Μια φράση του Ευκλείδη Τσακαλώτου στη διάρκεια της άκαρπης αλλά θυελλώδους συνεδρίασης του Eurogroup της περασμένης Δευτέρας αποδεικνύει ότι η ελληνική κυβέρνηση ενώπιον των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, παρά την απογοήτευση, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ενός νέου επώδυνου συμβιβασμού.
Ο Τσακαλώτος, όπως προκύπτει από τα πρακτικά της συνεδρίασης τα οποία αποκάλυψε το euro2day.gr, απορρίπτει το σενάριο σύμφωνα με το οποίο το ΔΝΤ θα επιβιβαστεί στο ελληνικό πρόγραμμα, αλλά θα βάλει κεφάλαια μόνο όταν θεωρήσει το χρέος βιώσιμο.
Με το σχήμα αυτό και με δεδομένη την άρνηση του Σόιμπλε να γίνει το χρέος βιώσιμο σύμφωνα με τις προϋποθέσεις του ΔΝΤ, το τενεκεδάκι πηγαίνει πολύ πιο κάτω, η Ελλάδα παίρνει δόση και τίποτε άλλο, στις αγορές δίνεται για μια ακόμα φορά λάθος σήμα, το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης πηγαίνει περίπατο και κυρίως ανοίγει περήφανα ο δρόμος για ένα ακόμα Μνημόνιο.
«Αν υπέγραφα αυτή την πρόταση τώρα, θα προκαλούνταν μια μεγάλη πολιτική κρίση στην Ελλάδα και εάν αυτό πρόκειται να συμβεί, χρειάζομαι χρόνο για να το σκεφτώ» καταγράφεται στα πρακτικά να λέει ο έλληνας υπουργός Οικονομικών, ο οποίος νωρίτερα έχει χαρακτηρίσει την πρόταση «τη χειρότερη όλων», την έχει απορρίψει αλλά δεν κόβει τη συζήτηση οριστικά.
Το θέμα θα επανέλθει στις 15 Ιουνίου, στη νέα συνεδρίαση του Eurogroup, και αν ληφθούν υπόψη τόσο οι κάθετες θέσεις του Σόιμπλε όσο και η ευελιξία την οποία επικαλέστηκε χθες ο εκπρόσωπος Τύπου του ΔΝΤ, τα δεδομένα συνηγορούν σε ένα τελεσίγραφο του τύπου «ή συμβιβάζεστε με τη μόνη εναλλακτική που σας προσφέρθηκε ή καλή τύχη». Το είπε ξεκάθαρα ο γερμανός υπουργός Οικονομικών και μέχρι τώρα δεν μας έχει συνηθίσει σε μεταστροφή των θέσεών του. Το αντίθετο.
Τα πρακτικά αποκαλύπτουν τους συμμάχους της Ελλάδας, το ισπανικό πλασάρισμα της ιδέας συμβουλευτικού ρόλου για το ΔΝΤ, με αστειάκια για «ολίγον έγκυος» στάση του Ταμείου και την πάσα για συμμετοχή του ΔΝΤ χωρίς λεφτά, αλλά με νέο Μνημόνιο στο βάθος, όχι από τον Σόιμπλε αλλά από τον πρόεδρο του Eurogroup Γερούν Ντεϊσελμπλούμ.
Ο Τόμσεν δεν φαίνεται από τα πρακτικά να εκπλήσσεται. Θεωρεί απευθείας την πρόταση «ενδιαφέρουσα ιδέα» και όπως ανέφερε χθες ο εκπρόσωπος Τύπου του Ταμείου, «έχουμε ευελιξία, αναζητούμε όλες τις εναλλακτικές εντός του πλαισίου των κανόνων μας».
Εκτός από το μεγάλο θέμα του χρέους, η κυβέρνηση έχει ακόμα ανοιχτούς λογαριασμούς για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Ο Πολ Τόμσεν εξαρχής αξίωσε νομοθετική διόρθωση της διάταξης για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. «Δεν συμφωνήσαμε να υπάρξει συγκεκριμένη ημερομηνία αντιστροφής των μεταρρυθμίσεων στις συλλογικές διαπραγματεύσεις» λέει ο σκληρός του ΔΝΤ, επιμένοντας παράλληλα σε νομικές διασφαλίσεις αναφορικά με τη συνταγματικότητα των νέων περικοπών στις συντάξεις, καθώς και κάλυψη όλων των προέδρων της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής έναντι ποινικών ευθυνών. Ο Τσακαλώτος δηλώνει ότι ευχαρίστως θα διευθετηθούν αυτές οι λεπτομέρειες…
Μπαίνει μάλιστα επιθετικά στη συζήτηση, υπενθυμίζοντας ότι «τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί αν δεν συμφωνηθούν όλα». Στην Αθήνα, ακόμα η κυβέρνηση απειλεί ότι χωρίς ρύθμιση για το χρέος δεν θα εφαρμοστούν τα μέτρα τα οποία ψήφισε.
Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος ναυαγίου
Δευτέρα, 22 Μαΐου. Βρυξέλλες. Το κλίμα στην αίθουσα συνεδριάσεων του Eurogroup είναι εκ των προτέρων βαρύ. Η συνεδρίαση ξεκινά, με τον πρόεδρο του Συμβουλίου να θέτει στο τραπέζι ένα σχέδιο συμβιβασμού στη βάση εναλλακτικών σεναρίων που είχαν εκπονηθεί από τον ESM για μελλοντικές διευθετήσεις αναφορικά με το χρέος, μετά το τέλος του προγράμματος.
Βασικό κριτήριο οι παραδοχές ανάπτυξης και πλεονασμάτων έως το 2060. Οι ευρωπαϊκές προβλέψεις σχετικά αισιόδοξες , με την ανάπτυξη να κυμαίνεται σε κάθε σενάριο πάνω από 1,25% έως το 2060, τα πλεονάσματα κλειδωμένα στο 3,5% έως το 2022 και στη συνέχεια ανάλογα με το σενάριο από 2,2% έως και 3%. Το ΔΝΤ έχει τις δικές του πολύ πιο απαισιόδοξες προβλέψεις για πλεονάσματα και ανάπτυξη, διεκδικώντας –θεωρητικά; –καθαρές λύσεις για το χρέος.
Οι διάλογοι που ακολουθούν αποδεικνύουν συμμάχους και εχθρούς, την ένταση, την απογοήτευση, την ειρωνεία, το αδιέξοδο.
Ντεϊσελμπλούμ: «Εχουμε ένα σχέδιο ανακοινωθέντος από το Eurogroup το οποίο θα συζητήσουμε».
Τόμσεν: «Με αυτό, δεν μπορώ να πω στο Συμβούλιο ότι είμαστε κοντά σε μια στρατηγική στην οποία μπορούμε να συμφωνήσουμε».
Τσακαλώτος: «Αν αυτό δημοσιοποιηθεί όπως είναι, τα σπρεντ θα ανέβουν και η ελληνική οικονομία θα υποφέρει. Συμφωνήσαμε με το ΔΝΤ (εννοεί για το σκληρό πακέτο μέτρων), η μπάλα είναι στο γήπεδό σας».
Λεμέρ (Γάλλος): «Χρειαζόμαστε καθαρές λύσεις. Αν δεν συμμετάσχει το ΔΝΤ, η ΕΚΤ δεν θα μπορέσει να δώσει QE».
Σόιμπλε: Διαβάζει τη συμφωνία του Μαΐου 2016 και λέει: «Δεν είναι αποδεκτό ο κάθε συμβιβασμός να οδηγεί σε έναν άλλο συμβιβασμό. Δεν έχω εξουσιοδότηση να διαπραγματευτώ οτιδήποτε πέρα από τη συμφωνία του περασμένου Μαΐου και εάν αυτός είναι ο δρόμος, τότε καλή τύχη. Δεν θα βρούμε λύση».
Κάζιμιρ (Σλοβάκος): «Δεν περίμενα να συζητήσουμε πάλι μέτρα για το χρέος αλλά θέλω να είμαι εποικοδομητικός. Αλήθεια λέτε ότι η Ελλάδα δεν θα πετύχει ρυθμό ανάπτυξης πάνω από 1% (απευθυνόμενος στο ΔΝΤ) για τόσα πολλά χρόνια; Αυτά είναι αλχημείες και δεν είναι δικές μου αλχημείες».
Σέλινγκ (Αυστριακός): «Καταλαβαίνω καλά ότι δεν μπορούμε να εκταμιεύσουμε δόση εξαιτίας του ΔΝΤ; Δεν γίνεται να συζητάμε νέα μέτρα κάθε τέσσερις εβδομάδες.
Πολ (απευθυνόμενος στον Τόμσεν): Γιατί δεν πάμε ένα στοίχημα. Αν οι προβλέψεις της Κομισιόν είναι σωστές, πληρώνετε τα διπλά. Αν εσείς είστε σωστοί, δεν πληρώνετε τίποτε. Μπορούμε να πάμε το στοίχημα, αλλά θα χάσετε».
