«Πόλεμος ανάμεσα σε οργανωμένες άγνοιες»

Αν κανείς δεν προσεγγίζει τη σχέση του δυτικού κόσμου με το Ισλάμ μέσα από τις υπεραπλουστευμένες αντιθέσεις «πολιτικά ορθοί κατά ισλαμοφοβικών», αν δεν θεωρεί ότι κάθε μουσουλμάνος κρύβει μέσα του έναν πολεμιστή του ISIS, αν δεν ενημερώνεται για το Ισλάμ από τον Μάρκο Πόλο της Wikipedia, τότε μάλλον όταν κλείσει αυτό το σύντομο βιβλιαράκι θα έχει γνωρίσει μια «ισλαμική» τραγωδία, που αφήνει όμως μια γλυκόπικρη γεύση αγάπης για τη μία και αδιαίρετη έννοια της ελευθερίας και του ανθρωπισμού.

Ο Γαλλομαροκινός Ρασίντ Μπενζίν, ισλαμολόγος και καθηγητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών της Aix-en-Provence στη Γαλλία καταθέτει τις σπαρακτικές επιστολές μεταξύ ενός πατέρα αναγνωρισμένου καθηγητή φιλοσοφίας και μελετητή του Ισλάμ σε μια κατά τα φαινόμενα μουσουλμανική χώρα –όχι, δεν είναι η κατά τον Ουελμπέκ κυβερνώμενη από ισλαμιστές Γαλλία –και μιας κόρης που τον εγκατέλειψε για να καταφύγει στην κυβερνώμενη, τρόπος του λέγειν, από τους τζιχαντιστές Φαλούτζα. Βρίσκεται πλέον εκεί παντρεμένη με ένα ισλαμικό τέρας, τον διευθυντή της ισλαμικής αστυνομίας, τον οποίο υπεραγαπά και εξιδανικεύει.

Το χαλιφάτο του μίσους

Οταν η κόρη του τον ενημερώνει πού βρίσκεται, αυτός χάνει το νεωτερικό έδαφος που στεκόταν κάτω από τα ιδεαλιστικά του πόδια. Αναρωτιέται πώς είναι δυνατόν κάποιοι νέοι να εγκαταλείπουν το έδαφος της νεωτερικότητας στο οποίο ζούσαν για να βρουν καταφύγιο στο χαλιφάτο του μίσους. Πολύ περισσότερο όταν αυτοί οι νέοι είναι και γυναίκες όπως η κόρη του. Αρχίζει να αμφιβάλλει για ό,τι έχει διδάξει και γράψει ώς τότε. Για ένα πράγμα όμως δεν αμφιβάλλει. Για την άμετρη αγάπη στην κόρη του. Το ίδιο όμως και η κόρη του που τον εγκατάλειψε για χάρη του χαλιφάτου, ούτε στιγμή δεν παύει να τον αγαπά, ακόμη και όταν αυτός της αποκαλύπτει τη ζοφερή ιδεολογία του ακραίου ισλαμισμού. Ο φιλόσοφος καθηγητής προσπαθεί από την αρχή ώς το τέλος να κάνει ένα διάλογο με την κόρη του, ένα διάλογο που είναι αδύνατος και μόνο ο θάνατός της τού επιτρέπει να τον ολοκληρώσει.

Η κόρη του πιστεύει ότι έχει καταφύγει κάπου όπου εκεί φτιάχνουν «την ακτινοβολούσα πολιτεία, επιτέλους έναν κόσμο ανθρώπινο σύμφωνα με τα διδάγματα του Αλλάχ». Γι’ αυτήν «η θρησκεία δεν φυλακίζει. Ελευθερώνει τη ζωή, την αγάπη, την τρυφερότητα». Είναι εκεί γιατί πιστεύει στην Ούμα και σε τίποτα άλλο. Δεν βλέπει τίποτα κακό, μόνο αγάπη, αλληλοβοήθεια και ανατροπή των κοσμικών τυράννων. Δεν υπακούει στον σύζυγο, τον υπηρετεί και μέσω αυτής της υπηρεσίας υπηρετεί τη θρησκεία, το σώμα και την πνευματικότητα. Ναι, οι γυναίκες δεν έχουν το δικαίωμα να βγαίνουν έξω, όχι για κανέναν άλλο λόγο παρά μόνο για να μη συναντηθούν με τους «διεφθαρμένους υποστηρικτές της Δύσης». Ο,τι κάνουν το κάνουν εν πλήρει ελευθερία. Εκεί η κόρη ανακάλυψε πόσο άδεια ήταν η ζωή της στη δική της μάλλον αραβική κοσμική –ακόμη –χώρα. Οι αραβικές χώρες βάλτωσαν, γράφει, στον εθνικισμό και τον σοσιαλισμό και οι δυτικές στη διαφθορά, τη φτώχεια και τη σκλαβιά. Υπενθυμίζει στον πατέρα της τις δυτικές βόμβες και τους εκατοντάδες ή και χιλιάδες νεκρούς τους για να δικαιολογήσει τη βία –και αυτήν όχι με απόλυτη συνείδηση –των ισλαμιστών φίλων της. Ακόμη και την απαγόρευση του γέλιου από το Ισλάμ δικαιολογεί ως κάτι που όχι μόνο δεν είναι απάνθρωπο αλλά είναι και σοφό. Με το γέλιο, όπως έδειξε και ο Εκο, ένα θεματάκι το έχουν όλες οι θρησκείες. Δεν βλέπει καμία σεξουαλική βία και καμία σεξουαλική εκμετάλλευση των γυναικών. Και όλα αλλάζουν, όταν κάποια στιγμή η κόρη Νουρ γεννήσει τη μικρή Τζιχάντ –έτσι ονόμασαν το κοριτσάκι που έκανε με το «τέρας» σύζυγό της.

