωσης). Δεν αποκλείεται ακόμη ο Αλέξης Τσίπρας να επιχειρήσει να αντιγράψει τον αφηγηματικό λόγο Μακρόν, δηλαδή ότι είναι «και Αριστερά και Δεξιά» σοσιαλδημοκρατία ταυτόχρονα.
Θα μπορέσει να περάσει αυτό το νέο αφήγημα; Εξαρτάται. Πρώτον, από το αν ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, παρότι ως στρατηγική παραμονής στην εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είχε και μεγάλους ενδοιασμούς (έστω κι αν το πολιτικό DNA του βρίσκεται αλλού). Δεύτερον, από το αν το αποδεχθεί η κοινωνία, η οποία πάντως έχει καταπιεί ουκ ολίγα αφηγήματα «παραγωγής Τσίπρα». Και τρίτον, από την ικανότητα των δυνάμεων που όντως ανήκουν στον ευρύτερο σοσιαλδημοκρατικό, προοδευτικό χώρο να ενοποιήσουν/μορφοποιήσουν γρήγορα τον χώρο ώστε να μην είναι διάτρητος σε «έξωθεν αφηγήματα».
Πάντως τα πολιτικά αφηγήματα δεν αλλάζουν κατ’ ανάγκην και την πολιτική ουσία.