Ντε Γκίντος (Ισπανός): «Μπορώ να ζήσω με αυτό το ανακοινωθέν αλλά νομίζω ότι δεν είναι εντάξει ούτε για το ΔΝΤ ούτε για την ελληνική κυβέρνηση. Πώς μπορούμε να τετραγωνίσουμε τον κύκλο; Διαφορετική εμπλοκή του ΔΝΤ; Γιατί δεν σκέφτεστε το ισπανικό μοντέλο με έναν συμβουλευτικό ρόλο; Δεν μπορεί το ΔΝΤ να είναι «50% έγκυος»…».
Ντεϊσελμπλούμ: «Δεν θα μπορέσουμε να καταλήξουμε σήμερα. Αλλά θα ζητήσω από το ΔΝΤ να κάνει το μεγάλο βήμα και να υποβάλει ένα πρόγραμμα στο Συμβούλιό του, ακόμα και εάν δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει πριν λυθεί η εξίσωση του χρέους».
Τόμσεν: «Αυτή είναι μια ενδιαφέρουσα ιδέα».
Τσακαλώτος: «Πάντα λέγατε ότι χρειάζεστε βιωσιμότητα του χρέους για να πάτε στο Συμβούλιο του ΔΝΤ. Δεν καταλαβαίνω αυτή τη νέα εναλλακτική, αλλά εάν είναι μια πιθανότητα είναι η χειρότερη από τις χειρότερες για την Ελλάδα. Η συμμετοχή του ΔΝΤ πρέπει να βασίζεται στη βιωσιμότητα του χρέους».
Τόμσεν: «Εχουμε και στο παρελθόν περιπτώσεις καταρχήν έγκρισης προγράμματος. Μπορούμε να το δούμε, είναι ενδιαφέρον».
Διακοπή για τέσσερις ώρες
Ντεϊσελμπλούμ: «Το ανακοινωθέν δεν γίνεται αποδεκτό από την Ελλάδα».
Τσακαλώτος: «Είχαμε πολλές συζητήσεις και με τον έλληνα Πρωθυπουργό, εκτιμώ τις προσπάθειες να υπάρξει συμβιβασμός αλλά πρέπει να πω ότι είμαι απογοητευμένος. Αν υπέγραφα θα ακολουθούσε μια μεγάλη πολιτική κρίση στην Ελλάδα και εάν αυτό πρόκειται να συμβεί χρειάζομαι χρόνο για να το σκεφτώ».
Ντεϊσελμπλούμ: «Το ενδεχόμενο να έχουμε μια πλήρη και αναλυτική συμφωνία η οποία θα ικανοποιεί όλες τις πλευρές είναι αδύνατο. Είναι αδύνατο».
Σόιμπλε: «Ας μην έχουμε αυταπάτες. Αυτή είναι μια τεράστια αποτυχία. Δεν είμαι αισιόδοξος ότι τα πράγματα θα βελτιωθούν και θα έχουμε μια καλύτερη λύση από αυτή που είχαμε σήμερα. Πρέπει να πάρουμε το μάθημα να παραμένουμε σε όσα αποφασίσαμε και να μην προσπαθούμε να τα αλλάξουμε με δημόσιες δηλώσεις. Είμαι πραγματικά απογοητευμένος διότι ορισμένοι προχώρησαν πέραν της εξουσιοδότησης που είχαμε να βρούμε λύση και τώρα αποτύχαμε. Λυπάμαι».
Λεμέρ: «Καταλαβαίνω τη θέση που εκφράστηκε από τον Ευκλείδη, ιδίως μετά τις δυσκολίες υιοθέτησης των μέτρων αυτή την εβδομάδα, αλλά συμφωνώ και με τη θέση του Βόλφγκανγκ. Κάποια κράτη-μέλη προσπάθησαν σήμερα, η επιμήκυνση κατά 10-15 χρόνια ήταν ένα θετικό βήμα από την πλευρά της Γερμανίας. Περιμένω το ΔΝΤ να κάνει ένα αντίστοιχο βήμα τις επόμενες εβδομάδες».
Πάντοαν (Ιταλός): «Ας μην υποεκτιμούμε τα μέτρα τα οποία υιοθετήθηκαν και θα βοηθήσουν την ελληνική οικονομία. Μια πολιτική κρίση στην Ελλάδα θα πυροδοτούσε μια οικονομική κρίση και αυτές όταν ξεκινούν, δεν ξέρουμε πως τελειώνουν. Ελπίζω σε τρεις εβδομάδες να καταλήξουμε σε συμφωνία».
Ντεϊσελμπλούμ: «Συμμερίζομαι την απογοήτευσή σας. Θα δουλέψουμε για να γεφυρώσουμε τις διαφορές τις επόμενες εβδομάδες».