Ο φιλόσοφος πατέρας αρχικά είναι κεραυνόπληκτος και δεν κατανοεί γιατί η κόρη του προσέφυγε σε μια τέτοια πράξη. Γι’ αυτόν η θρησκεία και το Ισλάμ είναι αφαιρέσεις. Σε κάθε θρησκεία, σε κάθε άνθρωπο, υπάρχει κάτι καλό. Ολες οι θρησκείες, του Ισλάμ συμπεριλαμβανομένου, περιέχουν τις αντιφάσεις των ερμηνευτών τους.

Τι να περιμένει κανείς από βαρεμένους της πολιτικής ορθότητας! Διάβασε άνθρωπέ μου και λίγο Μάρκο Πόλο να καταλάβεις. Δεν πιστεύει πως ό,τι υπάρχει στο Κοράνι έχει μια μόνο ανάγνωση, την κατά λέξη. Η αποστολή μας, γράφει στην κόρη του, δεν είναι να απαντούμε αλλά να ερευνούμε. Και αυτό είναι σύμφωνο και με το πνεύμα του Ισλάμ στο οποίο ο ίδιος πιστεύει. «Οι πιστοί φοβούνται την κόλαση, αλλά πρώτα θα έπρεπε να φοβούνται τις βεβαιότητές τους» γράφει. Γι’ αυτόν «ο πόλεμος των πολιτισμών δεν είναι παρά πόλεμος ανάμεσα σε οργανωμένες άγνοιες». Η παιδεία και ο πολιτισμός όμως είναι το κλειδί της επιβίωσής μας. Μάταια προσπαθεί να την μεταπείσει και να την φέρει πίσω αναδεικνύοντας όλες τις ακρότητες των τζιχαντιστών, τους οποίους θεωρεί τους χειρότερους εχθρούς του Ισλάμ. Δεν φτάνει όμως αυτό. Πέφτει ο ίδιος θύμα άγριου ξυλοδαρμού από πρώην φοιτητή του ο οποίος υπεραγαπούσε και εκτιμούσε τη σοφία του και είχε προσχωρήσει στους υποστηρικτές του ισλαμισμού.

Πολιτική ορθότητα

Για να καταρρεύσουν όλα στο κόσμο της Νουρ, όταν ανακαλύπτει το ποιος πραγματικά είναι ο άντρας της. Τότε για να σώσει την κορούλα της, την Τζιχάντ, δέχεται να γίνει καμικάζι, αρκεί να στείλουν την κόρη της στον παππού της. Τελικά ανατινάσσεται μόνη της, χωρίς να σκοτώσει κανένα, αλλά η μικρή Τζιχάντ γυρίζει στον παππού της. Ο οποίος συνεχίζει να την αγαπά όπως μπορεί να αγαπά κάθε άνθρωπος, όποια θρησκεία και να έχει ή να μην έχει.

Και αν αυτό το τελευταίο είναι πολιτική ορθότητα τότε ο πρώτος πρεσβευτής αυτής της ορθότητας είναι οι «Περσικές επιστολές» του Μοντεσκιέ και το «Φιλοσοφικό Λεξικό» του Βολταίρου. Για να μην προσθέσω στους πολιτικά ορθούς και τον Ιουδαίο φιλόσοφο Μαϊμονίδη(12ος αιώνας) ή τους Ιμπν Ρουσντ (Αβερρόης 1126-1198) και Ιμπν Χαλντούν (1332-1406). Αυτοί οι δύο συνέβαλαν στην ανάπτυξη του νεοαριστοτελισμού και στη διατήρηση της ελληνικής σκέψης, ενώ υπέβαλαν σε κριτική το έργο του αλ-Γαζαλί, εκπροσώπου του σκληρού Ισλάμ. Ηταν δηλαδή ό,τι και ο ισλαμολόγος φιλόσοφος πατέρας και παππούς του εξαιρετικού Μπενζίν.

Ομορφα τα ελληνικά, όπως και το βιβλίο, των δύο μεταφραστών. Τελικά μάλλον ένα άλλο Ισλάμ είναι εφικτό. Εξάλλου από τις ίδιες ατραπούς πέρασε και ο χριστιανισμός.