Ο πρώτος, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, αν γνωρίζει κάτι για τις Βρυξέλλες, το έμαθε εσχάτως. Διότι πέρσι τέτοια εποχή, στη διάρκεια μιας προεκλογικής ομιλίας του, είχε πει ότι «το Βέλγιο είναι μια πολύ όμορφη πόλη». Ο δεύτερος, ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, τη γνωρίζει καλά αυτή την πόλη. Του την έμαθε ο Φρανσουά Ολάντ, που στην αρχή της θητείας του τον είχε πάντοτε μαζί του όποτε ερχόταν στις Βρυξέλλες, ενώ στη συνέχεια ερχόταν μόνος του ως υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας. Ο τρίτος, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα ήθελε ασφαλώς να ερχόταν συχνότερα στις Βρυξέλλες και δη ως πρόεδρος κράτους-μέλους της ΕΕ. Απειλεί δε εδώ και καιρό πως αν η επιθυμία του δεν γίνει σεβαστή, δεν θα ξανάρθει ποτέ.
Και οι τρεις τους βρέθηκαν χθες στις Βρυξέλλες με την ευκαιρία μιας ειδικής συνάντησης κορυφής στο ΝΑΤΟ, η οποία επί της ουσίας έγινε για ένα και μόνο λόγο: για να δουν και να ακούσουν οι άλλοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ατλαντικής Συμμαχίας τον νέο αμερικανό ομόλογό τους Ντόναλντ Τραμπ.
Για την αμερικανική διπλωματία η πρώτη επίσκεψη του δισεκατομμυριούχου παρορμητικού προέδρου των ΗΠΑ στις Βρυξέλλες ήταν μια επιχείρηση υψηλού κινδύνου. Ως εκ τούτου επελέγη η τακτική της σιωπής. Σε αντίθεση με τους Κλίντον και Ομπάμα που δεν φοβήθηκαν την επαφή με τους ευρωπαίους δημοσιογράφους, ο Τραμπ την απέφυγε συστηματικά. Αυτό που σύμφωνα με τις κακές διπλωματικές γλώσσες δεν κατάφερε να αποφύγει ήταν η επίσκεψή του στην έδρα της ΕΕ, αφού οι Ντόναλντ Τουσκ και Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ αρνήθηκαν ευγενικά την ιδέα η συνάντηση με τον Τραμπ να γίνει στην αμερικανική πρεσβεία στις Βρυξέλλες. Οταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ έφθασε χθες το πρωί στο κτίριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ τον ρώτησε αν γνώριζε πως η ΕΕ έχει δύο προέδρους, για να εισπράξει ένα ξερό «ναι». Προ μηνών, μιλώντας στο φοιτητικό κοινό βελγικού πανεπιστημίου ο Γιούνκερ είχε αποφανθεί πως κάθε νέος πρόεδρος των ΗΠΑ χρειάζεται τουλάχιστον δυο χρόνια για να αντιληφθεί τι είναι η Ευρωπαϊκή Ενωση. Με τον Τραμπ ίσως χρειαστούν τέσσερα, είχε προσθέσει.
Οταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ έφθασε χθες το απόγευμα στην έδρα του ΝΑΤΟ ήταν σαφές πως αισθανόταν σαν στο σπίτι του. Κατηγόρησε ευθέως τη μεγάλη πλειονότητα των χωρών του ΝΑΤΟ ότι δεν πληρώνουν όσα πρέπει για την άμυνά τους και ότι αυτό είναι άδικο για τον αμερικανό φορολογούμενο, ενώ απέφυγε μεθοδικά να πει αν το άρθρο 5 της Ατλαντικής Συμμαχίας περί αμοιβαίας συνδρομής σε περίπτωση εξωτερικής επίθεσης κατά κράτους-μέλους εξακολουθεί να ισχύει, κυρίως δε για την περίπτωση της Ρωσίας. Αναφερόμενος πάντως στο κτίριο της νέας έδρας του ΝΑΤΟ είπε «ωραίο είναι, αλλά δεν ρώτησα πόσο στοιχίζει».
Αυτό που ωστόσο δεν κατάφερε ο Αμερικανός πρόεδρος με τους ευρωπαίους ιθύνοντες το κατάφερε με τον πρόεδρο της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν. Ναι μεν γευμάτισαν τετ α τετ χθες στις Βρυξέλλες, πλην όμως το γεύμα έγινε στην πρεσβεία των ΗΠΑ. Στο μενού της συζήτησης ήταν σύμφωνα με διπλωματικές πηγές το σύνολο των θεμάτων στα οποία διαφωνούν, όπως ο περιορισμός του προστατευτισμού στις διεθνείς εμπορικές σχέσεις, η εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης, η ενίσχυση των διατλαντικών σχέσεων κ.ά.
Για τον γάλλο πρόεδρο, ωστόσο, το βάπτισμα του πυρός στη διεθνή πολιτική σκηνή που έλαβε χθες στις Βρυξέλλες ήταν μάλλον εντυπωσιακό. Πόσω μάλλον όταν αμέσως μετά το γεύμα με τον Τραμπ μετέβη στην έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής όπου ο Γιούνκερ τον υποδέχθηκε λέγοντας πως δεν είναι απλά ικανοποιημένος από την επικράτησή του στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία αλλά ευτυχής. Ο δε Μακρόν κατέστησε σαφές ότι η μεν Γαλλία θα εξυγιάνει την οικονομία της, η δε Ευρώπη θα αλλάξει ριζικά.
Λιγότερο ειδυλλιακό ήταν το κλίμα στις διαδοχικές συναντήσεις Γιούνκερ και Μακρόν με τον τούρκο πρόεδρο Ερντογάν. Επισήμως ανακοινώθηκε ότι η συνεργασία της Τουρκίας με την ΕΕ θα πρέπει να συνεχιστεί. Ανεπισήμως γαλλικές διπλωματικές πηγές ανέφεραν χθες πως ο πρόεδρος της Γαλλίας ζήτησε επιτακτικά από τον Ερντογάν την άμεση απελευθέρωση ενός γάλλου δημοσιογράφου που κρατείται στην Τουρκία σε απόλυτη απομόνωση. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές ο Ερντογάν υποσχέθηκε πως θα ασχοληθεί με το ζήτημα «τάχιστα». Ανάλογες τριβές έχει η Τουρκία και με τη Γερμανία η οποία απειλεί ότι θα αποσύρει τους στρατιώτες της από τη βάση του Ιντσιρλίκ, αν η Αγκυρα εξακολουθήσει να απαγορεύει σε γερμανούς βουλευτές να την επισκεφθούν. Επί του θέματος ο Ερντογάν απευθυνόμενος στους Γερμανούς απάντησε προχθές «αντίο».
Μη ειδυλλιακό ήταν, τέλος, το κλίμα για την Τουρκία και στην «ειδική συνάντηση κορυφής» του ΝΑΤΟ. Ο όρος «ειδική συνάντηση» εφευρέθηκε επειδή η κανονική σύνοδος κορυφής έχει προγραμματιστεί για το 2019. Ωστόσο, όπως ανέφεραν διπλωματικές πηγές, οι περισσότερες χώρες της Συμμαχίας εκτιμούν πως θα πρέπει οπωσδήποτε να γίνει μία το 2018. Η τουρκική διπλωματία επιμένει ότι η σύνοδος αυτή θα πρέπει να γίνει στην Κωνσταντινούπολη. Ομως οι διαθέσεις απέναντι στην Τουρκία κάθε άλλο παρά θετικές είναι εσχάτως στο ΝΑΤΟ και οι πιθανότητες ευόδωσης αυτού του στόχου είναι μάλλον περιορισμένες. Κάτι που ασφαλώς ενόχλησε τον ούτως ή άλλως δύσθυμο τον τελευταίο καιρό Ρετζέπ Ερντογάν.
